۶٬۲۹۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =') |
جز (+رده) |
||
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =بوارق الاشارات و التوجیهات لما فی الدستور من المطالب و الماثر و العظات | | عنوانهای دیگر =بوارق الاشارات و التوجیهات لما فی الدستور من المطالب و الماثر و العظات | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[هبود، برکات یوسف]] ( | [[هبود، برکات یوسف]] (نویسنده) | ||
[[قضاعی، محمد بن سلامه]] ( | [[قضاعی، محمد بن سلامه]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 39/15 1376 | | کد کنگره =BP 39/15 1376 | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار | علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
شرکة دار الأرقم بن | شرکة دار الأرقم بن أبيالأرقم | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | | مکان نشر =بیروت - لبنان | ||
| سال نشر = 1418 ق | | سال نشر = 1418 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03543AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03543 | ||
| کتابخوان همراه نور =03543 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
در اين اثر سخنان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] در نه باب ارائه شده است. | در اين اثر سخنان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] در نه باب ارائه شده است. نویسنده اين سخنان را به شيوهى [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]](ره) گردآورى نموده است. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
# در شعرى كه از آن حضرت(ع) به دست ما رسيده است. | # در شعرى كه از آن حضرت(ع) به دست ما رسيده است. | ||
تدوين كتاب در نه باب ابتكارى آن هم با ذوق و انتخاب دانشمندى؛ همانند [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] اعتبار و اهميت ويژهاى دارد كه بر صاحب نظران پوشيده نيست. | تدوين كتاب در نه باب ابتكارى آن هم با ذوق و انتخاب دانشمندى؛ همانند [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] اعتبار و اهميت ويژهاى دارد كه بر صاحب نظران پوشيده نيست. نویسنده بنا داشته كه همچون شيوه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]](ره) از ذكر اسناد در متن كتاب پرهيز كند و لذا خواننده جوياى اسناد را به خارج از متن ارجاع مىدهد: «من در برابر هر سخنى كه روايت مىكنم، نشانهاى نهادم تا بدان علامت به راوى آن سخن پىبرده شود؛ آن چنانكه اين نكته را در پايان كتاب روشن مىنمايم و اسناد احاديث طولانى را ذكر كردهام و بر هر يك از آنها كه خط نویسندهاش شناخته مىشد، علامت جيم [احاديثى كه خط نویسندهاش شناخته شود، در اصطلاح علم حديث و جاده گفته مىشود]، گذاشتهام». | ||
كتاب دستور معالمالحكم به سه واسطه از [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] شنيده و روايت شده است. نخست قاضى ابوعبدالله محمد بن ابى على حسن بن محمد بن عبيدالله عامرى از شريف | كتاب دستور معالمالحكم به سه واسطه از [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] شنيده و روايت شده است. نخست قاضى ابوعبدالله محمد بن ابى على حسن بن محمد بن عبيدالله عامرى از شريف خطیب ابوالفتوح ناصر بن حسن بن اسماعيل حسينى زيدى و او از ابوعبدالله محمد بن بركات بن هلال سعيدى نحوى لغوى و او از قاضى قضاعى روايت كرده است. ابن بركات از اهالى مصر بوده و از استادان ادب و لغت به شمار مىرفته كه در 420ق متولد شده و در 520ق از دنيا رفته است. از تاريخ وفات و ولادت او مىتوان دريافت كه وى از معاصران قاضى قضاعى بوده و سماع و روايت مطالب دستور معالم، به وسيلهى او از [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] صورت گرفته است. | ||
راويانى كه قضاعى براى برخى از خطبههاى طولانى و كلمات كوتاه(ع) ذكر مىنمايد، از بزرگان حديث و لغت و ادب و فقه به شمار مىروند؛ از قبيل: محمد بن فضيل بن غزوان، براء بن عازب، عبدالله بن ابىشيبه، اصبغ بن نباته حنظلى، نوف بن فضالهى حميرى بكالى، حسين بن خالويه، نفطويه، ابندريد و نظاير آنها. | راويانى كه قضاعى براى برخى از خطبههاى طولانى و كلمات كوتاه(ع) ذكر مىنمايد، از بزرگان حديث و لغت و ادب و فقه به شمار مىروند؛ از قبيل: محمد بن فضيل بن غزوان، براء بن عازب، عبدالله بن ابىشيبه، اصبغ بن نباته حنظلى، نوف بن فضالهى حميرى بكالى، حسين بن خالويه، نفطويه، ابندريد و نظاير آنها. | ||
