رفع النقاب عن تنقيح الشهاب: تفاوت میان نسخه‌ها

[[           ]] (نويسنده)

[[             ]] (محقق و معلق)

| موضوع =

| تعداد جلد =1

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

| کد پدیدآور =

'''رفع النقاب عن تنقيح الشهاب'''، اثر ابوعلی حسین بن علی بن طلحه رجراجی شوشای (متوفی 899ق)، شرحی است بر «تنقيح الفصول» شهاب‎الدین احمد بن ادریس قرافی، در مسائل مختلف علم اصول فقه، که با تحقیق احمد بن محمد سراح و عبدالرحمن بن عبدالله جبرین به چاپ رسیده است.

در فصل اول، در شش مبحث، به معرفی شارح کتاب، پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون اوضاع سیاسی دوران وی، نام و نسب، ولادت و رشد، زندگانی علمی، اشتغال به تدریس و شاگردان و وفات و نظر سایر علما درباره وی، ارائه شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص9-‎41</ref>.

در فصل دوم، نگاهی علمی به زندگانی وی افکنده شده و در چهار مبحث، عقیده، مذهب فقهی، منزلت و جایگاه او در میان علمای عصر خویش و آثار علمی وی، مورد بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص43-‎59</ref>.

در فصل سوم، در هشت مبحث، به تعریف کتاب پرداخته شده و امور زیر، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است: نسبت کتاب به مؤلف، مصادر کتاب، روش شارح، ارزش علمی کتاب و بیان وجوه حسن آن، تعریف شروح تنقیح، شباهت‎های این کتاب و «شرح التنقيح» قرافی، استدراکات شارح بر قرافی و روش تحقیق و اقدامات تحقیقی صورت‎گرفته بر روی کتاب، به‎همراه توصیف نسخ خطی آن<ref>ر.ک: همان، ص61-‎119</ref>.

شوشاوی در ذکر منابع خود، گاهی به نام کتاب و نویسنده آن اشاره کرده، گاهی فقط یکی از آنها را ذکر کرده و در پاره‎ای موارد نیز از هیچ‎یک نام نبرده و با عباراتی همچون: «قال بعضهم» یا «قال بعض الأشياخ» آن را به شخص مجهولی منسوب کرده است. برخی از منابع وی، در علوم گوناگون عبارتند از:

#:«أحكام القرآن» ابوبکر محمد بن عبدالله بن عربی (متوفی 543ق)؛

#:«التفسير الكبير»، امام فخرالدین رازی (متوفی 606ق)؛

#:«الكشاف»، ابوالقاسم جارالله زمخشری (متوفی 538ق)؛

#:«التحصيل»، ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی (متوفی 440ق) و... <ref>ر.ک: همان، ص68</ref>.

#:«موطأ»، مالک بن انس اصبحی (متوفی 179ق)؛

#:«معرفة علوم الحديث»، حاکم ابوعبدالله محمد بن عبدالله نیشابوری (متوفی 405ق) <ref>ر.ک: همان، ص69-‎70</ref>.

#:«شرح التنقيح»، شهاب‎الدین احمد بن ادریس قرافی؛

#:«شرح التنقيح» ابوزکریا یحیی بن ابی‎بکر مسطاسی؛

#:«الملخص»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و... <ref>ر.ک: همان، ص70-‎71</ref>.

#:«الفروق»، شهاب‎الدین قرافی (شوشاوی تحت عنوان «القواعد السنية» از آن یاد کرده است).

#:«التلقين» و «المعونة»، قاضی عبدالوهاب بغدادی و...<ref>ر.ک: همان، ص73</ref>.

وی منابعی نیز در لغت<ref>ر.ک: همان، ص76</ref>، نحو<ref>ر.ک: همان، ص77</ref>، سیره نبوی<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>، کلام<ref>ر.ک: همان</ref>، منطق<ref>ر.ک: همان، ص80</ref> و سلوک و اخلاق دارد<ref>ر.ک: همان</ref>.

==ویژگی‎های شرح==

این شرح را می‎توان از جنبه‎های زیر، مورد توجه قرار داد:

# تبویب و ترتیب مطالب: شوشاوی سعی داشته در ترتیب ابواب و فصول کتاب، از قرافی تبعیت نماید، اما در پاره‎ای موارد، تقدیم و تأخیرهایی نیز به چشم می‎خورد<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>.

# اسلوب: اسلوب شوشاوی در بیشتر موارد، اسلوبی متوسط است؛ هرچند در مواردی، دچار بسط و اطناب شده است<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>.

# روش شرح: شوشاوی در شرح مطالب، به اصطلاح، روش شرح بالقول را برگزیده است؛ بدین صورت که ابتدا قسمتی از متن را با عبارت «قوله» انتخاب کرده و در ادامه، به تشریح و توضیح آن پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>.

برخی از ویژگی‎های بارز شرح وی، عبارتند از:

# تمهید: بیشتر در ابتدای ابواب و فصول و احیانا مسائل قرار گرفته و غالبا به‎منظور شرح معنای باب یا فصل و یا ذکر ربط بین آن و بین ماقبل آن، می‎باشد.

# استدراک کلام قرافی به‎واسطه اضافه کردن اقوال، ادله، اقسام و...؛ در مواردی که اعتراضی بر کلام قرافی وارد بوده نیز به آن اعتراض اشاره شده است.

#استفاده از تنبیهات، فروع، توجیهات و... <ref>ر.ک: همان، ص82-‎83</ref>.

در پاورقی‎ها، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ<ref>مثلا ر.ک: پاورقی، ج1، ص535</ref>، به توضیح و تشریح کلمات مشکل و دیریاب<ref>مثلا ر.ک: همان، ص539</ref> و شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن، پرداخته شده است<ref>مثلا ر.ک: همان، ص546</ref>.

<references/>

== وابسته‌ها ==