نمایش مبدأ برای روزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه قاجار (از رجب 1284 تا صفر 1287ق)؛ به انضمام سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURروزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه قاجارJ1.jpg
| عنوان =روزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه قاجار (از رجب 1284 تا صفر 1287ق)؛ به انضمام سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[ناصرالدین شاه قاجار]] (نویسنده)
[[عبدامین، مجید]] (به کوشش)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‭DSR۱۳۶۹‬ ‭/ر۸۸۵ ۱۳۹۷‬‏
| موضوع = نا‌صرالدین‌ قا‌جا‌ر- ، شا‌ه‌ ایران‌- ، ۱۳۱۳-۱۲۴۷ق‌. -- سفرها‌,ایران‌ -- تا‌ریخ‌ -- قا‌جا‌ریا‌ن‌، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق‌,Qajars, 9771 - 5291 -- History -- Iran,ایران‌ -- سیر و سیا‌حت‌ -- قرن‌ ۱۳ق‌,th century19* -- Description and travel -- Iran
|ناشر 
| ناشر =انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری نشر سخن 
| مکان نشر =تهران
| سال نشر = ۱۳۹۷ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ =
| شابک =978-600-5942-57-6
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''روزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه قاجار (از رجب 1284 تا صفر 1287ق)؛ به انضمام سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان''' تألیف [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه قاجار]]، به کوشش [[عبدامین، مجید|مجید عبدامین]]؛ کتاب حاضر که برای نخستین بار انتشار می یابد مجلدی دیگر است از خاطرات روزانه‌ی مهم‌ترین پادشاه قاجار، [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] که از رجب 1284 ق، تا صفر 1287 ق. را در بر می گیرد. در این کتاب، علاوه بر شرح کاملی از سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان به قلم شخص [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]]، شرح وقایع روزانه از قبیل عزل و نصب های دولتی، موضوعات مربوط به شکار و تفرج در مناطق اطراف طهران، گزارشات اقلیمی و غیره آمده است. طبعا از خلال این گزارش ها، اطلاعات ناب و دست اولی در اختیار پژوهشگران مخصوصا در حوزه‌ی تاریخ معاصر قرار خواهد گرفت.
==گزارش کتاب==
[[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]]، پسر محمدشاه قاجار، از بطن ملک جهان خانم مهدعلیا، چهارمین پادشاه سلسله‌ی قاجار است. او در ششم صفر سال 1247 ق. متولد شد؛ در یکشنبه هجدهم شوال سال 1264 ق. بر تخت سلطنت نشست و پس از نزدیک به 50 سال سلطنت، در روز جمعه هفدهم ذی قعده‌ی سال 1313 ق. به تیر اسلحه‌ی میرزا محمدرضا نام دست فروش به قتل رسید.

[[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] از دوران نوجوانی، به ثبت وقایع روزانه‌ی خود اقدام ورزیده است و علاوه بر ثبت مطالب روزانه، به هنرهای تزئینی همچون نقاشی (سیاه قلم و آب رنگ)، خوشنویسی شعر و بالاخره هنر عکاسی علاقه‌ای وافر داشته و در هر کدام از این رشته‌های به حد کمال رسیده است. اما شاید بتوان گفت، مهم‌ترین هنر او، همین ثبت وقایع یومیه بوده که به این وسیله یکی از غنی ترین منابع جهت بررسی وقایع و حوادث آن عصر را در اختیار نسل بعد از خود قرار داده است. او این هنر را تا اندکی پیش از مرگ فراموش نکرد و بر این امر استمرار و استقامت ورزیده است.

ساده نویسی و سبک صریح و صمیمانه در نوشته‌ای او، و عدم تأکید بر لفاظی و عبارت پردازی و همچنین تبعیت نکردن از نثر معمول و متداول زمانه - یعنی همن نثر مصنوع و پرتکلفی که آداب و سنن منشیانه‌ی درباری آن را شکل داده بود - از دلایل مهم استقبال خوانندگان از روزنامه‌های خاطرات ناصرالدین شاه است.

