روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر

روزبهان ابومحمد بن ابى‌نصر بن روزبهان بقلى فسايى شيرازى، معروف به «شيخ شطّاح» و «شطّاح فارس» عارف اهل فارس بود.

روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر
نام روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر
نام‎های دیگر ب‍ق‍ل‍ی‌ ش‍ی‍رازی‌، روزب‍ه‍ان‌ ب‍ن‌ اب‍ین‍ص‍ر

روزب‍ه‍ان‌ ب‍ق‍ل‍ی‌، اب‍وم‍ح‍م‍د ب‍ن‌ اب‍ی‌ن‍ص‍ر

روزب‍ه‍ان‌ ش‍ی‍رازی‌

ش‍طاح‌

نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت 606 ق
اساتید
برخی آثار ‏المصباح فی مکاشفه بعث الارواح

عرایس البیان فی حقایق القرآن

کد مؤلف AUTHORCODE00811AUTHORCODE

او در سال 522ق، در خانواده‌اى ديلمى الاصل در فسا به دنيا آمد. اين عارف و دانشمند سده ششم و هفتم كه از سرسلسله روزبهانيان و ديلميان مقيم فارس بوده، چون در فسا به بَقل (سبزى و تره‌بارفروشى) اشتغال داشت، ملقب به «شيخ روزبهان بقلى» بود. در مكتب به آموختن قرآن پرداخت و در محضر دانشمندان عصر به فراگرفتن علوم متداول مشغول شد. از همان اوان زندگى تمايلات عرفانى داشت تا اينكه در 25 سالگى از خلق بريد و در كوه‌هاى اطراف شيراز به عبادت و رياضت پرداخت و حافظ قرآن شد و نزد نخستين مرشد خود، شيخ جمال‌الدين فسايى رفت. ديگر اساتيد او عبارت بودند از:

  1. جاگير (متوفى 591)، از زاهدان كُرد كه در سامره مى‌زيست؛
  2. شيخ سراج‌الدين محمود بن خليفه (متوفى 562) كه خرقه او با دو واسطه به شيخ ابواسحاق كازرونى مى‌رسيد؛
  3. شيخ ابوالصفا كه شيخ روزبهان در سفر حج كه مريدانش همراه وى بودند از او خرقه گرفت؛
  4. امام فخرالدين نصر بن مريم؛
  5. ارشدالدين على نيريزى (متوفى 604)؛
  6. صدرالدين سلفى اصفهانى (478-576).

او پس از حج به مصر و شام رفت و سرانجام به شيراز بازگشت و باقى روزگار خود را به تدريس، تربيت مريدان و نگارش كتاب گذرانيد.

شيخ روزبهان هر هفته چند نوبت در مسجد عتيق و مسجد سُنقُرى وعظ مى‌كرد. او در اواخر عمر به نوعى فلج دچار شد، اما باز هم با شوق و به كمك مريدان به مسجد مى‌رفت و وعظ مى‌كرد. وى در محرم 606 (21 ماه مه سال 1209م، 31 ارديبهشت 588ش) در شيراز درگذشت. مزارش در قبرستان محله باغ نو (درب شيخ) و جنب رباطى بود كه بر اساس كتيبه قدمگاه، خود آن را در 560، در شيراز ساخته بود و بعدها مزارش به اين رباط ملحق شد.

آثار

ايشان بيش از شصت اثر در علوم ظاهر و باطن داشته كه برخى از آنها موجود است. آثار وى درباره تصوف حدود21 كتاب است كه برخى از آنها بدين شرح است:

  1. الاغانة يا شرح الحجب و الاستار فى مقامات اهل الانوار و الاسرار؛
  2. الانوار فى كشف الاسرار؛
  3. بيان المقامات؛
  4. سير الارواح؛
  5. كشف الاسرار و مكاشفات الانوار؛
  6. غلطات السالكين؛
  7. يواسين؛
  8. مشرب الارواح؛
  9. رسالة القدس يا قدسية يا رسالة الانس فى روح القدس؛
  10. شرح شطحيات؛
  11. منطق الاسرار ببيان الانوار؛
  12. عبهر العاشقين؛
  13. مكتوبات روزبهان؛
  14. لطائف البيان فى تفسير القرآن و عرائس البيان؛
  15. المكنون فى حقايق الكلم النبوية؛
  16. المفاتيح فى شرح المصابيح؛
  17. الموشح فى المذاهب الاربعة و ترجيح قول الشافعى بالدليل؛
  18. المفتاح فى علم اصول الفقه؛
  19. الارشاد فى علم الكلام؛
  20. مسالك التوحيد فى علم الكلام؛
  21. الهداية فى علم النحو؛
  22. كتاب فى التصريف؛
  23. حدائق الاخبار؛
  24. كتاب الارشاد؛
  25. سلوة العاشقين؛
  26. ديوان المعارف؛
  27. كتاب المناهج؛
  28. مقاييس السماع؛
  29. تحفة المحبين؛
  30. كتاب العقايد؛
  31. كتاب العرفان فى خلق الانسان؛
  32. لوامع التوحيد؛
  33. سلوة القلوب؛
  34. صفوة مشارب العشق؛
  35. منهج السالكين.


وابسته‌ها

رسالة القدس و رسالة غلطات السالكين

عبهر العاشقین

مشرب الأرواح: ألف مقام و مقام من مقامات العارفین بالله تعالی

شرح شطحیات

المصباح فی مکاشفه بعث الارواح

تقسیم الخواطر

عرائس البیان في حقائق القرآن

ترجمه عرایس البیان فی حقایق القرآن

عرائس البيان في حقائق القرآن، تفسير صوفي کامل للقرآن الکريم 2 جلدي

عرائس الحدیث

کشف الأسرار و مکاشفات الأنوار

عروس العرایس