دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی. واحد تدوین اندیشه سیاسی اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
خط ۴۴: خط ۴۴:
قبل از ارائه توضیحاتی در‎ مورد‎ اهداف‎ و ضرورت اجرای طرح‎‎های‎ پیش‎گفته، ذکر نکته‎‎ای‎ درباره تأمین نیروهای محقق مورد نیاز در این واحد ضرورت می‎نماید؛ ازآنجاکه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه‎ قم‎ با تأسیس‎ دانشگاه‎ باقرالعلوم‎(ع) در رشته علوم سیاسی‎ از حدود ده سال قبل اقدام به تربیت نیروهای حوزوی در رشته علوم سیاسی در‎ چهار‎ گرایش اصلی فلسفه سیاسی، مسائل جهان‎ اسلام‎، ایران‎ و سیاست‎ داخلی‎ نموده و در گذر‎ این‎ تلاش پیگیر موفق به تربیت طلاب فاضل و متعهد حوزه در این رشته مهم گردیده؛ لذا زمینه‎ مساعدی‎ از‎ نیروهای مستعد برای انجام تحقیقات سیاسی در‎ بخش‎‎های‎ تحقیقاتی‎ این‎ دفتر‎ فراهم آمده است و اینک واحد تدوین اندیشه سیاسی اسلام با استفاده از این طلاب فاضل، که سابقه چند سال درس‎های خارج حوزه دارند و در سطح کارشناسی و کارشناسی‎ ارشد علوم سیاسی، از تحصیلات جدید برخوردارند، سه گروه تحقیقاتی برای اجرای طرح‎های خود سامان داده است. در این بخش به معرفی اجمالی این طرح‎ها می‎پردازیم:
قبل از ارائه توضیحاتی در‎ مورد‎ اهداف‎ و ضرورت اجرای طرح‎‎های‎ پیش‎گفته، ذکر نکته‎‎ای‎ درباره تأمین نیروهای محقق مورد نیاز در این واحد ضرورت می‎نماید؛ ازآنجاکه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه‎ قم‎ با تأسیس‎ دانشگاه‎ باقرالعلوم‎(ع) در رشته علوم سیاسی‎ از حدود ده سال قبل اقدام به تربیت نیروهای حوزوی در رشته علوم سیاسی در‎ چهار‎ گرایش اصلی فلسفه سیاسی، مسائل جهان‎ اسلام‎، ایران‎ و سیاست‎ داخلی‎ نموده و در گذر‎ این‎ تلاش پیگیر موفق به تربیت طلاب فاضل و متعهد حوزه در این رشته مهم گردیده؛ لذا زمینه‎ مساعدی‎ از‎ نیروهای مستعد برای انجام تحقیقات سیاسی در‎ بخش‎‎های‎ تحقیقاتی‎ این‎ دفتر‎ فراهم آمده است و اینک واحد تدوین اندیشه سیاسی اسلام با استفاده از این طلاب فاضل، که سابقه چند سال درس‎های خارج حوزه دارند و در سطح کارشناسی و کارشناسی‎ ارشد علوم سیاسی، از تحصیلات جدید برخوردارند، سه گروه تحقیقاتی برای اجرای طرح‎های خود سامان داده است. در این بخش به معرفی اجمالی این طرح‎ها می‎پردازیم:
الف)- طرح‎ تحقیقاتی‎ تدوین اندیشه سیاسی شیعه: با نگاهی به تاریخ اندیشه سیاسی اسلام درمی‎یابیم که میان متفکران و عالمان مسلمان که در جهت تبیین اندیشه و نظام سیاسی تلاش کرده‎اند،‎ چهار‎ گرایش و طرز تفکر عمده قابل ملاحظه است:
الف)- طرح‎ تحقیقاتی‎ تدوین اندیشه سیاسی شیعه: با نگاهی به تاریخ اندیشه سیاسی اسلام درمی‎یابیم که میان متفکران و عالمان مسلمان که در جهت تبیین اندیشه و نظام سیاسی تلاش کرده‎اند،‎ چهار‎ گرایش و طرز تفکر عمده قابل ملاحظه است:
# اندیشه سیاسی فلسفی: اندیشه‎ای است که توسط فلاسفه پی نهاده شده است و مانند دیگر شعبه‎های‎ فلسفه، از نحله‎های قدیم و از‎ مبانی‎ کتاب و سنت و هر دو، استفاده کرده است. کتاب‎هایی همچون «آراء أهل المدينة الفاضلة»، «السياسات المدنية» ، «التنبيه علی سبل السعادة» از فارابی، «سیاسیات شفا» از‎ ابن‎ سینا، «تدبير المتوحد» از‎ ابن‎ باجه، نبوات و سیاسات «مبدأ و معاد» و «الشواهد الربوبية» از ملاصدرا و... از این قسم است.
