۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR11191J1.jpg | | تصویر =NUR11191J1.jpg | ||
| عنوان =جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق | | عنوان =جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 هـ.ق | ||
| عنوانهای دیگر =بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق | | عنوانهای دیگر =بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق | ||
جواهر الاخبار. برگزیده | جواهر الاخبار. برگزیده | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[منشی قزوینی، بوداق]] ( | [[منشی قزوینی، بوداق]] (نویسنده) | ||
[[بهرامنژاد، محسن]] (مصحح) | [[بهرامنژاد، محسن]] (مصحح) | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =964-6781-35-7 | | شابک =964-6781-35-7 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | |||
| کتابخوان همراه نور =11191 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''''جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 هـ.ق'''''، اثر [[منشی قزوینی، بوداق|بوداق منشى قزوينى]]، تاريخ عمومى است كه رويدادهاى مختصر عالم و ايران از ابتداى آفرينش تا زمان مؤلف را بيان مىكند. | |||
كتاب به زبان فارسى بوده و در سال 984ق به نگارش رسيده است و محسن بهرام | كتاب به زبان فارسى بوده و در سال 984ق به نگارش رسيده است و [[بهرامنژاد، محسن|محسن بهرام نژاد]]، بخشى از آن كه مربوط به تاريخ ايران مىباشد را در سال 1375ش با عنوان «جواهر الاخبار: بخش تاريخ ايران از قراقويونلو تا سال 984ق» گردآورى و تصحيح كرده است. | ||
انگيزه مؤلف، آرزو و ذوق او در نگارش تاريخ بوده است. | انگيزه مؤلف، آرزو و ذوق او در نگارش تاريخ بوده است. | ||
خط ۴۳: | خط ۴۵: | ||
مؤلف شرح آفرينش عالم و آدم و وقايع روزگار سلاطين پيش و پس از اسلام را به اختصار آورده، اما رويدادهاى زمان خود را كه معاصر با عهد صفوى است با تفصيل بيشترى بيان كرده است. | مؤلف شرح آفرينش عالم و آدم و وقايع روزگار سلاطين پيش و پس از اسلام را به اختصار آورده، اما رويدادهاى زمان خود را كه معاصر با عهد صفوى است با تفصيل بيشترى بيان كرده است. | ||
سبک | سبک نگارش، به پيروى از سنت ادبى رايج در عهد صفوى صورت گرفته است به گونهاى كه آرايش عبارات با كلمات مصنوع، ذكر القاب، عناوين، تعارفات بسيار و استفاده از آيات، احاديث، روايات، حكايات و اشعار از ويژگىهاى كتاب است. | ||
مؤلف مطالب را بر اساس سلسله سلاطين تقسيم كرده و در ذيل عنوان هر پادشاه، اهم وقايع تاريخى دوران حكومت او را به اختصار آورده است. | مؤلف مطالب را بر اساس سلسله سلاطين تقسيم كرده و در ذيل عنوان هر پادشاه، اهم وقايع تاريخى دوران حكومت او را به اختصار آورده است. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۹: | ||
كتاب در عهد شاه طهماسب اول نگارش يافته و به نام شاه اسماعيل دوم صفوى خاتمه و اهداء گرديده است؛ با اين حال، مؤلف هرگز به حوادث دوران حكومت شاه اسماعيل نپرداخته است. | كتاب در عهد شاه طهماسب اول نگارش يافته و به نام شاه اسماعيل دوم صفوى خاتمه و اهداء گرديده است؛ با اين حال، مؤلف هرگز به حوادث دوران حكومت شاه اسماعيل نپرداخته است. | ||
منابع مورد استفاده مؤلف عبارتند از؛ منابع مكتوب شامل اسناد و | منابع مورد استفاده مؤلف عبارتند از؛ منابع مكتوب شامل اسناد و مدارک دولتى و آثار مكتوب تاريخى كه پيش از زمان مؤلف نگارش يافته، شنيدهها و مشاهدات مؤلف كه در قسمتهاى مختلف به آن تصريح نموده و گاه با ديدگاهى نقادانه، آنها را بيان كرده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مقدمه مصحح، بعد از بيان انگيزه تأليف و اهميت كتاب، منابع | مقدمه مصحح، بعد از بيان انگيزه تأليف و اهميت كتاب، منابع نویسنده را نام برده، پس از توضيح مختصر درباره هر يك، به روش تصحيح و نسخ موجود از كتاب، اشاره كرده است. | ||
