حسینی اشکوری، سید احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳: خط ۱۳:
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
| data-type="authorfatherName" |سيد على اشكورى
| data-type="authorfatherName" |سید على اشكورى
|-
|-
|متولد  
|متولد  
خط ۳۵: خط ۳۵:
</div>
</div>


'''آیت‌الله سيد احمد حسينى اشكورى''' (متولد: 1310ش - نجف اشرف)، نسخه‌شناس، فهرست‌نگار، کتاب‌شناس، از نام‌آوران و مشاهیر اشکورات
'''آیت‌الله سید احمد حسینى اشكورى''' (متولد: 1310ش - نجف اشرف)، نسخه‌شناس، فهرست‌نگار، کتاب‌شناس، از نام‌آوران و مشاهیر اشکورات


== ولادت ==
== ولادت ==
در سال 1350ق، در شب سيزده ربيع‌الاول، مطابق با 1310ش در نجف اشرف، به دنيا آمد. وى، در خانواده‌اى كه به علم و استغناى طبع و تقوا موصوف بودند، پرورش يافت؛ در حالى كه آباء و اجداد او همگى روحانى بودند.
در سال 1350ق، در شب سیزده ربیع‌الاول، مطابق با 1310ش در نجف اشرف، به دنیا آمد. وى، در خانواده‌اى كه به علم و استغناى طبع و تقوا موصوف بودند، پرورش یافت؛ در حالى كه آباء و اجداد او همگى روحانى بودند.


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
سید احمد در نه سالگي به مكتب‌خانه محل زادگاهش رفت و چندي نزد ملا سعوده، پيرزن خوش‌قلبی كه معلم قرآن بود، قرائت عم جزء و قرآن را ياد گرفت. سپس در مكتب‌خانه آقا شيخ علي‌اكبر نائيني، قرآن و گلستان سعدي و برخي كتاب‌هاي ديني و تاريخي مرسوم در آن دوران و نوشتن را آموخت. او كه در ميان شاگردان درخصوص قرائت قرآن و خط و انشا ممتاز گرديده بود، مورد توجه خاص پدر قرار گرفت و از آن پس مقدمات دروس حوزوي را نزد وي و شوهر همشيره‌اش آقا سيد نورالدين كازروني خواند.
سید احمد در نه سالگی به مكتب‌خانه محل زادگاهش رفت و چندی نزد ملا سعوده، پیرزن خوش‌قلبی كه معلم قرآن بود، قرائت عم جزء و قرآن را یاد گرفت. سپس در مكتب‌خانه آقا شیخ علی‌اكیبر نائینی، قرآن و گلستان سعدی و برخی كتاب‌های دینی و تاریخی مرسوم در آن دوران و نوشتن را آموخت. او كه در میان شاگردان درخصوص قرائت قرآن و خط و انشا ممتاز گردیده بود، مورد توجه خاص پدر قرار گرفت و از آن پس مقدمات دروس حوزوی را نزد وی و شوهر همشیره‌اش آقا سید نورالدین كازرونی خواند.


ديگر متون ادبيات و منطق را نزد حجج اسلام، آقايان: شيخ محمد رشتي، شيخ كاظم تبريزي (م 1416ق) فرا گرفت. مطول و معالم الاصول را نزد شيخ محمدعلي مدرّس افغاني (م 1406ق) و جلد اول '''لمعه''' را خدمت آقا شيخ غلامرضا باقري اصفهاني (م 1427ق) خواند.
دیگر متون ادبیات و منطق را نزد حجج اسلام، آقایان: شیخ محمد رشتی، شیخ كاظم تبریزی (م 1416ق) فرا گرفت. مطول و معالم الاصول را نزد شیخ محمدعلی مدرّس افغانی (م 1406ق) و جلد اول '''لمعه''' را خدمت آقا شیخ غلامرضا باقری اصفهانی (م 1427ق) خواند.


در هفده سالگي بر اثر مشكلاتي نجف را ترك كرد و راهي بغداد شد. او چهار سال از دوره جواني‌اش را در بغداد به كسب و كار گذراند، ولي تحصيل را رها نكرد.
در هفده سالگی بر اثر مشكلاتی نجف را ترك كرد و راهی بغداد شد. او چهار سال از دوره جوانی‌اش را در بغداد به كسب و كار گذراند، ولی تحصیل را رها نكرد.


شب‌ها و روزهاي تعطيل، كتاب‌هاي شرح باب حادي عشر و شرح تجريد و به طور كلي مباحث عقلي و كلامي را از شيخ فاضل لنكراني (م 1402 ق) فرا گرفت.
شب‌ها و روزهای تعطیل، كتاب‌های شرح باب حادی عشر و شرح تجرید و به طور كلی مباحث عقلی و كلامی را از شیخ فاضل لنكرانی (م 1402 ق) فرا گرفت.


جلد دوم لمعه را در محضر آقا شيخ هادي شُطيط خواند و در فرصت‌هاي مناسب كتاب امالي سيد مرتضي، العقائد السّبع العلويات ابن ابي الحديد، قصايد سبعه معلّقه، شرح زوزني و مقداري از '''م'''قامات حريري را مطالعه و با شيخ حامد واعظي سبزواري مباحثه كرد.
جلد دوم لمعه را در محضر آقا شیخ هادی شُطیط خواند و در فرصت‌های مناسب كتاب امالی سید مرتضی، العقائد السّبع العلویات ابن ابی الحدید، قصاید سبعه معلّقه، شرح زوزنی و مقداری از '''م'''قامات حریری را مطالعه و با شیخ حامد واعظی سبزواری مباحثه كرد.