# اندیشه سیاسی فلسفی: اندیشه‎ای است که توسط فلاسفه پی نهاده شده است و مانند دیگر شعبه‎های‎ فلسفه، از نحله‎های قدیم و از‎ مبانی‎ کتاب و سنت و هر دو، استفاده کرده است. کتاب‎هایی همچون «آراء أهل المدينة الفاضلة»، «السياسات المدنية»، «التنبيه علی سبل السعادة» از فارابی، «سیاسیات شفا» از‎ ابن‎ سینا، «تدبير المتوحد» از‎ ابن‎ باجه، نبوات و سیاسات «مبدأ و معاد» و «الشواهد الربوبية» از ملاصدرا و... از این قسم است.
# اندیشه سیاسی اجتماعی: این سنخ‎ از اندیشه، عمدتا از جانب مصلحان اجتماعی معاصر ارائه شده است‎. از‎ چهره‎‎های برجسته این شعبه از اندیشه می‎توان از سید جمال‎الدین اسدآبادی، شیخ محمد خیابانی، سید ‎‎عبدالحسین‎ شرف‎الدین لبنانی و شیخ محمدحسین کاشف‎الغطا یاد کرد. افکار این گروه در‎ مکتوباتی‎ همچون‎ مجله «العروة‎الوثقی» و کتاب‎های «دیوان اقبال»، «الفصول ‎المهمة في تأليف ‎الأمة»، «المثل العليا في‎ الإسلام لا في بحمدون» دریافتنی است.
# اندیشه سیاسی اجتماعی: این سنخ‎ از اندیشه، عمدتا از جانب مصلحان اجتماعی معاصر ارائه شده است‎. از‎ چهره‎‎های برجسته این شعبه از اندیشه می‎توان از سید جمال‎الدین اسدآبادی، شیخ محمد خیابانی، سید ‎‎عبدالحسین‎ شرف‎الدین لبنانی و شیخ محمدحسین کاشف‎الغطا یاد کرد. افکار این گروه در‎ مکتوباتی‎ همچون‎ مجله «العروة‎الوثقی» و کتاب‎های «دیوان اقبال»، «الفصول ‎المهمة في تأليف ‎الأمة»، «المثل العليا في‎ الإسلام لا في بحمدون» دریافتنی است.
# اندیشه‎ سیاسی کلامی: ازآنجاکه یکی از بحث‎های اساسی کلام‎، بحث‎ امامت‎ است، متکلمان مسلمان، قسمت عمده مباحث خود را به بحث درباره نیاز جامعه اسلامی‎ به‎ امام‎ و خصایص و شرایط وی اختصاص داده‎اند و از این طریق نظام سیاسی مطلوب خود را‎ ارائه‎ کرده‎اند. کتاب‎هایی از قبیل «الشافی في الإمامة» از سید مرتضی علم‎الهدی‎ و «تجريد العقائد»‎ از‎ خواجه نصیرالدین طوسی، نمونه‎هایی هستند که می‎توانند شاهدی بر این‎گونه اندیشه‎ها‎ باشند.
# اندیشه‎ سیاسی کلامی: ازآنجاکه یکی از بحث‎های اساسی کلام‎، بحث‎ امامت‎ است، متکلمان مسلمان، قسمت عمده مباحث خود را به بحث درباره نیاز جامعه اسلامی‎ به‎ امام‎ و خصایص و شرایط وی اختصاص داده‎اند و از این طریق نظام سیاسی مطلوب خود را‎ ارائه‎ کرده‎اند. کتاب‎هایی از قبیل «الشافی في الإمامة» از سید مرتضی علم‎الهدی‎ و «تجريد العقائد»‎ از‎ خواجه نصیرالدین طوسی، نمونه‎هایی هستند که می‎توانند شاهدی بر این‎گونه اندیشه‎ها‎ باشند.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش