حديث الغدير و شبهة شكوی جيش اليمن (دراسة علمية تحليلية): تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور  =  

بسیاری از علمای اهل سنت حدیث غدیر را در کتب خود ذکر کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در کتاب تاریخش بیش از صد بار، [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]] بیش چهل بار، هیثمی در مجمع الزوائد بیش از سی بار، متقی هندی در كنز العمال بیش از سی بار، نسایی در خصائص و سنن الکبرای خود بیش از سی‌وپنج بار و... با الفاظ و طرق مختلف این حدیث را نقل نموده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص12 و 13</ref>

علاوه بر‌این برخی چون [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جریر طبری]]، کتابی مستقل در این موضوع نگاشته ‌است.<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>

این حدیث با الفاظ متعددی از آن جمله: «من كنت مولاه فعلي مولاه»، «فهذا ولي من أنا مولاه»، «من كنت وليه فعلي وليه»، «هذا وليي و المؤدي عني» و «من كان الله و رسوله مولاه فإن هذا مولاه»، نقل شده است که بسیاری از آنها دارای سندی صحیح و معتبر می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص16 تا 24</ref>

حسینی قزوینی می‌گوید: هرکس حدیث غدیر را با الفاظ مختلف آن مطالعه کند و با چشم حقیقت‌بین به آن بنگرد، پی می‌برد که هدف پیامبر از چنین کلامی، خلافت و جانشینی [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بعد از خود بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref>؛ لذا مؤلف، شواهدی شش‌گانه بر این مدعای خود می‌آورد که آیه «تبلیغ» و آیه «اکمال» از جمله آنهاست. در این میان به قول ابوحاتم رازی درباره شأن نزول آیه «تبلیغ» اشاره شده که می‌گوید: آیه شریفه تبلیغ درباره علی بن ابی‌طالب نازل شده است.<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>

سپس مؤلف می‌گوید: آیه «اکمال» که بعد از حدیث غدیر نازل شده، دلیلی روشن بر این است که مقصود پیامبر(ص) از «من كنت مولاه فهذا علي مولاه»، همان اثبات امامت و خلافت برای [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص52</ref>

در ادامه مطالب، مؤلف، به شبهه‌ای که درباره دلالت حدیث غدیر است اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از شبهاتی که در زمینه حدیث غدیر مطرح می‌شود این است که علت واقعه غدیر و حدیث غدیر این است که وقتی پیامبر اکرم(ص)، [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را با لشکری به یمن فرستاده بود، عده‌ای از سپاهیان به‌خاطر اختلافی که پیش آمد، از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] نزد پیامبر(ص) شکایت می‌کنند و ایشان به آنان غضب کرده و از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] دفاع می‌کنند، ولی این شکایت همچنان باقی می‌ماند و دامنه پیدا می‌کند تااینکه بین مسلمان‌ها پخش می‌شود و پیامبر اکرم(ص) مجبور می‌شوند روز غدیر به‌صورت علنی و همگانی حدیث غدیر را مطرح کنند و تأکید کنند که محبت علی(ع) بر همگان لازم و واجب است. این شبهه توسط بسیاری چون بیهقی، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]]، ابن حجر مکی، دهلوی و ناصر القفاری مطرح شده است.<ref>ر.ک: همان، ص74 تا 79</ref>

اولین اعزام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بعد از فتح مکه در سال هشتم هجری و قبل از حجةالوداع اتفاق افتاده است. در این سفر، پیامبر(ص) [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را به‌منظور تبلیغ دین اسلام و جهاد به یمن فرستاد. در همین اعزام بود که بریده به فرمان خالد بن ولید به سمت پیامبر(ص) در مدینه شتافت تا از حضرت علی شکایت کند<ref>ر.ک: همان، ص79 و 89</ref>

نویسنده درباره این سفر حضرت می‌گوید: تمام روایاتی که به سفر اول حضرت به یمن اشاره کرده‌اند، بر یک مسئله متفقند و آن این است که شکایت قبل از حجةالوداع و در مدینه صورت گرفته است؛ پس ارتباطی با حدیث غدیر ندارد<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>در این بین، عکس‌العمل پیامبر(ص) با شکایت‌کنندگان، زیبا و خواندنی است؛ زیرا پیامبر بر آنان غضب کرد، به‌گونه‌ای که صورت او قرمز شد<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>و در همان جا آن حضرت به بریده می‌گوید: «إنه وليكم من بعدي»<ref>ر.ک: همان، ص93</ref>

[[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در دومین بار به جهت قضاوت به سمت یمن اعزام شد<ref>ر.ک: همان، ص80 و 97</ref>در این سفر هیچ شکایتی از آن حضرت صورت نگرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص98</ref>

سومین باری که آن حضرت به سمت یمن روانه شد، به جهت اخذا اموال و صدقات حکومتی بود. در این سفر، آن حضرت فرمانده گروه بود و این همان سفری بود که برخی از اصحاب، شکایت خود از آن حضرت را به نزد پیامبر(ص) آوردند؛ درحالی‌که پیامبر در مکه برای فریضه حج (حجةالوداع) حضور داشتند<ref>ر.ک: همان، ص80 و 98 و 112</ref>

برخی، آن شکایت را قبل و بعضی دیگر آن را بعد از موسم حج ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص116</ref>و این شکایت از طرف کسانی صورت گرفت که نام آنها در روایات به‌صورت «الناس» و «الجيش» به چشم می‌خورد<ref>ر.ک: همان، ص112 تا 114</ref>این سفر و اتفاقات آن، باعث شد که برخی از اهل سنت بگویند: حدیث غدیر برای رفع کدورت‌ها و ایجاد فضای دوستی بین [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و مسلمانان صادر شده است.

مؤلف به این شبهه شش جواب داده است که یکی از آنها (ششمین پاسخ) چنین است: اینکه شکایت از [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] را سبب صدور حدیث بدانیم باز دلالت حدیث غدیر پابرجاست و حدیث غدیر، دلالت بر امامت و خلافت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بعد از پیامبر(ص) می‌کند؛ چنان‌که قاضی عبدالجبار در کتاب مغنی خود گفته است: استاد ما ابوالهذیل درباره این روایت فرموده است اگر این حدیث صحیح باشد، مراد از آن موالات در دین است.<ref>ر.ک: همان، ص125 و 126</ref>

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]