پس از مدت يادشده به نجف بازگشت و در مدرسه «وسطي» كه آيت‌الله ملا محمدكاظم آخوند خراساني (م 1329ق) تأسيس كرده بود، سكني گزيد و دروس سطوح عالي را نزد حجج اسلام، آقايان شيخ محسن هراتي، شيخ علي اخوان خراساني، شيخ محمدعلي مدرس افغاني و آخرين متن سطح عالي حوزه يعني '''كفاية''' الاصول را نزد آقا شيخ مجتبي لنكراني (م 1406ق) فرا گرفت.
پس از مدت یادشده به نجف بازگشت و در مدرسه «وسطی» كه آیت‌الله ملا محمدكاظم آخوند خراسانی (م 1329ق) تأسیس كرده بود، سكنی گزید و دروس سطوح عالی را نزد حجج اسلام، آقایان شیخ محسن هراتی، شیخ علی اخوان خراسانی، شیخ محمدعلی مدرس افغانی و آخرین متن سطح عالی حوزه یعنی '''كفایة''' الاصول را نزد آقا شیخ مجتبی لنكرانی (م 1406ق) فرا گرفت.


بعضي از دروس جنبي چون عروض و قافيه را نيز از محضر آقا شيخ مرتضي مدرس گيلاني (م 1420ق) آموخت و از آن پس در درس‌هاي عمومي شركت نكرد، مگر در درس تفسير آيت‌الله سيد ابوالقاسم خويي (م 1413ق) كه در شب‌هاي تعطيلي برگزار مي‌شد.
بعضی از دروس جنبی چون عروض و قافیه را نیز از محضر آقا شیخ مرتضی مدرس گیلانی (م 1420ق) آموخت و از آن پس در درس‌های عمومی شركت نكرد، مگر در درس تفسیر آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی (م 1413ق) كه در شب‌های تعطیلی برگزار می‌شد.


آقاي اشكوري در مجالس و محافل خصوصي حضرات آيات، آقايان: حاج ميرزا حسن بجنوردي (م 1395ق)، سيد يحيي مدرسي يزدي (م 1383ق)، شيخ مجتبي لنكراني، ميرزا باقر زنجاني (م 1394ق) ميرزا هاشم آملي (م 1413ق) و ديگر استادان شركت كرد و بهره‌هاي علمي فراواني برد. وقتي هم به قم مهاجرت كرد، از مباحث فلسفه و عرفان و تفسير استاد علاّمه آقا سيد محمد حسين طباطبايي (م 1402ق) بهره‌مند گرديد.
آقای اشكوری در مجالس و محافل خصوصی حضرات آیات، آقایان: حاج میرزا حسن بجنوردی (م 1395ق)، سید یحیی مدرسی یزدی (م 1383ق)، شیخ مجتبی لنكرانی، میرزا باقر زنجانی (م 1394ق) میرزا هاشم آملی (م 1413ق) و دیگر استادان شركت كرد و بهره‌های علمی فراوانی برد. وقتی هم به قم مهاجرت كرد، از مباحث فلسفه و عرفان و تفسیر استاد علاّمه آقا سید محمد حسین طباطبایی (م 1402ق) بهره‌مند گردید.


استاد اشكوري در ايام تحصيلي بنابر روش و عادتي كه در حوزه‌ها مرسوم است، در نجف‌ براي برخي از طلاب مبتدي و سطح، ادبيات و برخي موضوعات ديگر را تدريس مي‌كرد و در قم براي مدتي در مدرسه آيت‌الله گلپايگاني به تدريس ادبيات پرداخت.
استاد اشكوری در ایام تحصیلی بنابر روش و عادتی كه در حوزه‌ها مرسوم است، در نجف‌ برای برخی از طلاب مبتدی و سطح، ادبیات و برخی موضوعات دیگر را تدریس می‌كرد و در قم برای مدتی در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی به تدریس ادبیات پرداخت.


