۶٬۵۹۱
ویرایش
دستور معالم الحكم و مأثور مكارم الشیم (من كلام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب كرم‌الله وجهه): تفاوت میان نسخه‌ها
دستور معالم الحكم و مأثور مكارم الشیم (من كلام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب كرم‌الله وجهه) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۳۵
، ۱ فوریهٔ ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'نهج‌البلاغه' به 'نهج‌البلاغة'
جز (جایگزینی متن - 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام' به 'بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام') |
جز (جایگزینی متن - 'نهج‌البلاغه' به 'نهج‌البلاغة') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''دستور معالم‌الحكم و ماثور مكارم‌الشيم'''، تأليف [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] (متوفى 454ق) به زبان عربى است. در اين اثر مجموعه‌اى از سخنان [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] گردآورى شده است كه برخى از آن‌ها به جهت اينكه در | '''دستور معالم‌الحكم و ماثور مكارم‌الشيم'''، تأليف [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] (متوفى 454ق) به زبان عربى است. در اين اثر مجموعه‌اى از سخنان [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] گردآورى شده است كه برخى از آن‌ها به جهت اينكه در نهج‌البلاغة نيامده است، حائز اهميت است. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
راويانى كه قضاعى براى برخى از خطبه‌هاى طولانى و كلمات كوتاه(ع) ذكر مى‌نمايد، از بزرگان حديث و لغت و ادب و فقه به شمار مى‌روند؛ از قبيل: محمد بن فضيل بن غزوان، براء بن عازب، عبدالله بن ابى‌شيبه، اصبغ بن نباته حنظلى، نوف بن فضاله‌ى حميرى بكالى، حسين بن خالويه، نفطويه، ابن‌دريد و نظاير آن‌ها. | راويانى كه قضاعى براى برخى از خطبه‌هاى طولانى و كلمات كوتاه(ع) ذكر مى‌نمايد، از بزرگان حديث و لغت و ادب و فقه به شمار مى‌روند؛ از قبيل: محمد بن فضيل بن غزوان، براء بن عازب، عبدالله بن ابى‌شيبه، اصبغ بن نباته حنظلى، نوف بن فضاله‌ى حميرى بكالى، حسين بن خالويه، نفطويه، ابن‌دريد و نظاير آن‌ها. | ||
در ميان راويانى كه [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] آن‌ها را ذكر نموده، نام ياران با وفاى [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] درخشندگى خاصى دارد و ذكر نام آن‌ها به بعضى از مطالب اين كتاب نظير | در ميان راويانى كه [[قضاعی، محمد بن سلامه|قاضى قضاعى]] آن‌ها را ذكر نموده، نام ياران با وفاى [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] درخشندگى خاصى دارد و ذكر نام آن‌ها به بعضى از مطالب اين كتاب نظير نهج‌البلاغة صحت و دقت خاصى مى‌بخشد؛ از قبيل: حارث اعور، احنف بن قيس، رفاعه بن راقع بن مالك، اشعث بن قيس، صعصعه بن صوحان و كميل بن زياد. | ||
جملات و كلماتى در اين كتاب آمده كه در | جملات و كلماتى در اين كتاب آمده كه در نهج‌البلاغة و غررالحكم ديده نمى‌شود؛ به عنوان مثال مى‌توان به اين موارد اشاره نمود: | ||
# پرسش و پاسخى كه ميان امام [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] و فرزندش امام حسن(ع) انجام يافته است. | # پرسش و پاسخى كه ميان امام [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] و فرزندش امام حسن(ع) انجام يافته است. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
# برخى از مباحثى كه در بخش سخنان غريب آن حضرت(ع) در اين كتاب آمده است. | # برخى از مباحثى كه در بخش سخنان غريب آن حضرت(ع) در اين كتاب آمده است. | ||
باب هشتم نيز كاملاً تازه است، به ويژه مناجات آن حضرت كه از فصاحت و بلاغت مخصوص به امام [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] برخوردار است، نه تنها در | باب هشتم نيز كاملاً تازه است، به ويژه مناجات آن حضرت كه از فصاحت و بلاغت مخصوص به امام [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] برخوردار است، نه تنها در نهج‌البلاغة و غررالحكم نيامده، در كتاب‌هاى ادعيه‌ى معمول نيز موجود نمى‌باشد. اين مناجات آن هم با اختلافاتى تنها در كتاب دعاى [[بحارالانوار|بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] از نظر مترجم گذشته است و اگر اين كتاب فقط همين يك باب را هم دارا مى‌بود، باز شايستگى داشت كه كتاب ديگرى از سخنان [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] به شمار رود و به فارسى ترجمه شود. | ||
