دیوان اثیرالدین اخسیکتی

دیوان اثیرالدین آخسیکتی مجموعه اشعار اثیرالدین محمد بن ابی‌طاهر اخسیکتی (متوفی 609ق) معروف به اثیرالدین اخسیکتی از شعرا و قصیده‌پردازان معروف قرن ششم است. تصحیح و مقدمه کتاب به قلم رکن‌الدین همایون فرخ است.

دیوان اثیرالدین آخسیکتی
پدیدآوران	آخسیکتی، اثیرالدین (نویسنده) همایون‌فرخ، رکن‌الدین (مصحح)
ناشر	کتابفروشي رودکي
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1337ش.
چاپ	اول
موضوع	شعر فارسي - قرن 6ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏د‎‏9 / 4798 ‏PIR‎‏

این چاپ مشتمل بر مقدمه‌ای در شرح احوال شاعر و روش تصحیح در 112 صفحه و متن دیوان نیز شامل قصاید (4214 بیت)، غزلیات (1361 بیت)، قطعات (557 بیت)، مفردات (24 بیت)، ترجیعات (234 بیت) و رباعیات (142 بیت) است. .

اثیرالدین شاعری ورزیده طبع و اشعار وی متین است و مخترعات لفظی و معنوی او در حد خود بسیار است ولی تمایل او به تقلید دیگران طبع بلندش را پای‌بند کرده است. اثیرالدین با کمال مهارت سبک سنائی و انوری را تقلید می‌کند، ولی آن روح و ملاحت که در سخن سنائی و انوری است در اشعار او موجود نیست و او اگرچه به انوری نمی‌رسد می‌توان او را یکی از مقلدان خوب انوری شمرد. چند قصیده هم به طریقه خاقانی سروده و از عهده برآمده و او خود را از خاقانی برتر می‌داند و این گفته از انصاف دور است. اشعار اثیرالدین گذشته از تأثیر معاصرین از فنون لفظی بلاغت هم متأثر است و گویا او را به رعایت قوانین این فن میل وافر بوده، چنانکه آثار آن در اکثر اشعار وی پیداست و بسیار از ابیات وی هم به جهت بلاغت پسندیده و رائق است. عیب بزرگ او در آن بود که به صعوبت معانی در اشعار خود علاقه می‌ورزید و این امر باعث مکتوم ماندن معانی ابیات او گردیده است.

نسخه تصحیح شده رکن الدین همایون فرخ، به دلایل فراوان از جمله عدم دسترسی به نسخ متعدد و متقدم، با تحریفات و تصحیفات فراوان صورت پذیرفته و بسیاری از ابیات با اغلاط، افتادگی‌ها و ابهامات و تعقیدات فراوان ضبط گردیده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. یلمه‌ها، احمدرضا؛ «نگرشی نو بر دیوان اثیرالدین اخسیکتی»، آینه میراث، بهار و تابستان 1389، دوره جدید، شماره 46، ص 179 تا 196؛ به آدرس اینترنتی:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/725470