استاد اشكوري پس از گذراندن دوره‌ تحصيلي مرسوم و بهره‌گيري‌هاي علمي به مقدار لازم از علوم قديم، براي يافتن كاري تخصصي كه جاي آن خالي و بدان نياز باشد، حدود يك سال كارهاي مختلفي را ارزيابي و بررسي كرد و سرانجام به اين نتيجه رسيد كه بهترين كار علمي در شأن وي، تحقيق در آثار و متون گذشتگان و نسخه‌شناسي خطي است؛ چرا كه اين آثار بهترين سرمايه‌هايي هستند كه مباني علمي اصيل را در آنها مي‌توان يافت. از سويي، حوزه‌هاي علميه آن روزگار، چنان علاقه‌‌اي به اين رشته نشان نمي‌دادند و سرگرم برنامه‌هاي حوزوي خاص خود بودند. پس از اندك زماني تحقيق، انگيزه بيشتري براي اين كار كليدي يافت و تصميم گرفت با همه سختي‌ها و ناملايماتي كه در پيش روي داشت، راه و كار خود را چنان كه بايد و شايد، در حد توان ادامه دهد. بنابراين براي ورود به كار، تصحيح كتاب را انتخاب كرد كه هم در مسير دانش و خدمت به دين باشد و هم بهره‌ مادي داشته باشد و نيازهاي ضروري زندگي را تأمين كند.
استاد اشكوری پس از گذراندن دوره‌ تحصیلی مرسوم و بهره‌گیری‌های علمی به مقدار لازم از علوم قدیم، برای یافتن كاری تخصصی كه جای آن خالی و بدان نیاز باشد، حدود یك سال كارهای مختلفی را ارزیابی و بررسی كرد و سرانجام به این نتیجه رسید كه بهترین كار علمی در شأن وی، تحقیق در آثار و متون گذشتگان و نسخه‌شناسی خطی است؛ چرا كه این آثار بهترین سرمایه‌هایی هستند كه مبانی علمی اصیل را در آنها می‌توان یافت. از سویی، حوزه‌های علمیه آن روزگار، چنان علاقه‌‌ای به این رشته نشان نمی‌دادند و سرگرم برنامه‌های حوزوی خاص خود بودند. پس از اندك زمانی تحقیق، انگیزه بیشتری برای این كار كلیدی یافت و تصمیم گرفت با همه سختی‌ها و ناملایماتی كه در پیش روی داشت، راه و كار خود را چنان كه باید و شاید، در حد توان ادامه دهد. بنابراین برای ورود به كار، تصحیح كتاب را انتخاب كرد كه هم در مسیر دانش و خدمت به دین باشد و هم بهره‌ مادی داشته باشد و نیازهای ضروری زندگی را تأمین كند.


پس با بعضي از چاپخانه‌هاي نجف تماس گرفت و با نازل‌ترين اجرت مشغول كار شد. به تدريج مؤلفان، كارهاي خود را به او مي‌دادند و چون كارها خوب و باسليقه انجام مي‌شد، اجرت بهتر و بيشتري مي‌پرداختند. تصحيح و غلط‌گيري كتاب‌ها براي او موجب شد تا با شخصيت‌هاي علمي و ادبي و صاحبان قلم در نجف و برخي شهرهاي ديگر عراق آشنا و مرتبط شود.
پس با بعضی از چاپخانه‌های نجف تماس گرفت و با نازل‌ترین اجرت مشغول كار شد. به تدریج مؤلفان، كارهای خود را به او می‌دادند و چون كارها خوب و باسلیقه انجام می‌شد، اجرت بهتر و بیشتری می‌پرداختند. تصحیح و غلط‌گیری كتاب‌ها برای او موجب شد تا با شخصیت‌های علمی و ادبی و صاحبان قلم در نجف و برخی شهرهای دیگر عراق آشنا و مرتبط شود.


اين ارتباط‌ها و برخوردها كه بيشتر با دنياي خارج از حوزه‌ بود، دو فايده براي او داشت: يكي آنكه اطلاعات فراواني در رشته‌هاي گوناگون فرهنگ اسلامي و دانش ديني پيدا كرد و ديگري آنكه سبب شد از غلط‌گيري فرم‌هاي چاپي، به تدريج به نويسندگي و تحقيق در آثار گذشتگان روي آورد.
این ارتباط‌ها و برخوردها كه بیشتر با دنیای خارج ایز حوزه‌ بود، دو فایده برای او داشت: یكی آنكه اطلاعات فراوانی در رشته‌های گوناگون فرهنگ اسلامی و دانش دینی پیدا كرد و دیگری آنكه سبب شد از غلط‌گیری فرم‌های چاپی، به تدریج به نویسندگی و تحقیق در آثار گذشتگان روی آورد.


== فهرست‌نگاري ==
== فهرست‌نگاری ==
   ايشان در آغاز تحقيقاتش، به اهميت شناخت نسخه‌‌هاي خطي و گزينش صحيح‌ترين متن جهت مطالعه و بررسي پي برد و از اين بابت براي دستيابي به نسخ صحيح كوشيد. سپس دريافت كه فهارس هم به خاطر كليدي بودن، ارزش والايي در شناساندن مواريث علمي كهن و تأليفات و تصنيفات گذشتگان دارند و نيز اين طريق، وقت كمتري از پژوهشگران مي‌گيرد.
   ایشان در آغاز تحقیقاتش، به اهمیت شناخت نسخه‌‌های خطی و گزینش صحیح‌ترین متن جهت مطالعه و بررسی پی برد و از این بابت برای دستیابی به نسخ صحیح كوشید. سپس دریافت كه فهارس هم به خاطر كلیدی بودن، ارزش والایی در شناساندن مواریث علمی كهن و تألیفات و تصنیفات گذشتگان دارند و نیز این طریق، وقت كمتری از پژوهشگران می‌گیرد.


او از سال 1380ق وارد حوزه نسخه‌هاي خطي شد و به فهرست‌نگاري روي آورد و بخشي از اوقات خود را به اين كار اختصاص داد.
او از سال 1380ق وارد حوزه نسخه‌های خطی شد و به فهرست‌نگاری روی آورد و بخشی از اوقات خود را به این كار اختصاص داد.


