دیوان اشعار مفتون همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

 

کتاب مشتمل بر چند مقدمه و شرح‌حال [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون همدانی]] به قلم استاد [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، [[مفتون، رضا|رضا مفتون]] و ابراهیم صفایی است. پس‌ازآن محتوای کتاب به ترتیب قصاید، مسمطات، ترکیب‎بندها، تضمینات، ترجیعات، غزلیات، تغزلات، قطعات، رباعیات، ماده‌تاریخ‎ها، مثنویات و متفرقات ارائه شده است.

[[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] در زمینه‌ها‎ و موضوع‎های‎ گوناگون‎ طبع‌آزمایی کرده و شعر سروده است. از توحید و ستایش پروردگار تا منقبت پیامبر(ص) و تقرّب به ائمه اطهار‎(ع) و مناجات‎ گرفته تا مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، انسان‌دوستی، عرفان و توصیف طبیعت. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] شیفته ورزش بود و ورزشکاران بسیاری را تربیت کرد. او طبع خود را در این‎ زمینه‎ نیز آزموده است و شاید تنها شاعری است که در اشعارش فنون و اصطلاحات‎ ورزش‎ باستانی و کشتی را که بالغ بر شصت‎ فن‎ است‎ نام برده و در ترجیع‎بندی بالغ بر 26‎ بند‎ گنجانده است که بیست بند آن با ترجیع‎بند زیر:

این چاپ از کتاب نسبت به چاپ اول مزیت‎هایی دارد: از جهت حروف چاپی، رعایت فاصله بجا، داشتن مقادیری اعراب و علائم، مشخص بودن اسامی خاص، کم غلط بودن، اضافه داشتن زیرنویس و عکس و گراور و چاپ بعضی ملالات، مراثی و ماده‌تاریخ‎های نوشته و سروده شده درابه مفتون<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، شرح‌حال مفتون همدانی، صفحه سی‎ویک و سی‎ودو</ref>‏.

پیش از ورود به متن اشعاری در رثاء و ماده‌تاریخ درگذشت [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون همدانی]] به قلم سید کاظم حسینی (داور همدانی)، مهدی دیجوران (دیجور همدانی)، علی‌اکبر سپهری (فرخ همدانی)، ابوالقاسم مسرور آمده<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‎وچهار تا سی‎وهشت</ref>‏ و نیز ابراهیم صفایی شرح‌حال مفتون و چگونگی آشنایی خود با او را به رشته تحریر درآورده است<ref>ر.ک: همان، صفحه چهل‌وسه</ref>‏.

[[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] در انواع شعر تسلط داشت غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت؛ ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود. بسیاری از غزل‎های خوب «حافظ» و «شمس» و «صفی» را تضمین کرده و الحق نیکو از عهده برآمده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/8775/306 ر.ک: صفایی ملایری، ابراهیم، ص307-306]</ref>‏. در شعرهای خود از صنایع لفظی بهره می‌گرفت و شعر خود را با این صنایع می‌آراست و گاهی هم توجه بسیار او به جنبه فنی شعر و یا انتخاب ردیف‎های مشکل کلامش را سنگین و ثقیل می‌کرد. [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] چون در مکتب تصوف پرورش یافته و خود صوفی پاک‎ضمیری بود، بیشتر شعرها به‌ویژه قصیده‌هایش با معانی و اصطلاحات عرفانی آمیخته بود. او به «باباطاهر» ارادت می‎ورزید و هر ماه یک یا دو بار به زیارت آرامگاه او می‌شتافت و با یاد او خلوت می‌کرد. بخشی از شعرهای [[مفتون همدانی، میرآقا|مفتون]] به اقتضای معتقدات مذهبی، رنگ مذهبی دارد:

خداوند روزی موجودات‎ را‎ در‎ هرکجا که باشند به آن‌ها عطا می‌کند‎؛ بدون‎ حساب‌های عادی و بشری و از راهی که گمان آن را هم نمی‌کنند (عنکبوت: 60؛ آل‎عمران: 37؛ نور: 38). این موضوع در آثار مختلف شعرا موجود است‎ و نظامی و سعدی نیز در آثار خویش آورده‌اند:

{{ب|'' مخور هول ابلیس تا جان دهد‎''|2='' هم‎ آن‌کس‎ که دندان دهد نان دهد'' <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/153 ر.ک: کرمی، محمدحسین، ص153]</ref>}}‏.

{{ب|'' ای دل به جو نیلگون، عنقای روئین‌پر نگر''|2='' سیمرغ آتش‎بال بین، شاهین آتش‎خور نگر''}}

<references />

#[[:noormags:488094|مفتون، رضا، «مفتون همدانی و ترجیع‎بندهای ورزش باستانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فرهنگ مردم، تابستان 1387، شماره 26، صفحات 243 تا 249]].

== وابسته‌ها ==