۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دوانی، محمد بن اسعد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
</div> | </div> | ||
''' | |||
{{کاربردهای دیگر| دوانی (ابهام زدایی)}} | |||
'''جلال‌الدین محمد بن سعدالدین اسعد صدیقى دوانى'''(830-908ق/1426-1502م)، معروف به محقق دوانی، از دانشمندان محقق در کلام و فلسفه اسلامى است که در قرن نهم در حوزه فلسفى شهر شیراز درخشید. او بر بسیاری از آثار فلسفی و کلامی حاشیه زد و آنها را شرح کرد. آثار علمى وى (به‌ویژه حواشى و تعلیقات او بر کتاب شرح تجرید علامه قوشجى) در حوزه‌هاى علمى دوران خودش مورد بحث و تحقیق قرار گرفت<ref>ر.ک: دوانی، محمد بن اسعد، ص15</ref>. | |||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
او در سال 830 در روستاى دوان از توابع کازرون شیراز به دنیا آمد و شهرتش به دوانى به همین علت است. وی به سرپرستى پدرش مولانا سعدالدین اسعد در دوان رشد کرد. در آنجا مقدمات علوم معقول و منقول را نزد پدر فراگرفت و براى تحصیل مراتب عالیه به شیراز رفت. چون نسبتش به ابوبکر مىرسید، او را صدیقى می‌گفتند؛ در واقع دوانی از احفاد محمد بن | او در سال 830 در روستاى دوان از توابع کازرون شیراز به دنیا آمد و شهرتش به دوانى به همین علت است. وی به سرپرستى پدرش مولانا سعدالدین اسعد در دوان رشد کرد. در آنجا مقدمات علوم معقول و منقول را نزد پدر فراگرفت و براى تحصیل مراتب عالیه به شیراز رفت. چون نسبتش به ابوبکر مىرسید، او را صدیقى می‌گفتند؛ در واقع دوانی از احفاد محمد بن ابى‌بکر است. وی در آغاز سنی‌مذهب بود و در اصول عقاید، طریقت اشعرى داشت، ولى در پایان به مذهب شیعه امامیه گرایید. کتاب «نور الهداية» که منسوب به اوست، مؤید این معناست<ref>ر.ک: همان، ص17-18</ref>. | ||
در تاریخ دقیق وفات او اختلاف است، ولی اکثر معتقدند وی بیش از هفتاد سال عمر کرد<ref>ر.ک: همان، ص18-19</ref>. | در تاریخ دقیق وفات او اختلاف است، ولی اکثر معتقدند وی بیش از هفتاد سال عمر کرد<ref>ر.ک: همان، ص18-19</ref>. | ||
| خط ۶۷: | خط ۷۲: | ||
==مناصب سیاسی و اجتماعی== | ==مناصب سیاسی و اجتماعی== | ||
نویسنده تاریخ حبيب السير درباره او چنین نوشته است: «آن جناب در ایام شباب چندگاه به صدارت امیرزاده یوسف بن میرزا | نویسنده تاریخ حبيب السير درباره او چنین نوشته است: «آن جناب در ایام شباب چندگاه به صدارت امیرزاده یوسف بن میرزا جهان‌شاه مشغولى کرده بود و بعد از استعفا از آن مهم، در مدرسه بیگم که آن را دارالایتام گویند، به لوازم درس و افاده قیام نمود و در زمان دولت سلاطین آققوینلو منصب قضایاى ممالک فارس من حیث الاستقلال تعلق به آن مرجع اهل فضل و کمال داشت و هرگاه از درس فارغ میشد، همت عالى‌نهمت بر فیصل قضایاى شرعیه مىگماشت»<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
{{ستون-شروع|2}} | |||
# پدرش، سعدالدین اسعد صدیقی دوانی؛ | # پدرش، سعدالدین اسعد صدیقی دوانی؛ | ||
# سید عبدالرحمن حسینی سنی ایجی (متوفای 864)؛ | # سید عبدالرحمن حسینی سنی ایجی (متوفای 864)؛ | ||
# عبدالله بن میمون کرمانی، معروف به گیلی؛ | # عبدالله بن میمون کرمانی، معروف به گیلی؛ | ||
# محمد کازرونی؛ | # محمد کازرونی؛ | ||
# | # رکن‌الدین روزبهان عمری شیرازی؛ | ||
# | # محی‌الدین محمد کوشکناری (کوشکباری) انصاری؛ | ||
# | # همام‌الدین کربالی، صاحب شرح طوالع<ref>ر.ک: همان، ص19-21</ref>. | ||
{{پایان}} | |||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
# حسین بن خواجه | {{ستون-شروع|2}} | ||
# حسین بن | |||
# حسین بن خواجه شرف‌الدین عبدالحق اردبیلی، معروف به الهی؛ | |||
# حسین بن معین‌الدین میبدی، متخلص به منطقی؛ | |||
# محمد بن فخر بن علی لاری؛ | # محمد بن فخر بن علی لاری؛ | ||
# محمد بن مبارک قزوینی، معروف به حکیم شاه محمد؛ | # محمد بن مبارک قزوینی، معروف به حکیم شاه محمد؛ | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۹: | ||
# محمود بن محمدعبدالله بن محمود بن عبدالله محمود شیرازی طبیب، متوفی 932ق؛ | # محمود بن محمدعبدالله بن محمود بن عبدالله محمود شیرازی طبیب، متوفی 932ق؛ | ||
# اسماعیل تبریزی، مشهور به شنب غازانی<ref>ر.ک: همان، ص21-24</ref>. | # اسماعیل تبریزی، مشهور به شنب غازانی<ref>ر.ک: همان، ص21-24</ref>. | ||
{{پایان}} | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