نخستين اثرش در اين فن، تهيه فهرست اجمالي نسخه‌هاي خطي كتابخانه آيت‌الله بروجردي (م 1380ق) در نجف بود.
نخستین اثرش در این فن، تهیه فهرست اجمالی نسخه‌های خطی كتابخانه آیت‌الله بروجردی (م 1380ق) در نجف بود.


پس از آن براي كتابخانه عمومي آيت‌الله حكيم (م1390ق) فهرستي تنظيم كرد كه بالغ بر شش جلد محفوظ گرديد.
پس از آن برای كتابخانه عمومی آت‌الله حكیم (م1390ق) فهرستی تنظیم كرد كه بالغ بر شش جلد محفوظ گردید.


وي در اين سال‌ها سفري به ايران كرد و در طول شش ماه و نيم، به شهرهاي مختلف ايران از جمله مشهد مقدس، تهران، قم، يزد و همدان رفت و از كتاب­خانه‌هاي عمومي و شخصي بازديد كرد. در اين سفر، صدها نسخه خطي را از نظر گذراند.
وی در این سال‌ها سفری به ایران كرد و در طول شش ماه و نیم، به شهرهای مختلف ایران از جمله مشهد مقدس، تهران، قم، یزد و همدان رفت و از كتاب­خانه‌های عمومی و شخصی بازدید كرد. در این سفر، صدها نسخه خطی را از نظر گذراند.


در سال 1391ق بر اثر فشارهاي حكومت بعث عراق به ايران مهاجرت كرد و در جوار كريمه اهل بيت در قم سكونت گزيد. در قم نخستين كسي كه به ديدار او رفت، آيت‌الله نجفي مرعشي (م 1411ق) بود. ايشان از وي خواست به تنظيم فهرست كتاب‌هاي خطي كتاب­خانه او بپردازد. آقاي اشكوري با قبول اين پيشنهاد، در كنار كارهاي تحقيقي خودش، كار تهيه فهرست نسخه‌هاي خطي آن كتاب­خانه را شروع كرد و در طول 26 سالي (1391 – 1417ق) كه در آنجا مشغول بود، 27 جلد فهرست نسخه‌هاي خطي را نگاشت و دو جلد هم به عنوان راهنماي آن تهيه كرد و شش جلد هم به عنوان التراث العربي فهرست كتاب‌هاي عربي را نوشت كه مجموع آن 35 جلد شد.
در سال 1391ق بر اثر فشارهای حكومت بعث عراق به ایران مهاجرت كرد و در جوار كریمه اهل بیت در قم سكونت گزید. در قم نخستین كسی كه به دیدار او رفت، آیت‌الله نجفی مرعشی (م 1411ق) بود. ایشان از وی خواست به تنظیم فهرست كتاب‌های خطی كتاب­خانه او بپردازد. آقای اشكوری با قبول این پیشنهاد، در كنار كارهای تحقیقی خودش، كار تهیه فهرست نسخه‌های خطی آن كتاب­خانه را شروع كرد و در طول 26 سالی (1391 – 1417ق) كه در آنجا مشغول بود، 27 جلد فهرست نسخه‌های خطی را نگاشت و دو جلد هم به عنوان راهنمای آن تهیه كرد و شش جلد هم به عنوان التراث العربی فهرست كتاب‌های عربی را نوشت كه مجموع آن 35 جلد شد.


وي افزون بر بازديد كتاب­خانه‌هاي ايران، از 45 كتاب­خانه عمومي و خصوصي در كشورهاي انگلستان، ايتاليا، عراق، ‌سوريه، هند، پاكستان، يمن، كويت، عربستان سعودي، بحرين و غيره، بازديد و از نسخه‌هاي خطي و نفايس آنها عكس‌برداري كرد و يادداشت‌هاي فراواني برداشت.
وی افزون بر بازدید كتاب­خانه‌های ایران، از 45 كتاب­خانه عمومی و خصوصی در كشورهای انگلستان، ایتالیا، عراق، ‌سوریه، هند، پاكستان، یمن، كویت، عربستان سعودی، بحرین و غیره، بازدید و از نسخه‌های خطی و نفایس آنها عكس‌برداری كرد و یادداشت‌های فراوانی برداشت.


از شصت كتاب­خانه عمومي و خصوصي داخل كشور در شهرهاي قم، مشهد، تهران، كرمانشاه، همدان،‌ قزوين، كاشان، رشت و ساري و شهرهاي ديگر، نيز ديدن كرد و نسخه‌هاي خطي كتاب­خانه‌هايشان را از نظر گذراند و براي بسياري از آن­ها فهرست نگاشت.
از شصت كتاب­خانه عمومی و خصوصی داخل كشور در شهرهای قم، مشهد، تهران، كرمانشاه، همدان،‌ قزوین، كاشان، رشت و ساری و شهرهای دیگر، نیز دیدن كرد و نسخه‌های خطی كتاب­خانه‌هایشان را از نظر گذراند و برای بسیاری از آن­ها فهرست نگاشت.


