جوهری، احمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
''' اِبْن‌ِ عَیاش‌، احمد بن‌ محمد بن‌ عُبیدالله‌ جوهری‌''' (د 401ق‌/ 1011م‌)، محدث‌ امامى‌.
''' اِبْن‌ِ عَیاش‌، احمد بن‌ محمد بن‌ عُبیدالله‌ جوهری‌''' (د 401ق‌/ 1011م‌)، محدث‌ امامى‌.


==ولادت، خانواده==
==ولادت==


درباره تولد وی‌ تاریخ‌ بخصوصى‌ نقل‌ نشده‌ است‌، اما مى‌توان‌ با استفاده‌ از تاریخ‌ وفات‌ اقدم‌ مشایخ‌ او، تاریخ‌ تولد او را تخمین‌ زد.
درباره تولد وی‌ تاریخ‌ بخصوصى‌ نقل‌ نشده‌ است‌، اما مى‌توان‌ با استفاده‌ از تاریخ‌ وفات‌ اقدم‌ مشایخ‌ او، تاریخ‌ تولد او را تخمین‌ زد.
   
   
بنابر دو سندی‌ که‌ ابن‌ عیاش‌ خود در مقتضب‌ الاثر نقل‌ کرده‌، تردیدی‌ نیست‌ که‌ وی‌ از ابوبکر محمد بن‌ عبدالله‌ انماطى‌ استماع‌ حدیث‌ کرده‌ و با وصف‌ حالى‌ که‌ آورده‌، مى‌توان‌ تخمین‌ زد که‌ ابن‌ عیاش‌ حدود 270ق‌ متولد شده‌ باشد.
بنابر دو سندی‌ که‌ ابن‌ عیاش‌ خود در [[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الاثني‌عشر|مقتضب‌ الاثر]] نقل‌ کرده‌، تردیدی‌ نیست‌ که‌ وی‌ از [[ابوبکر محمد بن‌ عبدالله‌ انماطى‌]] استماع‌ حدیث‌ کرده‌ و با وصف‌ حالى‌ که‌ آورده‌، مى‌توان‌ تخمین‌ زد که‌ ابن‌ عیاش‌ حدود 270ق‌ متولد شده‌ باشد.


== محل زندگی ==
وی‌ چنانکه‌ از بررسى‌ مشایخ‌ و شاگردانش‌ برمى‌آید، بخش‌ عمده عمر خود را در بغداد گذرانیده‌ است‌. تنها از یک سفر وی‌ به‌ سامرا در حوالى‌ 339ق‌ اطلاع‌ در دست‌ است‌. این‌ سفر بایستى‌ کوتاه‌ بوده‌ باشد، زیرا ابن‌ عیاش‌ در 340ق‌ ظاهراً در بغداد از سهل‌ بن‌ محمد طرطوسى‌ حدیث‌ شنیده‌ است.‌  
وی‌ چنانکه‌ از بررسى‌ مشایخ‌ و شاگردانش‌ برمى‌آید، بخش‌ عمده عمر خود را در بغداد گذرانیده‌ است‌. تنها از یک سفر وی‌ به‌ سامرا در حوالى‌ 339ق‌ اطلاع‌ در دست‌ است‌. این‌ سفر بایستى‌ کوتاه‌ بوده‌ باشد، زیرا ابن‌ عیاش‌ در 340ق‌ ظاهراً در بغداد از سهل‌ بن‌ محمد طرطوسى‌ حدیث‌ شنیده‌ است.‌  


== خانواده ==
پدر و جد او از افراد سرشناس‌ بغداد در دوره آل‌ حمّاد بودند. مادرش‌ سکینه‌ دختر ابویعلى‌ حسین‌ بن‌ یوسف‌ از رجال‌ برجسته آل‌ حمّاد و برادر ابوعمر محمد بن‌ یوسف‌ قاضى‌ بود.