{{ستون-شروع|3}} | |||
# إثبات الواجب؛ | # إثبات الواجب؛ | ||
# إثبات الواجب جدید؛ | # إثبات الواجب جدید؛ | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۲۲: | ||
# تفسير آية «يا أيها الذين آمنوا خذوا زينتكم عند كلّ مسجد»؛ | # تفسير آية «يا أيها الذين آمنوا خذوا زينتكم عند كلّ مسجد»؛ | ||
# حاشیهاى بر تهذيب المنطق تفتازانى، به نام «العجالة»؛ | # حاشیهاى بر تهذيب المنطق تفتازانى، به نام «العجالة»؛ | ||
# حاشیه بر کتاب حكمة العين | # حاشیه بر کتاب حكمة العين نجم‌الدین دبیران (متوفى 675)؛ | ||
# حاشیه بر رساله «الزوراء»؛ | # حاشیه بر رساله «الزوراء»؛ | ||
# حاشیهاى بر عبارتى از مقدمه رساله «الزوراء»، معروف به حاشیه صغیر؛ | # حاشیهاى بر عبارتى از مقدمه رساله «الزوراء»، معروف به حاشیه صغیر؛ | ||
# حاشیه بر اوائل کتاب «محاکمات» ملا قطب رازى؛ | # حاشیه بر اوائل کتاب «محاکمات» ملا قطب رازى؛ | ||
# حاشیه بر شرح آداب البحث | # حاشیه بر شرح آداب البحث کمال‌الدین مسعود شیروانى؛ | ||
# حاشیه بر شرح اشارات؛ | # حاشیه بر شرح اشارات؛ | ||
# حاشیه بر اوائل شرح چغمینى در علم هیئت؛ | # حاشیه بر اوائل شرح چغمینى در علم هیئت؛ | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۳۳: | ||
# حاشیه جدید بر شرح تجرید قوشجى (تا اثناى مبحث ماهیت)؛ | # حاشیه جدید بر شرح تجرید قوشجى (تا اثناى مبحث ماهیت)؛ | ||
# حاشیه أجدّ بر شرح تجرید قوشجى (تا مبحث وجود ذهنى)؛ | # حاشیه أجدّ بر شرح تجرید قوشجى (تا مبحث وجود ذهنى)؛ | ||
#:(این سه حاشیه را طبقات جلالیه | #:(این سه حاشیه را طبقات جلالیه می‌نامند). | ||
# حاشیه بر شرح شمسیه | # حاشیه بر شرح شمسیه قطب‌الدین رازی؛ | ||
# حاشیه بر اوائل شرح عضدى بر مختصر اصول ابن حاجب؛ | # حاشیه بر اوائل شرح عضدى بر مختصر اصول ابن حاجب؛ | ||
# حاشیه بر شرح مطالع (تنوير المطالع و تبصير المطالع)؛ | # حاشیه بر شرح مطالع (تنوير المطالع و تبصير المطالع)؛ | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۶۷: | ||
# الزوراء؛ | # الزوراء؛ | ||
# شرح اثبات جواهر مفارق خواجه نصیرالدین طوسى؛ | # شرح اثبات جواهر مفارق خواجه نصیرالدین طوسى؛ | ||
# شرح اربعین حدیث | # شرح اربعین حدیث محیی‌الدین یحیى بن شرف نووى؛ | ||
# شرح تحریر اقلیدس خواجه نصیرالدین؛ | # شرح تحریر اقلیدس خواجه نصیرالدین؛ | ||
# شرح خطبه طوالع؛ | # شرح خطبه طوالع؛ | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۸۰: | ||
# شرح بیت حافظ: «پیر ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت»؛ | # شرح بیت حافظ: «پیر ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت»؛ | ||
# شرح بیتى از شبسترى: «به اصل خویش بنگر نیک بنگر که مادر را پدر شد باز مادر»؛ | # شرح بیتى از شبسترى: «به اصل خویش بنگر نیک بنگر که مادر را پدر شد باز مادر»؛ | ||
# شرح بیت دیگرى از شبسترى: «تفکر رفتن از باطل سوى حق | # شرح بیت دیگرى از شبسترى: «تفکر رفتن از باطل سوى حق به‌جز اندر بدیدن کل مطلق»؛ | ||
# شرح رباعیات خود براى قیصر روم؛ | # شرح رباعیات خود براى قیصر روم؛ | ||
# شرح بر منهاج الوصول بیضاوى؛ | # شرح بر منهاج الوصول بیضاوى؛ | ||
# العشر الجلالية؛ | # العشر الجلالية؛ | ||
# | # عشرت‌نامه (فارسى)؛ | ||
# عين الحكمة؛ | # عين الحكمة؛ | ||
# مقالهاى خالى از لغات عربى؛ | # مقالهاى خالى از لغات عربى؛ | ||
# نور الهداية<ref>ر.ک: همان، ص24-30</ref>. | # نور الهداية<ref>ر.ک: همان، ص24-30</ref>. | ||
{{پایان}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
دوانی، محمد بن اسعد، «ثلاث رسائل»، تحقیق احمد تویسرکانی، بنیاد | دوانی، محمد بن اسعد، «ثلاث رسائل»، تحقیق احمد تویسرکانی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، 1411ق. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۲۱۸: | خط ۲۳۰: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||