از مجموع 105 كتاب­خانه‌اي كه بازديد كرده، نسخه‌هاي خطي بسياري از آنها را فهرست‌برداري و چاپ كرده و برخي از فهرست‌ها چاپ نشده است.
از مجموع 105 كتاب­خانه‌ای كه بازدید كرده، نسخه‌های خطی بسیاری از آنها را فهرست‌برداری و چاپ كرده و برخی از فهرست‌ها چاپ نشده است.


وي هم اكنون مشغول كاري بزرگ و گسترده با عنوان التراث العربي المخطوط في مكتبات ايران '''العامة''' است كه جامع فهرست نسخه‌هاي خطي عربي موجود در كتابخانه‌هاي عمومي ايران است.
وی هم اكنون مشغول كاری بزرگ و گسترده با عنوان التراث العربی المخطوط فی مكتبات ایران '''العامة''' است كه جامع فهرست نسخه‌های خطی عربی موجود در كتابخانه‌های عمومی ایران است.


براي نمونه از اين پروژه بزرگ، دوره‌ چهارده جلدي را با بهترين روش به چاپ رسانده است.
برای نمونه از این پروژه بزرگ، دوره‌ چهارده جلدی را با بهترین روش به چاپ رسانده است.


از ويژگي‌هاي فهرست‌نگاري آقاي اشكوري اين است كه تقليدي نيست، بلكه با توجه به شيوه‌هاي رايج در اين عرصه و دقت در فهرست‌هاي تهيه‌شده در كشورهاي مختلف، شيوه فهرست‌نگار‌یش را در دو بخش متمايز قرار داده كه بسيار آسان و گويا است.
از ویژگی‌های فهرست‌نگاری آقای اشكوری این است كه تقلیدی نیست، بلكه با توجه به شیوه‌های رایج در این عرصه و دقت در فهرست‌های تهیه‌شده در كشورهای مختلف، شیوه فهرست‌نگار‌یش را در دو بخش متمایز قرار داده كه بسیار آسان و گویا است.
ی
#كتاب‌شناسی: در این بخش، نام كامل كتاب، موضوع، زبان، نام كامل ‌مؤلف با تاریخ درگذشت یا تعیین عصر وی، هدف و روش كار در كتاب، امیازات مخصوص، ابواب و فصول و تقسیم‌بندی مطالب مورد نظر، نام شخصی كه كتاب برای او تألیف شده، تاریخ تألیف و محل آن، آغاز و انجام، آورده می‌شود.
#نسخه‌شناسی: در این قسمت، نوع خط، نام كاتب، تاریخ و محل كتابت، نام كسی كه كتاب برای وی نوشته شده، تشخیص نوع عناوین، جدول‌بندی‌ صفحه‌ها یا زرفشانی یا سرلوح یا مینیاتور و كارهای تزیینی و هنری، تصحیح و حاشیه‌نویسی و مقابله، بلاغ در نسخه یا اجازه و نام اجازه‌دهنده و گیرنده با تاریخ آن، نام مالكین نسخه و مهر‌های آنان، تاریخ تملك، وضع كاغذ یا جلد، شماره برگ‌ها و سطرها، عرض و طول برگ‌ها یقین می‌گردد.[4] آقای اشكوری در سال 1378ش از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان فهرست‌نگار نمونه كشور انتخاب، و از وی قدردانی شد.


#كتاب‌شناسي: در اين بخش، نام كامل كتاب، موضوع، زبان، نام كامل ‌مؤلف با تاريخ درگذشت يا تعيين عصر وي، هدف و روش كار در كتاب، اميازات مخصوص، ابواب و فصول و تقسيم‌بندي مطالب مورد نظر، نام شخصي كه كتاب براي او تأليف شده، تاريخ تأليف و محل آن، آغاز و انجام، آورده مي‌شود.
كتاب­خانه مجلس شورای اسلامی هم در سال 1384ش جلسه‌ باشكوهی برای بزرگداشت وی برگزار كرد كه پژوهشگران داخل و خارج كشور در آن شركت كردند و دو كتاب به نام حدیث عشق و رنج و گنج بدین مناسبت چاپ و منتشر شد.
#نسخه‌شناسي: در اين قسمت، نوع خط، نام كاتب، تاريخ و محل كتابت، نام كسي كه كتاب براي وي نوشته شده، تشخيص نوع عناوين، جدول‌بندي‌ صفحه‌ها يا زرفشاني يا سرلوح يا مينياتور و كارهاي تزييني و هنري، تصحيح و حاشيه‌نويسي و مقابله، بلاغ در نسخه يا اجازه و نام اجازه‌دهنده و گيرنده با تاريخ آن، نام مالكين نسخه و مهر‌هاي آنان، تاريخ تملك، وضع كاغذ يا جلد، شماره برگ‌ها و سطرها، عرض و طول برگ‌ها يقين مي‌گردد.[4] آقاي اشكوري در سال 1378ش از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، به عنوان فهرست‌نگار نمونه كشور انتخاب، و از وي قدرداني شد.


كتاب­خانه مجلس شوراي اسلامي هم در سال 1384ش جلسه‌ باشكوهي براي بزرگداشت وي برگزار كرد كه پژوهشگران داخل و خارج كشور در آن شركت كردند و دو كتاب به نام حديث عشق و رنج و گنج بدين مناسبت چاپ و منتشر شد.
محقق اشكوری تنها فهرست‌نگاری است كه بیش از هفتاد جلد فهرست نگاشته و به چاپ رسانده و حدود 000/50 نسخه خطی را بررسی كرده‌ است.