پدر و جد او از افراد سرشناس‌ بغداد در دوره آل‌ حمّاد بودند. مادرش‌ سکینه‌ دختر ابویعلى‌ حسین‌ بن‌ یوسف‌ از رجال‌ برجسته آل‌ حمّاد و برادر ابوعمر محمد بن‌ یوسف‌ قاضى‌ بود.
خانواده ابن‌ عیاش‌ هم‌ از جانب‌ پدر و هم‌ از جانب‌ مادر از اهل‌ علم‌ بوده‌اند و چنانکه‌ خود متذکر شده‌ است خاندان‌ او با [[ابوالقاسم‌ حسین‌ بن‌ روح‌ نوبختى‌]] از نواب‌ خاص‌ در ارتباط بوده‌اند. جدّ وی‌ عبیدالله‌ از علمای‌ شیعه بغداد و در واقع‌ از اولین‌ مشایخ‌ ابن‌ عیاش‌ بوده‌ است‌.


خانواده ابن‌ عیاش‌ هم‌ از جانب‌ پدر و هم‌ از جانب‌ مادر از اهل‌ علم‌ بوده‌اند و چنانکه‌ خود متذکر شده‌ است خاندان‌ او با ابوالقاسم‌ حسین‌ بن‌ روح‌ نوبختى‌ از نواب‌ خاص‌ در ارتباط بوده‌اند. جدّ وی‌ عبیدالله‌ از علمای‌ شیعه بغداد و در واقع‌ از اولین‌ مشایخ‌ ابن‌ عیاش‌ بوده‌ است‌.




== شیوخ‌ بغداد==
== شیوخ‌ بغداد==


کتاب‌ مقتضب‌ الاثر جای‌ شبهه‌ای‌ در اینکه‌ ابن‌ عیاش‌ شیعه اثناعشری‌ بوده‌، باقى‌ نمى‌گذارد؛ با این‌ حال‌ ابن‌ عیاش‌ چندان‌ مورد مهر شیوخ‌ بغداد نبوده‌ است، نجاشى و طوسى متذکر شده‌اند که‌ ابن‌ عیاش‌ در اواخر عمر دچار اضطراب‌ گردیده‌ است‌.
کتاب‌ [[مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الاثني‌عشر|مقتضب‌ الاثر]] جای‌ شبهه‌ای‌ در اینکه‌ ابن‌ عیاش‌ شیعه اثناعشری‌ بوده‌، باقى‌ نمى‌گذارد؛ با این‌ حال‌ ابن‌ عیاش‌ چندان‌ مورد مهر شیوخ‌ بغداد نبوده‌ است، نجاشى و طوسى متذکر شده‌اند که‌ ابن‌ عیاش‌ در اواخر عمر دچار اضطراب‌ گردیده‌ است‌.


طوسى‌ و نجاشى از سعه روایت‌ ابن‌ عیاش‌ تمجید کرده‌اند.
[[طوسی، محمد بن حسن|طوسى‌]] و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] از سعه روایت‌ ابن‌ عیاش‌ تمجید کرده‌اند.


ذکر زمان‌ و مکان‌ در برخى‌ موارد، توضیح‌ در مورد نحوه تحمل‌ حدیث‌، توضیح‌ درباره موارد دقیق‌ اختلاف‌ در روایت‌ یک حدیث‌ و توضیح‌ در مورد تقطیعاتى‌ که‌ به‌ جهت‌ ضرورت‌ در حدیث‌ انجام‌ داده‌، همه‌ از شواهد دقت‌ ضبط او در حدیث‌ است‌.
ذکر زمان‌ و مکان‌ در برخى‌ موارد، توضیح‌ در مورد نحوه تحمل‌ حدیث‌، توضیح‌ درباره موارد دقیق‌ اختلاف‌ در روایت‌ یک حدیث‌ و توضیح‌ در مورد تقطیعاتى‌ که‌ به‌ جهت‌ ضرورت‌ در حدیث‌ انجام‌ داده‌، همه‌ از شواهد دقت‌ ضبط او در حدیث‌ است‌.
خط ۷۴: خط ۷۶:
ابن‌ عیاش‌ چنانکه‌ در مقدمه مقتضب‌ الاثر متذکر شده‌، در مواردی‌ به‌ نقدِ حدیث‌ نیز پرداخته‌ است‌.
ابن‌ عیاش‌ چنانکه‌ در مقدمه مقتضب‌ الاثر متذکر شده‌، در مواردی‌ به‌ نقدِ حدیث‌ نیز پرداخته‌ است‌.