خط ۶۷: | خط ۶۸: | ||
# برخى از مباحثى كه در بخش سخنان غريب آن حضرت(ع) در اين كتاب آمده است. | # برخى از مباحثى كه در بخش سخنان غريب آن حضرت(ع) در اين كتاب آمده است. | ||
باب هشتم نيز كاملاً تازه است، به ويژه مناجات آن حضرت كه از فصاحت و بلاغت مخصوص به امام [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] برخوردار است، نه تنها در نهجالبلاغه و غررالحكم نيامده، در كتابهاى ادعيهى معمول نيز موجود نمىباشد. اين مناجات آن هم با اختلافاتى تنها در كتاب دعاى [[بحارالانوار| | باب هشتم نيز كاملاً تازه است، به ويژه مناجات آن حضرت كه از فصاحت و بلاغت مخصوص به امام [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] برخوردار است، نه تنها در نهجالبلاغه و غررالحكم نيامده، در كتابهاى ادعيهى معمول نيز موجود نمىباشد. اين مناجات آن هم با اختلافاتى تنها در كتاب دعاى [[بحارالانوار|بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهمالسلام]] از نظر مترجم گذشته است و اگر اين كتاب فقط همين يك باب را هم دارا مىبود، باز شايستگى داشت كه كتاب ديگرى از سخنان [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] به شمار رود و به فارسى ترجمه شود. | ||
به غير از وصيت كوتاهى كه در نهجالبلاغه از [[امام على(ع)]] ثبت گرديده، وصيتهاى ديگرى نيز از ايشان در سندهاى قديمى ديده مىشود. به عنوان مثال قضاعى نيز وصيتى از امام آورده است. وى گويد، وقتى پسر ملجم حضرت را ضربه زد، امام حسن(ع) گريان بر او درآمد، امام پرسيد: «پسرم چرا گريه مىكنى؟». امام حسن(ع) پاسخ داد: «چرا نگريم كه تو در نخستين روز آن جهان و آخرين روز اين جهانى». حضرت فرمود: «پسرم! چهار چيز را به تو مىگويم كه به خاطر بسپار و به كار دار، و چهار چيز اگر انجام ندهى، اندك زيانى به تو نمىرساند، و اما آنهايى كه بايد به كار بندى: | به غير از وصيت كوتاهى كه در نهجالبلاغه از [[امام على(ع)]] ثبت گرديده، وصيتهاى ديگرى نيز از ايشان در سندهاى قديمى ديده مىشود. به عنوان مثال قضاعى نيز وصيتى از امام آورده است. وى گويد، وقتى پسر ملجم حضرت را ضربه زد، امام حسن(ع) گريان بر او درآمد، امام پرسيد: «پسرم چرا گريه مىكنى؟». امام حسن(ع) پاسخ داد: «چرا نگريم كه تو در نخستين روز آن جهان و آخرين روز اين جهانى». حضرت فرمود: «پسرم! چهار چيز را به تو مىگويم كه به خاطر بسپار و به كار دار، و چهار چيز اگر انجام ندهى، اندك زيانى به تو نمىرساند، و اما آنهايى كه بايد به كار بندى: | ||
خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
# از دوستى با احمق كه او خواهد ترا سود رساند، ليكن به زيانت كشاند. | # از دوستى با احمق كه او خواهد ترا سود رساند، ليكن به زيانت كشاند. | ||
# از دوستى با دروغگو كه دور را به تو نزدیک | # از دوستى با دروغگو كه دور را به تو نزدیک و نزدیک را دور نمايد. | ||
# از دوستى با بخيل كه چيزى را كه بدان سخت نيازمندى از تو دريغ مىدارد. | # از دوستى با بخيل كه چيزى را كه بدان سخت نيازمندى از تو دريغ مىدارد. | ||
# از دوستى با تبهكار كه تو را به هنگام سود خود، مىفروشد. | # از دوستى با تبهكار كه تو را به هنگام سود خود، مىفروشد. | ||
خط ۸۵: | خط ۸۶: | ||
نكتهى قابل تذكر آن است كه ممكن است، خواننده برخى از عبارات و جملات اين كتاب را در نهجالبلاغه و احياناً در غررالحكم هم بيابد؛ ولى مترجم با تفحصى كه به عمل آورده، بدين نتيجه رسيده است كه حتى خطب و سخنانى كه نظير آنها در نهجالبلاغه و احياناً در غررالحكم آمده با عبارات دو كتاب اخير كم و بيش اختلاف دارد. | نكتهى قابل تذكر آن است كه ممكن است، خواننده برخى از عبارات و جملات اين كتاب را در نهجالبلاغه و احياناً در غررالحكم هم بيابد؛ ولى مترجم با تفحصى كه به عمل آورده، بدين نتيجه رسيده است كه حتى خطب و سخنانى كه نظير آنها در نهجالبلاغه و احياناً در غررالحكم آمده با عبارات دو كتاب اخير كم و بيش اختلاف دارد. | ||