محقق اشكوري تنها فهرست‌نگاري است كه بيش از هفتاد جلد فهرست نگاشته و به چاپ رسانده و حدود 000/50 نسخه خطي را بررسي كرده‌ است.
== آثار علمی ==
استاد اشكوری حدود نیم قرن است كه به تألیف، تصحیح، ترجمه و نگارش مقالات علمی اشتغال دارد. او در این مدت، بالغ بر 185 جلد كتاب، شامل 103 عنوان و 50 مقاله علمی نگاشته و مجموع آثار مطبوع و غیر مطبوع وی كه به زبان‌‌های فارسی و عربی است، بالغ بر 270 جلد می‌شود. از بین آثار برشمرده شده، فهرست برخی از آنها به این شرح است:


الف) تألیفات چاپ‌شده
تعداد مجلدات تألیفات چاپ‌شده، 84 جلد با 32 عنوان بدین قرار است:


 
# اجازات الحدیث للعلامة المجلسی(عرب''ی''ی): در این كتاب، اجازاتی كه علامه شیخ محمدباقر مجلسی(م 1110ق) به شاگردان خود داده و در لابه‌لای نسخه‌های خطی مختلف درج شده، گردآوری شده است.
 
# الامام الثّائر(عربی): این كتاب شرح حال مفصل عالم بزرگ شیعی، آیت‌الله سید مهدی حیدریو اولاد و بستگان اوست كه در دو نوبت چاپ شده است.
== آثار ==
# الامام الحكیم‌(عربی): در شرح حال مرجع بزرگ شیعه، آیت‌الله سید محسن طباطبایی حكیممی‌باشد. در آغاز این كتاب تقریظی از علاّمه شیخ آقا بزرگ تهرانی به چاپ رسیده است.
#فهرست نسخه‌هاى خطى كتاب‌خانه آیت‌الله مرعشى، در بيست و شش جلد؛
# الامام الشاهرودی(عربی)‌: این كتاب در شرح حال مرجع دینی شیعه، آیت‌الله سید محمود شاهرودی (م 1395ق) است.
#مؤلفات الزيدية؛
# التّراث العربی فی مكتبةآیت‌الله المرعشی(عربی): این كتاب، فهرست تفصیلی نسخه‌های خطی عربی كتاب­خانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی است كه در شش جزء آمده است.
#دليل الخطوطات؛
# تراجم الرّجال(عربی): این كتاب شرح حال بزرگان و صاحب اثران در زمینه‌های مختلف علمی است كه در هیچ منبع و مأخذی یا ذكر نشده و یا به طور ناقص آورده شده است. منبع اولیه این كتاب، اطلاعات پشت نسخه‌ها و مطالب لابه‌لای اوراق نسخه‌های خطی است كه به هنگام فهرست‌نویسی، مؤلف آنها را به دست آورده و چاپ اخیر آن در 4 جلد منتشر شده است.
#تراجم الرجال؛
# التّراث العربی المخطوط فی مكتبات ایران العامة: این مجموعه، چهارده‌ جلدی شامل معرفی كتاب‌های عربی در كتاب­خانه‌های عمومی ایران و شناساندن نسخه‌های آنها در كتاب­خانه‌ها است.
#التراث العربى المخطوط فى مكتبات ايران العامة؛
# التعریف بالترّاث(عربی): در این اثر، كتاب‌هایی كه ارزش تراثی بیشتری دارند، پس از گزینش، معرفی شده و مقالاتی از این كتاب در مجله «الهادی» آمده است.
#المفصل فى تراجم الاعلام؛
# تلامذة العلامة المجلسی و المجازون منه(عربی): این كتاب مكمل اجازات الحدیث للمجلسیاست و در آن، نام شاگردان و كسانی كه موفق به اجازه حدیثی از او شده‌اند، با شرح احوال آنها آمده است.
#معجم اعلام الامامية.
# حیاة الشّریف المرتضی(عربی): شرح حال علم الهدی علی فرزند حسین، معروف به شریف مرتضی (م 436ق) برادر شریف رضی (م 406ق) (مؤلف نهج البلاغه) است.
# دلیل المخطوطات(عربی): این كتاب، فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه‌های شخصی و عمومی است كه اكثر آنها را مؤلف هنگام مسافرت به كشورهای مختلف و شهرهای گوناگون تهیه و تنظیم كرده است. بنای مؤلف بر آن بوده كه در هر مجلد، اثری از یكی از میراث‌های شیعی نیز چاپ كند. مجموعه دلیل المخطوطاتپس از چاپ اول توسعه یافت و اكنون در سه مجلد به معرفی بیش از سی كتاب­خانه پرداخته است.
#:از مجلدات سه گانه، فهرست تعدادی از كتاب­خانه‌ها به طور مستقل توسط «مجمع ذخائر اسلامی» چاپ شده است؛ از جمله: مخطوطات كتاب­خانه‌های آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله نجومی در كرمانشاه، امام هادی (علیه السلام) ، مرتضوی و میبدی در مشهد، كتاب­خانه دزفول، كتاب­خانه جزایری نجفی در نجف، اسماعیلیه در شاهرود، كتاب­خانه عبدالعظیم الهادی در ضحیان یمن كه به دوازده جلد بالغ می‌گردد.
