رستم‌الحکماء، محمدهاشم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - '« ' به '«')
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
خط ۳۹: خط ۳۹:


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
او نام خود را با پسوندهای تبارشناسانه «الحسینی الموسوی الصفوی» همراه ساخت و از طریق جد پدری‌اش انتساب خود به خاندان صفویه را طرح پدربزرگش، امیر شمس‌الدین محمدکارخانه آقاسی کرد، از ناحیه پدر به شیخ ‌علیخان اعتمادالدوله زنگنه، وزیر شاه سلیمان صفوی (1077 ـ 1105 ق/1666 ـ 1694م) و از ناحیه مادر، به گنج‌علیخان امیرالامرا منسوب بود .(هنگامیکه گرگین‌خان گرجی به منظور سرکوبی افغانها بیگ‌لربیگی قندهار شد، پدربزرگنویسنده، یعنی «امیر شمس‌الدین محمدکارخانه آقاسی را به اتفاق او روانه کردند به جهت ضبط و ربط نمودن حقوق دیوانی و مالیات سلطانی.» پدر نویسنده، امیرحسن خوش حکایت نام و اطلاعاتی که از او به فرزندش میرسید سبک و سیاق داستان‌سرایی و قصه‌گویی داشت.
او نام خود را با پسوندهای تبارشناسانه «الحسینی الموسوی الصفوی» همراه ساخت و از طریق جد پدری‌اش انتساب خود به خاندان صفویه را طرح پدربزرگش، امیر شمس‌الدین محمدکارخانه آقاسی کرد، از ناحیه پدر به شیخ ‌علیخان اعتمادالدوله زنگنه، وزیر شاه سلیمان صفوی (1077 ـ 1105 ق/1666 ـ 1694م) و از ناحیه مادر، به گنج‌علیخان امیرالامرا منسوب بود.(هنگامیکه گرگین‌خان گرجی به منظور سرکوبی افغانها بیگ‌لربیگی قندهار شد، پدربزرگنویسنده، یعنی «امیر شمس‌الدین محمدکارخانه آقاسی را به اتفاق او روانه کردند به جهت ضبط و ربط نمودن حقوق دیوانی و مالیات سلطانی.» پدر نویسنده، امیرحسن خوش حکایت نام و اطلاعاتی که از او به فرزندش میرسید سبک و سیاق داستان‌سرایی و قصه‌گویی داشت.


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
به نظر می‌رسد، خانواده محمدهاشم، در دوران حکمرانی وکیل الرعایا، در شیراز به سر می‌بردند، نویسنده از مشاهدات خود درباره شیراز عصر وکیل در زمانی که هفت سال داشت(1186ق) سخن رانده است. از فحوای گزارش او درباره وقایع بعد از مرگ کریم خان برمی آید که آن زمان در اصفهان بود و در همین اوان «پای در دایره شاعری و انشاگری نهاد» در دوران حکومت چهار ساله علی مردان خان زند در اصفهان، محمدهاشم «هفده ساله ...در دبستان مشغول به درس خواندن» بود. او می‌نویسد که در مکتب خانه با قریب هفتاد نفر از امیرزادگان و وزیر زادگان و عالم‌زادگان و کدخدازادگان و حاجی زادگان همدرس بود و چون معلم، محمدهاشم را نایب و خلیفه در مدرس و مکتب قرار داده بود، همه متعلمان در تحت امر و نهی محمدهاشم بودند.
به نظر می‌رسد، خانواده محمدهاشم، در دوران حکمرانی وکیل الرعایا، در شیراز به سر می‌بردند، نویسنده از مشاهدات خود درباره شیراز عصر وکیل در زمانی که هفت سال داشت(1186ق) سخن رانده است. از فحوای گزارش او درباره وقایع بعد از مرگ کریم خان برمی آید که آن زمان در اصفهان بود و در همین اوان «پای در دایره شاعری و انشاگری نهاد» در دوران حکومت چهار ساله علی مردان خان زند در اصفهان، محمدهاشم «هفده ساله...در دبستان مشغول به درس خواندن» بود. او می‌نویسد که در مکتب خانه با قریب هفتاد نفر از امیرزادگان و وزیر زادگان و عالم‌زادگان و کدخدازادگان و حاجی زادگان همدرس بود و چون معلم، محمدهاشم را نایب و خلیفه در مدرس و مکتب قرار داده بود، همه متعلمان در تحت امر و نهی محمدهاشم بودند.


رسول جعفریان درباره او می‌نویسد: بنده به نوبه خود نمی‌توانم باور کنم، نویسنده‌ای دهها کتاب داشته باشد، از میان دوره قاجار باشد، و حتی یک نفر از معاصران، شرح حال وی را ننوشته باشد. آنچه از رستم‌الحکماء می‌دانیم از میان آثار خود اوست و کسی نه او را دیده و نه خبری به ما داده است. اگر این نکته را کنار مطالب مشکوکی از او بدانیم که در باره وعده ظهور در حوالی سال ۱۲۶۰ ق گفته، باید حدس بزنیم که او مدتی پس از این تاریخ و از عوامل بابیه است که در عین حال، در تاریخ نگاری هم آثاری داشته و اساسا اسم و مشخصات او هیچ ارتباطی به این نامی که از وی می‌شناسیم ندارد.  
رسول جعفریان درباره او می‌نویسد: بنده به نوبه خود نمی‌توانم باور کنم، نویسنده‌ای دهها کتاب داشته باشد، از میان دوره قاجار باشد، و حتی یک نفر از معاصران، شرح حال وی را ننوشته باشد. آنچه از رستم‌الحکماء می‌دانیم از میان آثار خود اوست و کسی نه او را دیده و نه خبری به ما داده است. اگر این نکته را کنار مطالب مشکوکی از او بدانیم که در باره وعده ظهور در حوالی سال ۱۲۶۰ ق گفته، باید حدس بزنیم که او مدتی پس از این تاریخ و از عوامل بابیه است که در عین حال، در تاریخ نگاری هم آثاری داشته و اساسا اسم و مشخصات او هیچ ارتباطی به این نامی که از وی می‌شناسیم ندارد.