به غير از وصيت كوتاهى كه در | به غير از وصيت كوتاهى كه در نهج‌البلاغة از [[امام على(ع)]] ثبت گرديده، وصيت‌هاى ديگرى نيز از ايشان در سندهاى قديمى ديده مى‌شود. به عنوان مثال قضاعى نيز وصيتى از امام آورده است. وى گويد، وقتى پسر ملجم حضرت را ضربه زد، امام حسن(ع) گريان بر او درآمد، امام پرسيد: «پسرم چرا گريه مى‌كنى؟». امام حسن(ع) پاسخ داد: «چرا نگريم كه تو در نخستين روز آن جهان و آخرين روز اين جهانى». حضرت فرمود: «پسرم! چهار چيز را به تو مى‌گويم كه به خاطر بسپار و به كار دار، و چهار چيز اگر انجام ندهى، اندك زيانى به تو نمى‌رساند، و اما آنهايى كه بايد به كار بندى: | ||
# خرد برترين توانگرى است. | # خرد برترين توانگرى است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
# از دوستى با تبهكار كه تو را به هنگام سود خود، مى‌فروشد. | # از دوستى با تبهكار كه تو را به هنگام سود خود، مى‌فروشد. | ||
نكته‌ى قابل تذكر آن است كه ممكن است، خواننده برخى از عبارات و جملات اين كتاب را در | نكته‌ى قابل تذكر آن است كه ممكن است، خواننده برخى از عبارات و جملات اين كتاب را در نهج‌البلاغة و احياناً در غررالحكم هم بيابد؛ ولى مترجم با تفحصى كه به عمل آورده، بدين نتيجه رسيده است كه حتى خطب و سخنانى كه نظير آن‌ها در نهج‌البلاغة و احياناً در غررالحكم آمده با عبارات دو كتاب اخير كم و بيش اختلاف دارد. | ||
ديگر از مطالب اين كتاب ذكر اشعار منسوب به [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] است. چنانكه مى‌دانيد، اشعار منسوب به آن حضرت در ديوان‌هاى مختلف آمده و برخى از اين دواوين به اندازه‌اى حجيم است كه خواننده علاوه بر محتواى اين اشعار با توجه به زيادى آن‌ها، در انتساب اين اشعار به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] ترديد مى‌كند. به عقيده‌ى مترجم ابياتى كه در كتاب دستور معالم ذكر شده، احتمالاً بيشتر با سخنان على(ع) مناسبت دارد؛ چرا كه بعضى از اين اشعار از زبان راويانى معتبر و ثقه در ادب و لغت از قبيل نفطويه و حسين بن خالويه و ابن‌دريد و نظاير آن‌ها ذكر گرديده است. ديگر آنكه تعداد اين اشعار نسبت به اشعار منتسب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به نظر قابل قبول‌تر مى‌رسد. از طرف ديگر سبک اين ابيات و مباحثى كه در آن‌ها آمده با سبک زمان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و وقايع تاريخى قابل انطباق‌تر است. برخى از ابيات اين كتاب نيز، در ديوان‌هاى چاپى متداول وجود ندارد. | ديگر از مطالب اين كتاب ذكر اشعار منسوب به [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] است. چنانكه مى‌دانيد، اشعار منسوب به آن حضرت در ديوان‌هاى مختلف آمده و برخى از اين دواوين به اندازه‌اى حجيم است كه خواننده علاوه بر محتواى اين اشعار با توجه به زيادى آن‌ها، در انتساب اين اشعار به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] ترديد مى‌كند. به عقيده‌ى مترجم ابياتى كه در كتاب دستور معالم ذكر شده، احتمالاً بيشتر با سخنان على(ع) مناسبت دارد؛ چرا كه بعضى از اين اشعار از زبان راويانى معتبر و ثقه در ادب و لغت از قبيل نفطويه و حسين بن خالويه و ابن‌دريد و نظاير آن‌ها ذكر گرديده است. ديگر آنكه تعداد اين اشعار نسبت به اشعار منتسب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به نظر قابل قبول‌تر مى‌رسد. از طرف ديگر سبک اين ابيات و مباحثى كه در آن‌ها آمده با سبک زمان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و وقايع تاريخى قابل انطباق‌تر است. برخى از ابيات اين كتاب نيز، در ديوان‌هاى چاپى متداول وجود ندارد. | ||