ديگر از مطالب اين كتاب ذكر اشعار منسوب به [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] است. چنانكه مىدانيد، اشعار منسوب به آن حضرت در ديوانهاى مختلف آمده و برخى از اين دواوين به اندازهاى حجيم است كه خواننده علاوه بر محتواى اين اشعار با توجه به زيادى آنها، در انتساب اين اشعار به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] ترديد مىكند. به عقيدهى مترجم ابياتى كه در كتاب دستور معالم ذكر شده، احتمالاً بيشتر با سخنان على(ع) مناسبت دارد؛ چرا كه بعضى از اين اشعار از زبان راويانى معتبر و ثقه در ادب و لغت از قبيل نفطويه و حسين بن خالويه و ابندريد و نظاير آنها ذكر گرديده است. ديگر آنكه تعداد اين اشعار نسبت به اشعار منتسب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به نظر قابل قبولتر مىرسد. از طرف ديگر سبک | ديگر از مطالب اين كتاب ذكر اشعار منسوب به [[امام على(ع)|على بن ابىطالب(ع)]] است. چنانكه مىدانيد، اشعار منسوب به آن حضرت در ديوانهاى مختلف آمده و برخى از اين دواوين به اندازهاى حجيم است كه خواننده علاوه بر محتواى اين اشعار با توجه به زيادى آنها، در انتساب اين اشعار به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] ترديد مىكند. به عقيدهى مترجم ابياتى كه در كتاب دستور معالم ذكر شده، احتمالاً بيشتر با سخنان على(ع) مناسبت دارد؛ چرا كه بعضى از اين اشعار از زبان راويانى معتبر و ثقه در ادب و لغت از قبيل نفطويه و حسين بن خالويه و ابندريد و نظاير آنها ذكر گرديده است. ديگر آنكه تعداد اين اشعار نسبت به اشعار منتسب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به نظر قابل قبولتر مىرسد. از طرف ديگر سبک اين ابيات و مباحثى كه در آنها آمده با سبک زمان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و وقايع تاريخى قابل انطباقتر است. برخى از ابيات اين كتاب نيز، در ديوانهاى چاپى متداول وجود ندارد. | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
كتاب حاضر براى نخستين بار به سال 1332ق براساس قديمترين نسخهى خطى موجود با تصحيح استاد جميل عظم و حواشى محمد عبدالقادر سعيد رافعى فاروقى، در مصر به چاپ رسيده است. پس از گذشت سالها سيد عبدالزهراء حسينى، نسخهاى ديگر از كتاب قضاعى را كه كتابت آن توسط علاءالدين بن نعمان بن محمود آلوسى بغدادى، بيستم شوال 1327ق، در قسطنطنيه به پايان رسيده، بدست آورده است و آن را با نسخهى سابقالذكر دقيقاً مقابله كرده و تصحيح نموده است. | كتاب حاضر براى نخستين بار به سال 1332ق براساس قديمترين نسخهى خطى موجود با تصحيح استاد جميل عظم و حواشى محمد عبدالقادر سعيد رافعى فاروقى، در مصر به چاپ رسيده است. پس از گذشت سالها سيد عبدالزهراء حسينى، نسخهاى ديگر از كتاب قضاعى را كه كتابت آن توسط علاءالدين بن نعمان بن محمود آلوسى بغدادى، بيستم شوال 1327ق، در قسطنطنيه به پايان رسيده، بدست آورده است و آن را با نسخهى سابقالذكر دقيقاً مقابله كرده و تصحيح نموده است. بنابراین كتاب دستور معالمالحكم براساس دو نسخهى خطى به شيوهاى منقح و صحيح براى اولين بار در سال 1401ق1981/م به چاپ رسيده است. | ||
در ابتداى اثر مقدمهاى به قلم جميل عظم و در انتها نيز فهرست مطالب كتاب آمده است. | در ابتداى اثر مقدمهاى به قلم جميل عظم و در انتها نيز فهرست مطالب كتاب آمده است. | ||
خط ۹۵: | خط ۹۶: | ||
# مقدمه و متن كتاب | # مقدمه و متن كتاب | ||
# مقدمه كتاب قانون، فيروز حريرچى، انتشارات | # مقدمه كتاب قانون، فيروز حريرچى، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، 1375 | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
[[قانون: دستور معالم الحکم و مأثور مکارم الشيم از سخنان | {{وابستهها}} | ||
[[قانون: دستور معالم الحکم و مأثور مکارم الشيم از سخنان امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع)]] | |||
خط ۱۰۴: | خط ۱۰۷: | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:سرگذشتنامهها]] | [[رده:سرگذشتنامهها]] | ||
[[رده: | [[رده:سرگذشتنامههای فردی]] | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | ||
[[رده:حالات فردی]] | [[رده:حالات فردی]] | ||
[[رده:علی | [[رده:امام علی(ع)]] |
ویرایش