دنیای شما: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان‌های دیگر = چهارپاره ها

| زبان =فارسي

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

از استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] تا کنون چندین مجموعه شعر به انتشار رسیده که هر کدام به این مقوله متعهّد بوده است، از این مجموعه ها می‌توان به [[نقطه‌ی آغاز]]، [[میر بهار]]، [[شهر بهشت]]، [[نرد عشق]]، [[رباعی ایّام، ایّام رباعی]]، [[تازیانه‌های رباعی]] و [[خم گلرنگ]] اشاره کرد

رباعی‌های اجتماعی با این دید که تلفیقی از عقل و دین باشد و نقش فرد و جامعه را گوشزد کند البتّه زیاد نیست. اغلب رباعیات مربوط به اشعار عاشقانه است و یا نهایت در اوج خود مقولات عرفانی را دنبال می‌کند. از دیوانهای شاعران و ادیبان بزرگ چنین بر می‌آید که یا در وصف عشق رباعی سروده‌اند و یا عرفان را نشانه رفته اند، این بسیار نیک است ولی اندکی با مردم عادی جامعه فاصله دارد و مردم نیاز دارند تا از جنس عام و از جنس و شکل زندگی خودشان چیزی را بشنوند و یا بخوانند. نه همه عارفند و نه عاشق، ولی همه انسانند یا لااقل فکر می‌کنند انسانند و برای انسان ماندن و از انسانیّت دور نشدن محتاج تلنگرهای انسانی هستند تا از مدار وجدان و دین و عقل و فطرت دور نیفتند و این چیزی است که امروزه ما به آن بیشتر نیازمندیم. کتاب شهر بهشت تا اندازه‌ای پاسخی است به این نیاز.

کتاب '''دنیای شما''' اثری است شعری در 170 صفحه که حاوی 300 رباعی اجتماعی است که در آن از مقولات متعدّد و متنوّع جامعه و انسان و مسائل مربوط به آن سخن می‌گوید. رباعیات کتاب به طور مسلسل و با شماره از عدد 1 تا 300 را پیاپی در بر دارد. در مقدّمه با یک رباعی بحث آغاز می‌شود که نام کتاب هم از همین رباعی اخذ شده است، رباعی چنین است:  

این رباعی در این مجموعه در ذیل شماره 64 آمده است. همین رباعی از لحاظ معنا نشان می‌دهد که کتاب چه مطالبی را در خود جای داده است. در ابتدای اثر با مقدّمه‌ای مفصّل مواجه هستیم که از نوع شعر و ماهیت آن سخن می‌گوید و به مضامین و مفاهیم برخی از رباعیات در دسته بندی با قید مفهوم یا مصداقی خاص اشاره می‌کند. ضمن اینکه شاعر رویکرد خود را در خصوص شعر معلوم می‌کند و بیان می‌دارد که در شعر چه چیزهایی را دنبال می‌کند و نقش شعر و شاعر را در چه چیزی می‌داند. در هر صفحه‌ای دو شعر (رباعی) با چینشی مناسب و چشم نواز دیده می‌شود.

{{ب|''بنگر به جهان، به هر دَمی‌هست دگر''|2='' این شیوه ی آن مصوّر انواز است''<ref>متن، رباعی 1</ref>}}

کتاب دنیای شما به بیان نویسنده در مقدّمه  از دنیایی سخن می‌گوید که در آن خبری از مردی و مردمی‌نیست، آنچه که دیده می‌شود هواهای نفسانی و وساوس شیطانی و خلاف عرف و عادت انسانی است. روال کارها و برنامه ها به نفع انسان و طبیعت نیست و آنچه که هدر می‌رود مفهوم و حقیقت انسانیت و نابودی طبیعت خداداد است. رباعی شروع مقدّمه حکایت از این مقوله و این نگرش دارد، بی خبری از آخرت و نادیده گرفتن اصول معنوی و این چیزی است که در سیاست کلان دنیا دیده می‌شود.