مطالب مندرج در این کتاب اختصاص دارد به شرح وقایع پس از بازگشت از سفر اول خراسان، در جمادی الثانی سال 1248 ق.، تا پنجم صفر سال 1287 ق. بخش‌های فراوانی از کتاب حاضر به شرح وقایع روزانه می پردازد، از قبیل شکار و تفرج در کوه ها و مناطق اطراف طهران، دوشان تپه و جاجرود، شکارگاه کن، شمیرانات، شاه عبدالعظیم، و غیره. از صفحه‌ی 27 کتاب، به شرح کامل و بسیط سفر ناصرالدین شاه به شهر قم و شکارگاه مسیله اختصاص یافته است. پس از بازگشت از سفر قم، از صفحه‌ی 77 کتاب، سفر ییلاقی [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] آغاز می شود. در این سفر شاه ابتدا به لار عزیمت کرده و به ترتیب با گذر از اوشان، شهرستانک، گچه سر، آزاد بر، دونا، مکارود، کلاردشت، هزارچم، سیاه بیشه، میدانک، گله کیله، سلطنت آباد، گل هندوک، امامه، دوشان تپه، نهایتا در تاریخ دوم رجب 1285 ق. (صفحه 164) به دار الخلافه باز می گردد. صفحات 164 تا 267 کتاب، به وقایع مربوط به دارالخلافه، سیر و سیاحت و شکار در اطراف طهران از قبیل دوشان تپه، جاجرود، حصارامیر، قصر قاجار، نیاوران اختصاص یافته است.

از صفحه‌ی 268 کتاب، [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] مجددا به قصد سفر ییلاقی، تفرج و شکار به عزم لار، کجور و نور از نیاوران خارج، و پس از عبور از لار، بلده نور، نور، یوش، کجور، دونا، گچه سر، دوآب، شهرستانک، آهار، جاجرود، سلطنت آباد، عباس آباد، دوشان تپه، در تاریخ یک شنبه 11 شهر رجب 1286 ق. (ص 351) با لباس رسمی از قبیل سرداری لعل و زمرد، آپلیت، جقه و غیره، در معیت نقارخانه و زنبورک خانه به طور رسمی وارد شهر طهران شده و از طریق خیابان شمس العماره و جبه خانه به میدان ارک و از آنجا داخل دیوانخانه‌ی تخت مرمر شده و با حضور کل اعیان و اشراف شهر در تالار تخت مرمر به سلام می نشیند. مطالب صفحات 352 تا 391 کتاب اختصاص دارد به وقایع روزانه و سیر و سیاحت و شکار در اطراف و اکناف طهران، از قبیل دوشان تپه، جاجرود، زیارت حضرت عبدالعظیم و غیره.

از صفحه‌ی 391 کتاب، سفر [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] به ایالت گیلان شروع شده و تا صفحه‌ی 463 کتاب به شرح وقایع مربوط به این سفر اختصاص یافته است. سفر از تاریخ یکشنبه بیستم شهر شوال 1286 ق. که مصادف با اواخر دی ماه است آغاز می‌شود و در تاریخ پانزدهم ذی حجه همان سال به اختتام می‌رسد. این بخش از کتاب، در سال‌های بسیار دور توسط زنده یاد استاد [[ستوده، منوچهر|منوچهر ستوده]] با عنوان روزنامه‌ی سفر گیلان به چاپ رسیده است. البته همان طور که مرحوم ستوده در مقدمه‌ی کتاب ذکر فرموده‌اند، کتاب مذکور از روی متن سفرنامه‌ی شاه که در روزنامه‌ی ایران در دوره‌ی ناصری به چاپ رسیده اقتباس شده است. علاوه بر مقدمه‌ی کتاب، فهرست جامع، شرح اصطلاحات شکار و بخش تصاویر نیز توسط ایشان برای کتاب تهیه شده است. اما تفاوت عمده‌ای مابین مطالب کتاب حاضر و کتاب مورد اشاره وجود دارد. 

از صفحه‌ی 463 تا انتهای کتاب حاضر، به شرح وقایع مربوط به دارالخلافه اختصاص یافته است. در این زمان [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] تدارک سفر به عتبات عالیات را می دیده است که خیلی زود، و با آماده شدن شرایط سفر، صورت تحقق به خود گرفته است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2298 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>

==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
[https://historylib.com/top کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ ایران]]
[[رده:مقالات(فروردین) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]]