۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هپ' به 'هپ') |
جز (جایگزینی متن - 'شه' به 'شه') |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''درآمدی بر تاریخ علوم قرآنی'''، اثر [[دیاری، محمدتقی|محمدتقی دیاری]]، کتابی است به زبان فارسی با موضوع علوم قرآنی. این اثر، گامى است در جهت شناسایى پیشینه، اهم منابع و سیر موضوعى | '''درآمدی بر تاریخ علوم قرآنی'''، اثر [[دیاری، محمدتقی|محمدتقی دیاری]]، کتابی است به زبان فارسی با موضوع علوم قرآنی. این اثر، گامى است در جهت شناسایى پیشینه، اهم منابع و سیر موضوعى نگارشهاى علوم قرآنى از آغاز تاکنون. نگارنده، در این کتاب درصدد برآمده است تا حدودى پیشگامى عالمان بزرگ شیعه را در پایهگذارى علوم گوناگون قرآنى ارائه کند. این اثر حاصل چندین دوره تدریس نویسنده در مراکز آموزش عالى و بهویژه دانشگاه قم است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده ابتدا در پیشگفتار بهصورت قرن قرن، سیر تاریخ علوم قرآنی را نشان میدهد<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحههای ج - ط</ref>. او درباره قرن چهاردهم مینویسد: «قرن چهاردهم، قرن تحول و دگرگونى در همهى ابعاد اندیشهى دینى است. این دوره را مىتوان بهعنوان دورهى تجدید حیات علوم قرآنى و تفسیر، رشد عقلگرایى و علمگرایى، پیدایى آثارى ارزشمند در موضوع ویژهى تاریخ قرآن، بهویژه اقبال و رویکرد خاورشناسان به مطالعات و | نویسنده ابتدا در پیشگفتار بهصورت قرن قرن، سیر تاریخ علوم قرآنی را نشان میدهد<ref>ر.ک: پیشگفتار، صفحههای ج - ط</ref>. او درباره قرن چهاردهم مینویسد: «قرن چهاردهم، قرن تحول و دگرگونى در همهى ابعاد اندیشهى دینى است. این دوره را مىتوان بهعنوان دورهى تجدید حیات علوم قرآنى و تفسیر، رشد عقلگرایى و علمگرایى، پیدایى آثارى ارزشمند در موضوع ویژهى تاریخ قرآن، بهویژه اقبال و رویکرد خاورشناسان به مطالعات و پژوهشهاى قرآنى و نیز توجه به عرصههاى نو (زبان قرآن، قصههاى قرآن، روششناسى تفسیر و فهم قرآن، ترجمهى گستردهى قرآن، وحیشناسى، تحریفناپذیرى و جز آنها) شناخت. بااینهمه، نوسازى و احیاى آثار علوم قرآنى اندیشمندان بزرگ اسلامى و شیعى، شبههشناسى و نیز پاسخگویى به شبهات روزآمد مخالفان و خاورشناسان و پالایش و پیرایش منابع تفسیرى و حدیثى از برخى روایات ساختگى و خرافى و اندیشههاى غلوآمیز از جمله بایستههاى پژوهشى در مراکز علمى حوزوى و دانشگاهى است»<ref>همان، صفحه ط</ref>. | ||
وی در توضیح درباره کتاب و مطالبی که در بر دارد مینویسد: «نوشتار پیش روى، گامى است هرچند کوتاه و لرزان در جهت شناسایى پیشینه، اهم منابع و سیر موضوعى | وی در توضیح درباره کتاب و مطالبی که در بر دارد مینویسد: «نوشتار پیش روى، گامى است هرچند کوتاه و لرزان در جهت شناسایى پیشینه، اهم منابع و سیر موضوعى نگارشهاى علوم قرآنى از آغاز تاکنون. نگارنده درصدد برآمده است تا حدودى پیشگامى عالمان بزرگ شیعه را در پایهگذارى علوم گوناگون قرآنى ارائه کند؛ هرچند بسیارى از تلاشها و نگارشهاى علمى آنان در گذر حوادث تلخ روزگار از بین رفته است و جز نامى از آنها باقى نمانده است و یا اینکه در زیر خروارها گرد و غبار در گوشهى کتابخانهها ناشناخته مانده است. نگارنده در این اثر که حاصل چندین دوره تدریس در مراکز آموزش عالى و بهویژه دانشگاه قم است، به دلیل گستردگى قلمرو موضوعات علوم قرآن، مهمترین عناوین مسائل درخور را برگزیده و آنها را در شانزده فصل به شرح ذیل سامان داده است: | ||
# پیشینهى علوم قرآنى؛ | # پیشینهى علوم قرآنى؛ | ||
# فضایل قرآن؛ | # فضایل قرآن؛ | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
# محکم و متشابه در قرآن؛ | # محکم و متشابه در قرآن؛ | ||
# ناسخ و منسوخ در قرآن. | # ناسخ و منسوخ در قرآن. | ||
در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدویراد، محمدعلی|حجتالاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر | در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدویراد، محمدعلی|حجتالاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر نگارشهاى علوم قرآنى» و نیز مقدمه و پاورقىهاى سودمند کتاب «[[البرهان في علوم القرآن]]» تألیف بدرالدین زرکشى با تحقیق [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلى]]، جمال حمدى ذهبى و ابراهیم عبداللّه کردى که بهحقّ در پیدایى این اثر نقشى بسزا داشتهاند. از جمله مزایاى این کتاب، پردازش آن به شکل یک کتاب درسى و افزودن بخش «پرسش و پژوهش» در پایان هر فصل است که بهمنظور خودآزمایى و نیز آمادهسازى دانشپژوهان گرامى در جهت توسعه و تکمیل آموختههاى پیشین خود در باب هر موضوع و شناسایى و ارزیابى و مقایسهى آراء، آثار و تألیفات اندیشمندان و نویسندگان بزرگ شیعه و اهل سنت و خاورشناسان و نوآورى و خلاقیت در عرصههاى نوین علوم قرآنى، فراهم آمده است. همچنین براى آسانیابى موضوعات براى مطالعهکنندگان، علاوه بر فهرست موضوعى، نمایهى آیات، روایات، اعلام و کتابها نیز در آخر کتاب افزوده شده است»<ref>همان، صفحههای ط - یا</ref>. | ||
در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین میخوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت مىنویسد: آن حضرت سوگند یاد کرد که ردا بر دوش نگیرد، مگر آنگاه که قرآن را فراهم آورد. سه روز از خانه بیرون نیامد تا قرآن را گرد آورد و آن نخستین مصحفى بود که مجموع قرآن در آن فراهم آمد و آن مصحف نزد خاندان جعفر بود. | در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین میخوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت مىنویسد: آن حضرت سوگند یاد کرد که ردا بر دوش نگیرد، مگر آنگاه که قرآن را فراهم آورد. سه روز از خانه بیرون نیامد تا قرآن را گرد آورد و آن نخستین مصحفى بود که مجموع قرآن در آن فراهم آمد و آن مصحف نزد خاندان جعفر بود. |
ویرایش