در میان‌ مشایخ‌ او در حدیث‌، على‌ رغم‌ اینکه‌ اغلب‌ آثار وی‌ از دست‌ رفته‌، نام‌ بیش‌ از 40 تن‌ در دست‌ است‌. از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از ابن‌ عقده همدانى‌، ابوعلى‌ صولى‌، عبدالله‌ بن‌ جعفر حمیری‌، احمد بن‌ محمد بن‌ یحیى‌ عطار، ابن‌ حمزه طبری‌، ابن‌ جعابى‌، محمد بن‌ احمد منصوری‌، سهل‌ بن‌ محمد طرطوسى‌ و حسین‌ بن‌ على‌ بزوفری‌ نام‌ برد.
در میان‌ مشایخ‌ او در حدیث‌، على‌ رغم‌ اینکه‌ اغلب‌ آثار وی‌ از دست‌ رفته‌، نام‌ بیش‌ از 40 تن‌ در دست‌ است‌. از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از [[ابن عقده، احمد بن محمد|ابن‌ عقده همدانى‌]]، [[ابوعلى‌ صولى‌]]، [[حمیری، عبدالله بن جعفر|عبدالله‌ بن‌ جعفر حمیری‌]]، [[احمد بن‌ محمد بن‌ یحیى‌ عطار]]، [[ابن‌ حمزه طبری‌]]، [[ابن‌ جعابى‌]]، [[محمد بن‌ احمد منصوری‌]]، [[سهل‌ بن‌ محمد طرطوسى‌]] و [[حسین‌ بن‌ على‌ بزوفری‌]] نام‌ برد.
 
از شاگردان‌ و روات‌ مشهور ابن‌ عیاش‌ مى‌توان‌ ابن‌ شاذان‌ قمى‌، نجاشى‌، خزاز قمى‌ و جعفر بن‌ محمد دوریستى‌ را نام‌ برد.


شیخ‌ طوسى‌ در موارد متعدد با واسطه «جماعه» یا «جماعه من‌ اصحابنا» از ابن‌ عیاش‌ نقل‌ کرده‌ که‌ باید مقصود وی‌ برخى‌ از شیوخ‌ معروفش‌ چون‌ شیخ‌ مفید و حسین‌ بن‌ عبیدالله‌ غضائری‌ باشد.
از شاگردان‌ و روات‌ مشهور ابن‌ عیاش‌ مى‌توان‌ [[ابن شاذان، محمد بن احمد|ابن‌ شاذان‌ قمى‌]]، [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى‌]]، [[خزاز رازی، علی بن محمد|خزاز قمى‌]] و [[جعفر بن‌ محمد دوریستى‌]] را نام‌ برد.


[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ‌ طوسى‌]] در موارد متعدد با واسطه «جماعه» یا «جماعه من‌ اصحابنا» از ابن‌ عیاش‌ نقل‌ کرده‌ که‌ باید مقصود وی‌ برخى‌ از شیوخ‌ معروفش‌ چون‌ [[مفید، محمد بن محمد|شیخ‌ مفید]] و [[غضائری، حسین بن عبیدالله|حسین‌ بن‌ عبیدالله‌ غضائری‌]] باشد.


== روایت‌ آثار سلف‌==
== روایت‌ آثار سلف‌==