ربعی، مفرح بن احمد

مفرح بن احمد ربعی (زنده در ۴۸۵)، سخنور و شاعر دربار امیرین (قاسم و محمد؛ فرزندان جعفر فرزند امام قاسم بن علی عیانی) و نویسنده کتاب «سیرة الأمیرین الجلیلین الشریفین الفاضلین، القاسم و محمد ابنی جعفر ابن الإمام القاسم بن علی العیانی». او میانجیگری میان ذوالشرفین و برادرش سنان‌الدوله احمد را در واقعه اختلاف بین این دو بر عهده داشت.

NUR21544.jpg
نام ربعی، مفرح بن احمد
نام‌های دیگر
نام پدر احمد
متولد
محل تولد
رحلت  زنده در ۴۸۵ق
اساتید
برخی آثار سيرة الأميرین الجليلین الشريفین الفاضلین القاسم و محمد ابنی جعفر ابن الإمام القاسم بن علي العیاني
کد مؤلف AUTHORCODE21544AUTHORCODE

نسب

به نظر می‌رسد که ما درباره شرح‌حال مفرح بن احمد ربعی -جز آنچه خود وی در کتاب «سیرة الأمیرین الجلیلین الشریفین الفاضلین، القاسم و محمد ابنی جعفر ابن الإمام القاسم بن علی العیانی»اش ذکر کرده است- اطلاعی نداریم. او از نظر نسبش، یعنی الربعی، به نظر می‌رسد که نام قبیله‌ای بوده باشد؛ و ممکن است به ربیعه خولان در منطقه صعده یمن اشاره داشته باشد که وی بارها در کتاب «السیرة...» در میان انصار امیرین (قاسم و محمد؛ فرزندان جعفر فرزند امام قاسم بن علی عیانی) از افراد این قبیله نام می‌برد.[۱] بااین‌حال، چندین جامعه قبیله‌ای دیگر به نام ربیعه در یمن وجود دارد که ممکن است وی منتسب به یکی از آنها باشد.[۲]

سخنور و شاعر دربار امیرین

مفرح در بسیاری از حقایق و وقایعی که از سال 461ق/ 1069م برای ما در کتابش نقل می‌کند، به‌عنوان شاهد عینی حضور داشته است. احتمالاً او پیش‌ازاین تاریخ به‌عنوان سخنور و شاعر رسمی در خدمت امیرین (قاسم و محمد؛ فرزندان جعفر فرزند امام قاسم بن علی عیانی) بوده است. او در کتابش «السیرة» شعرهای بسیاری دارد که در پیروزی‌ها و دیگر مناسبات سروده است. یک‌بار هم شریف فاضل او را به سرایش شعری به نام خودش برای امیر جیاش بن نجاح -حاکم زبید- مأمور کرد تا این‌گونه از کمک‌های نظامی و مالی وی تشکر کند. شریف فاضل او را برای خواندن آن شعر نزد جیّاش فرستاد، و وی پس از خواندن آن شعر نزد جیّاش، هدایای زیادی از طرف او برای امیرین، آورد.[۳]

هنگامی‌که فاضل صعده را در سال 463 ق / 1071 م. گرفت، از مفرح خواست خطبه‌ای در مسجد الهادی صعده بخواند. و هنگامی‌که شریف فاضل کشته شد، مفرح مرثیه‌ای در رثای او سرود.[۴]

میانجیگری میان ذوالشرفین و برادرش سنان‌الدوله احمد

هنگامی‌که بین امیر ذوالشرفین و برادرش سنان‌الدوله احمد اختلاف پیش آمد، مفرح میانجیگری اختلاف بین دو طرف را انجام داد.[۵]

اثر علمی و تکلیف از سوی ذوالشرفین بر نوشتن این کتاب

در رجب 485ق/ اوت 1092م، امیر عمدة‌الاسلام جعفر بن ذوالشرفین، او و جانشینش را به نگارش کتاب «السیرة» گمارد و به وی اجازه دسترسی و استفاده از نامه‌ها و اسناد مربوط به تاریخ امیرین را داد. مفرح از برخی از این اسناد استفاده وسیعی کرده است[۶].

پانویس

  1. ر.ک: رضوان سید و عبدالعاطی، عبدالغنی محمود، ص12
  2. ر.ک: همان، ص13
  3. ر.ک: همان
  4. ر.ک: همان
  5. ر.ک: همان
  6. ر.ک: همان

منابع مقاله

رضوان سید و عبدالعاطی، عبدالغنی محمود، سیرة الأمیرین الجلیلین الشریفین الفاضلین، القاسم و محمد ابنی جعفر ابن الإمام القاسم بن علی العیانی نص تاریخی یمنی من القرن الخامس الهجری، تألیف مفرح بن احمد ربعی، دار المنتخب العربی للدراسات و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، 1413ق/ 1993م.


وابسته‌ها