# السّیدة سكینة بنت علی(عربی): مختصری است در تاریخچه‌ زندگی حضرت سكینه، دختر حضرت امیرمؤمنان(علیه السلام) كه قبرش در «داریا» در كشور سوریه است.
# علی هامش الذریعة الی تصانیف الشیعة(عربی): این كتاب، استدراكاتی است بر كتاب الذریعهشیخ آقا بزرگ تهرانی و اصلاح اغلاطی كه در تواریخ و دیگر معلومات ثبت‌شده در الذریعه، روی داده است.
# راهنمای فهرست كتاب­خانه آیت‌الله مرعشی(فارسی): این كتاب جهت تسهیل مراجعه محققان به فهرست‌های بیست جلدی كتاب­خانه است. این راهنما فهرست الفبایی نام اجازه‌دهندگان و اجازه‌گیرندگان، فهرست موضوعی كتاب‌ها با نام مؤلفان و غیره است.
# فهرست مخطوطات خزانة الروضة الحیدریة(عربی): در فهرست حاضر، مؤلف به معرفی تفصیلی كتاب‌های كتاب­خانه حرم امیر مؤمنان، علی (علیه السلام) پرداخته كه از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین كتاب­خانه‌های اسلامی در نجف اشرفاست و در پایان آن، فهرست الفبایی كتاب‌ها، موضوعات و مؤلفان را درج كرده است.
# فهرست مخطوطات شیخ محمد رشتی(عربی): این كتاب فهرست 150 نسخه خطی است كه شیخ محمد رشتیبه كتابخانه عمومی آیت‌الله حكیم اهدا كرده است.
# فهرست نسخه‌های خطی خاندان میبدی(فارسی): این فهرست در دو بخش كرمانشاه و بخش مشهدتنظیم شده است. در بخش كرمانشاه به معرفی 151 نسخه مربوط به این خاندان پرداخته شده كه در غرفه جنب مسجد میبدی كرمانشاه نگهداری می‌شود و در بخش مشهد یك هزار و دویست نسخه در پنج دفتر تنظیم شده است. چهار دفتر آن به چاپ رسیده و این بخش در كتابخانه نجفی جناب سید ناصر میبدی است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه عمومی امام هادی (علیه السلام) مشهد مقدس(فارسی): این كتاب، فهرست 110 نسخه خطی كتاب­خانه عمومی مجتمع امام هادی (علیه السلام) است كه آیت‌الله سید محمدحسین مصباح،تأسیس كرده است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه مدرسه آیت‌الله بروجردی در كرمانشاه(فارسی): در این دفتر، 143 نسخه خطی كتاب­خانه مدرسه آیت‌الله حاج آقا حسین بروجردیكه از مدارس علمیه قدیم كرمانشاه است، معرفی شده است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه مدرسه علمیه آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی در مشهد(فارسی): در فهرست حاضر، 175 نسخه خطی كتاب­خانه مدرسه یادشده معرفی شده است. در حال حاضر كتاب­خانه حدود 70 هزار جلد كتاب چاپی دارد و از مراكز علمی بسیار مهم و مفید به شمار می‌رود.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه عمومی مدرسه آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی در قم(فارسی): مدرسه یادشده از مدارس مهم و در حال حاضر مركز تدریس سطوح بالای حوزوی در قماست. در كتابخانه این مدرسه، مجموعه‌ای بسیار مهم در سه بخش چاپی، قرآنی و خطی فراهم شده است و تعداد 120 نسخه خطی آن را یكی از خیّرین در بدو تأسیس به كتاب­خانه اهدا كرد. فهرست حاضر به  معرفی 400 نسخه از آن پرداخته است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی در قم(فارسی): مفصل‌ترین فهرست نگاشته‌شده از مؤلف است. در این مجموعه 27 جلدی كه طی 22 سال (1353 – 1375ش) تدوین شده، یازده هزار نسخه معرفی گردیده است. مقداری از خطوط علمای بزرگ، اجازه‌ها و نمونه‌هایی از نسخه‌های قدیمی و سرلوحه‌های ارزنده‌ نیز كلیشه شده است.
# فهرست‌ نسخه‌های خطی خورشید گردیزدی در مُلتان پاكستان(فارسی): این كتاب­خانه متعلق به سید خورشید عباس گردیزی در ملتان پاكستاناست. از مجموع كتاب‌های موجود در این كتاب­خانه، حدود 55 نسخه آن خطی است كه فهرست شده و از نظر هنری، نسخه‌های ممتازی است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه دانشگاه بوعلی همدان(فارسی): فهرست حاضر به تفصیل تعداد 341 نسخه خطی دانشگاه بوعلی همدانرا معرفی كرده است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی كاشان(فارسی): در این دفتر 110 جلد نسخه‌ خطی موجود در كتاب­خانه اداره یادشده، معرفی گردیده است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه صدوقی یزدی در یزد(فارسی): در این دفتر، 200 نسخه خطی از كتاب­خانه حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ محمدعلی صدوقی یزدی (امام جمعه یزد) كه حدود 10 هزار كتاب چاپی و تعدادی نسخه خطی دارد، معرفی شده است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه مؤسسه امام صادق (علیه السلام) در قم(فارسی): مؤسسه امام صادق (علیه السلام) به همت آیت‌الله حاج شیخ جعفر سبحانیتأسیس شده و بخش‌های مختلف تحقیق، آموزش كلام و كتاب­خانه دارد. فهرست حاضر به معرفی 138 نسخه خطی كتاب­خانه این مؤسسه اختصاص یافته است.
# فهرست نسخه‌های خطی كتاب­خانه مفتی الشّیعه در قم(فارسی): این فهرست،110 نسخه خطی خریداری‌‌شده و موروثی آیت‌الله حاج سید محمد مفتی الشیعهاردبیلی را در بردارد.
# فهرست نسخه‌های خطی مركز احیاء میراث اسلامی در قم(فارسی): كامل‌ترین فهرست از مجموعه تألیفات مؤلف در زمینه فهرست‌نگاری است. مركز احیاء میراث اسلامی در سال 1374 شمسی به همت استاد اشكوری و با حمایت و پشتیبانی دفتر آیت‌الله سیستانی در قم تأسیس شد.