این رویکرد را در کمتر کسی می‌بینیم، شاعر در این عبارت اهل تعارفهای معمولی و عادی و بیهوده نیست، مستقیماً حرفش را می‌زند و موضع خود را نیر در جهان شعر و فرهنگ و ادب مشخّص می‌کند. امّا در خصوص عنوان کتاب که دنیای شما نام دارد می‌گوید: این است که دنیا را به ما و شما تقسیم کرده ام، میلی به دنیای شما ندارم. بر این اساس میلی به شاعران دنیای شما هم در من وجود ندارد. شاعری که از مردم نباشد و به سود مردم نباشد از دنیای شماست. شاعری که توجیه گر فضای سنگین ستم باشد و برای آن رنگ و لعاب بسازد و یا بتراشد از دنیای ما نیست، زیرا ساخته و پرداختة دنیای ما نیست. او شاعری است، البتّه اگر باشد، که در  فضای تاریک بی شعر و به شعور پرورده و بالیده شده است، تحسینهایِ یافته را از ستم پیشگان دریافت داشته و در دنیای غیر دنیای ما زندگی کرده است. خوراک و پوشاک او، فضای تنفّسِ او و جولانگاه فعّالیّت او غیر از آن چیزی است که در دنیای ما وجود دارد. بس بیراه نیست اگر در ازای دنیای ما و دنیای شما، به شاعر ما و شاعر شما، شاعران ما و شاعران شما نیز تسرّی دهیم و به دو دنیا و دو شعر و دو شاعر قائل باشیم. شاعر دنیای ما غرق در تفسیر حق از حقیقت و با حقیقت است، بی طمع و بی دست نیاز به آنچه که از دنیای دیگر در قالب تطمیع ریخته می‌شود. شاعر ما اگر روغنی در بساط ندارد در ازای آن رونقی در میان اهل دل دارد و خردمندان نیز وی را در قالب و معنا می‌پذیرند و تفسیر او را از زندگی و انسان و جامعه معتبر و شنیدنی و تأمّل کردنی می‌دانند و همین مرز پهناوری بین دو دنیای ما و شماست. همین نشان از آن دارد که تفسیر و تفِ سیر تا چه حد از هم دور و متفاوتند. در دنیای ما تفسیر حیات معقول است و در دنیای شما تفِ سیری از خورده های نامشروع. در اینجا بوی حیات و معنا پدیدار است و در آنجا بوی¬های حرام و ناخوش تاریکی و ستم. اینجا شعری از شعور و شرع و عرش و در آنجا شعری از هوا و هوس و نکبتِ آفرین و به به های ناسزا و ناروا. <ref>مقدّمه، صص 7-6</ref>.

شاعر در این مجموعه مطالب زیادی را از نوع حکمت و عرفان در قالب رباعی عرضه کرده و پندی عارفانه را برای خواننده که به زعم شاعر یاران و همراهان و اهل سلوکند در کار کرده است. از تغییرات ذاتی و گذر زمان گفته، از این که جهان ثابت نیست و ما نیز به طور ثابت در این جهان نخواهیم بود، از مردودی ستم به نزد اهل خرد، از خطا بودن دوری از استاد و مرشد، از اسارت خواسته ها و هواها، از ازبین رفتن اندیشه های صائب و تار شدن دیده ها، مصاف همواره ی دین و کفر، از فقر و سلطنت، از زیر نقاب رفتن و خود را پنهان کردن، از وجود سقیفه هایی که حق در آن کشته و نابود می‌شود،  از ندای وجدان که گاه خاموش می‌شود، در نبودن محرم اسرار، در خوابهای خرگوشی،  در قانع نبودن و حریصی به دنیای دون، از تعطیلیِ باب وفا و گشوده بودن باب جفا، از زبانهای ناپاک و بی باک و تیرهای رهاشده به سوی مردم، از دوری از ادب و آداب، دوری از دیانت و رفتن به ریا و نفاق و لاابالیگری، دوری از کتاب و درس و علم، از سرگردانی و ندانم کاری و باری به هر جهتهایی که از همه سو همه را نشانه رفته است و بسیاری دیگر از مسائل.

مردم از دین و خدا و حقیقت معنوی قرآن فاصله گرفته‌اند و به سمت فلسفه های صوری ای می‌روند که نه حقیقت دارد و نه به حقیقت می‌خواند، بلکه گاهی همین فلسفه ها سبب فساد عقیده و فکر هم می‌شود و آدمی‌را از آنچه که باید بفهمد و باشد منحرف می‌سازد:

با همه‌ی تلاش برای بد شدن و بد کردن در ازای دریافت دنیای دون با امکانات آن این هشداری مطلوب است که آدمی‌از خاک است و به خاک می‌رود و از خاک تهی دست ولی با کوله باری از عمل و نیّت دوباره سر بر می‌آرد، ولی این بار نه برای عمل بلکه برای پاسخ دادن به کرده ها و یافته‌ها.  

نقدی تند بر انسان مدرن دارد، انسانی که از بابت تجهیزات تکنولوژی در ظاهر پیشرفت کرده ولی از بابت معنا و مفهوم زندگی و معنویت و انسان بودن پسرفتی عجیب داشته است. از هدف اصلی دور شده و به بازیهای دیگر از نوع کودکانه ی بزرگسالان اشتغالی دائمی‌یافته است.  

شاعر ناقد که به همه چیز این جهان نظارت دارد و فساد گسترده ی دنیای دنی را در محو انسانیت و طبیعت می‌بیند، از میهمانهای ناخوانده‌ی پست نیز غافل نیست، گاهی ذرّه و کمتر از آن را نیز می‌بیند و از فساد تحت لوای آن فریاد می‌زند و هشدار می‌دهد. {{شعر}}

{{ب|''بر سفره ی نا اقل حرام است، مشین''|2=''در جنب هر آنکه پست و خام است مشین''}}

و این نکته ی نغز که منشأ جنایت را که در جهان شیوع دارد را از هوس می‌بیند، یعنی از دو پنهانیِ ناخوش، نفس امّاره و وسوسه های ابلیس پلید.  

'''دنیای شما''' ، تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]