فصل اول، مشتمل است بر حوادث تاريخى ايران در روزگار سلسله قراقويونلوها. اين طايفه از نسل سبک تگين بوده و بارانى لقب داشتند و همواره با سلاطين آل جلاير در كشمكش و ستيز به سر مىبردند. بزرگ آنان قرامحمد نام داشت كه پدر زن سلطان احمد بود. اين طايفه صحرانشين بوده و هرگز سر به امير تيمور گورگانى فرو نياوردند. | فصل اول، مشتمل است بر حوادث تاريخى ايران در روزگار سلسله قراقويونلوها. اين طايفه از نسل سبک تگين بوده و بارانى لقب داشتند و همواره با سلاطين آل جلاير در كشمكش و ستيز به سر مىبردند. بزرگ آنان قرامحمد نام داشت كه پدر زن سلطان احمد بود. اين طايفه صحرانشين بوده و هرگز سر به امير تيمور گورگانى فرو نياوردند. | ||
خط ۶۸: | خط ۷۰: | ||
دوم كه مفصلتر مىباشد، به شرح احوال سلاطين آق قويونلو و حوادث دوران سلطنت آنها پرداخته است. | دوم كه مفصلتر مىباشد، به شرح احوال سلاطين آق قويونلو و حوادث دوران سلطنت آنها پرداخته است. | ||
اولين آنان، | اولين آنان، امیرکبیر ابوالنّصر حسن بيك نام داشت كه مؤلف از او به نيكى ياد كرده و رعيت دوست و فقير نواز بودن را از جمله صفات پسنديده او ذكر كرده است. | ||
بعد از او، فرزندش، سلطان خليل، در سال 870ق به سلطنت رسيد و ولايت ديار بكر را به برادرش يعقوب سپرد؛ اما او به برادر شوريده، او را به قتل رسانيد و در سال 883ق به سرير سلطنت نشست. | بعد از او، فرزندش، سلطان خليل، در سال 870ق به سلطنت رسيد و ولايت ديار بكر را به برادرش يعقوب سپرد؛ اما او به برادر شوريده، او را به قتل رسانيد و در سال 883ق به سرير سلطنت نشست. | ||
خط ۸۲: | خط ۸۴: | ||
هر چند مؤلف در ذكر نام سلاطين و شاهزادگان و اميران راه تكلف پيموده، اما تعدى و ستم آنان را كتمان نكرده، بلكه آشكارا آن چه را كه خوانده، شنيده و يا ديده است، بيان مىكند. | هر چند مؤلف در ذكر نام سلاطين و شاهزادگان و اميران راه تكلف پيموده، اما تعدى و ستم آنان را كتمان نكرده، بلكه آشكارا آن چه را كه خوانده، شنيده و يا ديده است، بيان مىكند. | ||
وى گاه به مطالبى اشاره كرده است كه به لحاظ مطالعات اقتصادى عصر صفوى، داراى نكتههاى قابل توجهى است. او با ديدگاهى نقادانه، مقررى اميران و وزيران عصر آق قويونلو و صفويه را در زمان طهماسب اول مقايسه نموده، از يك سوى به رشد و افزايش درآمدها در عهد صفوى اشاره دارد و از سوى ديگر، بىاعتبارى پول و عدم وجود امنيت مالى و حقوقى كارگزاران و بىعدالتى و ضعف امور ديوانى زمان خود را تصريح مىنمايد. سپس، براى اثبات اين مدعا وضع خويش را مثال زده كه چندين بار | وى گاه به مطالبى اشاره كرده است كه به لحاظ مطالعات اقتصادى عصر صفوى، داراى نكتههاى قابل توجهى است. او با ديدگاهى نقادانه، مقررى اميران و وزيران عصر آق قويونلو و صفويه را در زمان طهماسب اول مقايسه نموده، از يك سوى به رشد و افزايش درآمدها در عهد صفوى اشاره دارد و از سوى ديگر، بىاعتبارى پول و عدم وجود امنيت مالى و حقوقى كارگزاران و بىعدالتى و ضعف امور ديوانى زمان خود را تصريح مىنمايد. سپس، براى اثبات اين مدعا وضع خويش را مثال زده كه چندين بار دارایى او از سوى دولت ضبط و مصادره گرديده و او را به افلاس كشانيده است. | ||
از آن جا كه مؤلف در اين عهد مىزيسته و سالها به عنوان منشى در خدمت دولت صفوى و شاهزادگان و بزرگان سياست و جنگ قرار داشته، بسيارى از اتفاقات را خود شاهد بوده و با دقت و تفصيل بيشترى آورده است؛ چنانكه اين بخش، يك پنجم مطالب كتاب را در بر مىگيرد. | از آن جا كه مؤلف در اين عهد مىزيسته و سالها به عنوان منشى در خدمت دولت صفوى و شاهزادگان و بزرگان سياست و جنگ قرار داشته، بسيارى از اتفاقات را خود شاهد بوده و با دقت و تفصيل بيشترى آورده است؛ چنانكه اين بخش، يك پنجم مطالب كتاب را در بر مىگيرد. | ||
خط ۱۰۰: | خط ۱۰۲: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||
[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]] |
ویرایش