خط ۱۱۵: خط ۱۴۰:
[[جمل العلم و العمل]]  
[[جمل العلم و العمل]]  


[[الإمام الحسين(ع) و أصحابه]]  
[[الإمام الحسین(ع) و أصحابه]]  


[[رسائل الشریف المرتضی]]  
[[رسائل الشریف المرتضی]]  
خط ۱۲۱: خط ۱۴۶:
[[کتاب القضاء (للرشتی)]]  
[[کتاب القضاء (للرشتی)]]  


[[رياض العلماء و حياض الفضلاء (مطبعة الخيام)]]  
[[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء (مطبعة الخیام)]]  


[[رياض العلماء و حياض الفضلاء]]
[[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء]]


[[رياض العلماء و حياض الفضلاء (ترجمه ساعدی)]]
[[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء (ترجمه ساعدی)]]


[[الفوائد الغرویة]]  
[[الفوائد الغرویة]]  
خط ۱۳۱: خط ۱۵۶:
[[ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار]]  
[[ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار]]  


[[مجمع البحرين]]  
[[مجمع البحرین]]  


[[الذخيرة في علم الکلام]]  
[[الذخیرة فی علم الکلام]]  


[[قواعد المرام في علم الکلام]]  
[[قواعد المرام فی علم الکلام]]  


[[أمل الآمل في علماء جبل عامل]]  
[[أمل الآمل فی علماء جبل عامل]]  


[[تعلیقة أمل الآمل]]  
[[تعلیقة أمل الآمل]]  
خط ۱۴۹: خط ۱۷۴:
[[معدن الجواهر و ریاضة الخواطر]]  
[[معدن الجواهر و ریاضة الخواطر]]  


[[نزهة الناظر في الجمع بین الأشباه و النظائر]]  
[[نزهة الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر]]  


[[تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة]]  
[[تراجم الرجال: مجموعه تراجم لأعلام اکثرهم مغمورون تنشر موادها التاریخیة لاول مرة]]  
خط ۱۵۷: خط ۱۸۲:
[[فهرست آل بابویه و علماء البحرین]]  
[[فهرست آل بابویه و علماء البحرین]]  


[[کشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - الحدیثة)]]  
[[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - الحدیثة)]]  


[[شاعران فارسی سرا]]  
[[شاعران فارسی سرا]]  
خط ۱۷۱: خط ۱۹۶:
[[فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیةالله نجفی مرعشی (راهنما)]]  
[[فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیةالله نجفی مرعشی (راهنما)]]  


[[فضل زيارة الحسين(ع)]]  
[[فضل زیارة الحسین(ع)]]  


[[علی هامش الذریعه]]  
[[علی هامش الذریعه]]  


[[مؤلفو الشيعة في صدر الإسلام]]  
[[مؤلفو الشیعة فی صدر الإسلام]]  


[[فهرست نسخه‌های خطي کتابخانه شخصي ميبدي (کرمانشاه - ايران)]]  
[[فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه شخصی میبدی (کرمانشاه - ایران)]]  


[[ضیافة الإخوان و هدیة الخلان]]  
[[ضیافة الإخوان و هدیة الخلان]]  


[[شصت لوح هنري در 60 پاره قرآن مجيد]]  
[[شصت لوح هنری در 60 پاره قرآن مجید]]  


[[میراث محدث ارموی (آثاری چند درباره دعای ندبه)]]  
[[میراث محدث ارموی (آثاری چند درباره دعای ندبه)]]  


[[رياض العلماء و حياض الفضلاء]]  
[[ریاض العلماء و حیاض الفضلاء]]  


[[مجمع البحرین]]  
[[مجمع البحرین]]  
خط ۱۹۱: خط ۲۱۶:
[[مجمع البحرین]]  
[[مجمع البحرین]]  


[[دیوان ابي المجد]]  
[[دیوان ابی المجد]]  


[[المفصل فی تراجم الاعلام]]  
[[المفصل فی تراجم الاعلام]]  
خط ۲۰۰: خط ۲۲۵:


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:اسفند(98)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش