پرش به محتوا

جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ه.ق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR11191J1.jpg
| تصویر =NUR11191J1.jpg
| عنوان =جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق
| عنوان =جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 هـ.ق
| عنوان‌های دیگر =بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق
| عنوان‌های دیگر =بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 ق


جواهر الاخبار. برگزیده
جواهر الاخبار. برگزیده
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[منشی قزوینی، بوداق]] (نويسنده)
[[منشی قزوینی، بوداق]] (نویسنده)


[[بهرام‌نژاد، محسن]] (مصحح)
[[بهرام‌نژاد، محسن]] (مصحح)
خط ۲۳: خط ۲۳:
| چاپ =1
| چاپ =1
| شابک =964-6781-35-7
| شابک =964-6781-35-7
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =11191
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
«جواهر الاخبار»، اثر بوداق منشى قزوينى، تاريخ عمومى است كه رويدادهاى مختصر عالم و ايران از ابتداى آفرينش تا زمان مؤلف را بيان مى‌كند.
'''''جواهر الأخبار: بخش تاریخ ایران از قراقویونلو تا سال 984 هـ.ق'''''، اثر [[منشی قزوینی، بوداق|بوداق منشى قزوينى]]، تاريخ عمومى است كه رويدادهاى مختصر عالم و ايران از ابتداى آفرينش تا زمان مؤلف را بيان مى‌كند.


كتاب به زبان فارسى بوده و در سال 984ق به نگارش رسيده است و محسن بهرام نژاد، بخشى از آن كه مربوط به تاريخ ايران مى‌باشد را در سال 1375ش با عنوان «جواهر الاخبار: بخش تاريخ ايران از قراقويونلو تا سال 984ق» گردآورى و تصحيح كرده است.
كتاب به زبان فارسى بوده و در سال 984ق به نگارش رسيده است و [[بهرام‌نژاد، محسن|محسن بهرام نژاد]]، بخشى از آن كه مربوط به تاريخ ايران مى‌باشد را در سال 1375ش با عنوان «جواهر الاخبار: بخش تاريخ ايران از قراقويونلو تا سال 984ق» گردآورى و تصحيح كرده است.


انگيزه مؤلف، آرزو و ذوق او در نگارش تاريخ بوده است.
انگيزه مؤلف، آرزو و ذوق او در نگارش تاريخ بوده است.
خط ۴۳: خط ۴۵:
مؤلف شرح آفرينش عالم و آدم و وقايع روزگار سلاطين پيش و پس از اسلام را به اختصار آورده، اما رويدادهاى زمان خود را كه معاصر با عهد صفوى است با تفصيل بيشترى بيان كرده است.
مؤلف شرح آفرينش عالم و آدم و وقايع روزگار سلاطين پيش و پس از اسلام را به اختصار آورده، اما رويدادهاى زمان خود را كه معاصر با عهد صفوى است با تفصيل بيشترى بيان كرده است.


سبک نگارش، به پيروى از سنت ادبى رايج در عهد صفوى صورت گرفته است به گونه‌اى كه آرايش عبارات با كلمات مصنوع، ذكر القاب، عناوين، تعارفات بسيار و استفاده از آيات، احاديث، روايات، حكايات و اشعار از ويژگى‌هاى كتاب است.
سبک نگارش، به پيروى از سنت ادبى رايج در عهد صفوى صورت گرفته است به گونه‌اى كه آرايش عبارات با كلمات مصنوع، ذكر القاب، عناوين، تعارفات بسيار و استفاده از آيات، احاديث، روايات، حكايات و اشعار از ويژگى‌هاى كتاب است.


مؤلف مطالب را بر اساس سلسله سلاطين تقسيم كرده و در ذيل عنوان هر پادشاه، اهم وقايع تاريخى دوران حكومت او را به اختصار آورده است.
مؤلف مطالب را بر اساس سلسله سلاطين تقسيم كرده و در ذيل عنوان هر پادشاه، اهم وقايع تاريخى دوران حكومت او را به اختصار آورده است.
خط ۵۷: خط ۵۹:
كتاب در عهد شاه طهماسب اول نگارش يافته و به نام شاه اسماعيل دوم صفوى خاتمه و اهداء گرديده است؛ با اين حال، مؤلف هرگز به حوادث دوران حكومت شاه اسماعيل نپرداخته است.
كتاب در عهد شاه طهماسب اول نگارش يافته و به نام شاه اسماعيل دوم صفوى خاتمه و اهداء گرديده است؛ با اين حال، مؤلف هرگز به حوادث دوران حكومت شاه اسماعيل نپرداخته است.


منابع مورد استفاده مؤلف عبارتند از؛ منابع مكتوب شامل اسناد و مدارك دولتى و آثار مكتوب تاريخى كه پيش از زمان مؤلف نگارش يافته، شنيده‌ها و مشاهدات مؤلف كه در قسمت‌هاى مختلف به آن تصريح نموده و گاه با ديدگاهى نقادانه، آن‌ها را بيان كرده است.
منابع مورد استفاده مؤلف عبارتند از؛ منابع مكتوب شامل اسناد و مدارک دولتى و آثار مكتوب تاريخى كه پيش از زمان مؤلف نگارش يافته، شنيده‌ها و مشاهدات مؤلف كه در قسمت‌هاى مختلف به آن تصريح نموده و گاه با ديدگاهى نقادانه، آن‌ها را بيان كرده است.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
مقدمه مصحح، بعد از بيان انگيزه تأليف و اهميت كتاب، منابع نويسنده را نام برده، پس از توضيح مختصر درباره هر يك، به روش تصحيح و نسخ موجود از كتاب، اشاره كرده است.
مقدمه مصحح، بعد از بيان انگيزه تأليف و اهميت كتاب، منابع نویسنده را نام برده، پس از توضيح مختصر درباره هر يك، به روش تصحيح و نسخ موجود از كتاب، اشاره كرده است.


فصل اول، مشتمل است بر حوادث تاريخى ايران در روزگار سلسله قراقويونلوها. اين طايفه از نسل سبک تگين بوده و بارانى لقب داشتند و همواره با سلاطين آل جلاير در كشمكش و ستيز به سر مى‌بردند. بزرگ آنان قرامحمد نام داشت كه پدر زن سلطان احمد بود. اين طايفه صحرانشين بوده و هرگز سر به امير تيمور گورگانى فرو نياوردند.
فصل اول، مشتمل است بر حوادث تاريخى ايران در روزگار سلسله قراقويونلوها. اين طايفه از نسل سبک تگين بوده و بارانى لقب داشتند و همواره با سلاطين آل جلاير در كشمكش و ستيز به سر مى‌بردند. بزرگ آنان قرامحمد نام داشت كه پدر زن سلطان احمد بود. اين طايفه صحرانشين بوده و هرگز سر به امير تيمور گورگانى فرو نياوردند.
خط ۶۸: خط ۷۰:
دوم كه مفصل‌تر مى‌باشد، به شرح احوال سلاطين آق قويونلو و حوادث دوران سلطنت آن‌ها پرداخته است.
دوم كه مفصل‌تر مى‌باشد، به شرح احوال سلاطين آق قويونلو و حوادث دوران سلطنت آن‌ها پرداخته است.


اولين آنان، اميركبير ابوالنّصر حسن بيك نام داشت كه مؤلف از او به نيكى ياد كرده و رعيت دوست و فقير نواز بودن را از جمله صفات پسنديده او ذكر كرده است.
اولين آنان، امیرکبیر ابوالنّصر حسن بيك نام داشت كه مؤلف از او به نيكى ياد كرده و رعيت دوست و فقير نواز بودن را از جمله صفات پسنديده او ذكر كرده است.


بعد از او، فرزندش، سلطان خليل، در سال 870ق به سلطنت رسيد و ولايت ديار بكر را به برادرش يعقوب سپرد؛ اما او به برادر شوريده، او را به قتل رسانيد و در سال 883ق به سرير سلطنت نشست.
بعد از او، فرزندش، سلطان خليل، در سال 870ق به سلطنت رسيد و ولايت ديار بكر را به برادرش يعقوب سپرد؛ اما او به برادر شوريده، او را به قتل رسانيد و در سال 883ق به سرير سلطنت نشست.
خط ۸۲: خط ۸۴:
هر چند مؤلف در ذكر نام سلاطين و شاهزادگان و اميران راه تكلف پيموده، اما تعدى و ستم آنان را كتمان نكرده، بلكه آشكارا آن چه را كه خوانده، شنيده و يا ديده است، بيان مى‌كند.
هر چند مؤلف در ذكر نام سلاطين و شاهزادگان و اميران راه تكلف پيموده، اما تعدى و ستم آنان را كتمان نكرده، بلكه آشكارا آن چه را كه خوانده، شنيده و يا ديده است، بيان مى‌كند.


وى گاه به مطالبى اشاره كرده است كه به لحاظ مطالعات اقتصادى عصر صفوى، داراى نكته‌هاى قابل توجهى است. او با ديدگاهى نقادانه، مقررى اميران و وزيران عصر آق قويونلو و صفويه را در زمان طهماسب اول مقايسه نموده، از يك سوى به رشد و افزايش درآمدها در عهد صفوى اشاره دارد و از سوى ديگر، بى‌اعتبارى پول و عدم وجود امنيت مالى و حقوقى كارگزاران و بى‌عدالتى و ضعف امور ديوانى زمان خود را تصريح مى‌نمايد. سپس، براى اثبات اين مدعا وضع خويش را مثال زده كه چندين بار دارايى او از سوى دولت ضبط و مصادره گرديده و او را به افلاس كشانيده است.
وى گاه به مطالبى اشاره كرده است كه به لحاظ مطالعات اقتصادى عصر صفوى، داراى نكته‌هاى قابل توجهى است. او با ديدگاهى نقادانه، مقررى اميران و وزيران عصر آق قويونلو و صفويه را در زمان طهماسب اول مقايسه نموده، از يك سوى به رشد و افزايش درآمدها در عهد صفوى اشاره دارد و از سوى ديگر، بى‌اعتبارى پول و عدم وجود امنيت مالى و حقوقى كارگزاران و بى‌عدالتى و ضعف امور ديوانى زمان خود را تصريح مى‌نمايد. سپس، براى اثبات اين مدعا وضع خويش را مثال زده كه چندين بار دارایى او از سوى دولت ضبط و مصادره گرديده و او را به افلاس كشانيده است.


از آن جا كه مؤلف در اين عهد مى‌زيسته و سال‌ها به عنوان منشى در خدمت دولت صفوى و شاهزادگان و بزرگان سياست و جنگ قرار داشته، بسيارى از اتفاقات را خود شاهد بوده و با دقت و تفصيل بيشترى آورده است؛ چنان‌كه اين بخش، يك پنجم مطالب كتاب را در بر مى‌گيرد.
از آن جا كه مؤلف در اين عهد مى‌زيسته و سال‌ها به عنوان منشى در خدمت دولت صفوى و شاهزادگان و بزرگان سياست و جنگ قرار داشته، بسيارى از اتفاقات را خود شاهد بوده و با دقت و تفصيل بيشترى آورده است؛ چنان‌كه اين بخش، يك پنجم مطالب كتاب را در بر مى‌گيرد.
خط ۱۰۰: خط ۱۰۲:


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
1- مقدمه و متن كتاب.
مقدمه و متن كتاب.
 
 
 


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ ایران]]
[[رده: تاریخ ایران]]
[[رده:25 آبان الی 24 آذر(97)]]
۶۱٬۱۸۹

ویرایش