جمهرة اللغة: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ')
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۵: خط ۵:
[[بعلبکی، رمزی]] (محقق و مقدمه نویس)
[[بعلبکی، رمزی]] (محقق و مقدمه نویس)


[[ابن درید، محمد بن حسن]] (نويسنده)
[[ابن درید، محمد بن حسن]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6622‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ج‎‏8
| کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6622‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ج‎‏8
| موضوع =
| موضوع =
زبان عربی - واژه‌نامه‎ها
زبان عربی - واژه‌نامه‌ها
| ناشر =  
| ناشر =  
دار العلم للملايين
دار العلم للملايين
خط ۱۵: خط ۱۵:
| سال نشر = 1987 م
| سال نشر = 1987 م


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE776AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00776AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =3
| تعداد جلد =3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13597
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00776
| کتابخوان همراه نور =00776
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
خط ۲۴: خط ۲۵:
}}
}}


'''جمهرة اللغة'''، اثر [[ابن درید، محمد بن حسن|ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى]]، معروف به [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن دريد]]، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگ‌هاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش كتابهاى لغت بعد از خود نيز بوده است.
'''جمهرة اللغة'''، اثر [[ابن درید، محمد بن حسن|ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى]]، معروف به [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن دريد]]، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگ‌هاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش کتاب‌هاى لغت بعد از خود نيز بوده است.


مؤلف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب [[العين]] [[خلیل بن احمد|خليل]]، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از [[العين]] است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند.
مؤلف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب [[العين]] [[خلیل بن احمد|خليل]]، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از [[العين]] است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند.
خط ۳۶: خط ۳۷:
در مقدمه اول كه مقدمه‌اى تحقيقى است به زندگى مؤلف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دست‌يابى به واژه‌هاى مورد نظر را پرداخته شده است.
در مقدمه اول كه مقدمه‌اى تحقيقى است به زندگى مؤلف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دست‌يابى به واژه‌هاى مورد نظر را پرداخته شده است.


نويسنده در مقدمه‌اش از انگيزه خود در نگارش اين اثر و روش تألیف و استفاده از آن سخن گفته است. وى از شيوه خليل در كتاب [[العين]] كه كلمات را براساس مخرجهاى حروف، گردآورده و از حرف «ع»، كه از پايين‌ترين مخرج صوتى در حلق خارج مى‌گردد، شروع مى‌شود و به حرف «م»، كه از بالاترين مخرج صوتى، يعنى لبها، ادا مى‌شود، خاتمه مى‌يابد، پيروى نكرده و لغات را بر اساس حروف الفبا منظم كرده است.
نویسنده در مقدمه‌اش از انگيزه خود در نگارش اين اثر و روش تألیف و استفاده از آن سخن گفته است. وى از شيوه خليل در كتاب [[العين]] كه كلمات را براساس مخرجهاى حروف، گردآورده و از حرف «ع»، كه از پايين‌ترين مخرج صوتى در حلق خارج مى‌گردد، شروع مى‌شود و به حرف «م»، كه از بالاترين مخرج صوتى، يعنى لبها، ادا مى‌شود، خاتمه مى‌يابد، پيروى نكرده و لغات را بر اساس حروف الفبا منظم كرده است.


همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مى‌دهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مى‌كند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است.
همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مى‌دهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مى‌كند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است.
خط ۷۶: خط ۷۷:
كتاب جمهرة اللغة نخستين‌بار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كرده‌اند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق) و صاحب‌بن عَبّاد (متوفى 385ق).
كتاب جمهرة اللغة نخستين‌بار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كرده‌اند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق) و صاحب‌بن عَبّاد (متوفى 385ق).


ابن‌تيانى اندلسى (متوفى 436ق) نيز كتاب الموعَب را، در جمع بين مطالب [[العين]] و جمهره، نوشته كه مختصر الجمهرة نيز ناميده شده است. ابوالعلاء مَعَرّى (متوفى 449ق) شواهد شعرى جمهره را به نثر درآورده و در سه جزء شرح كرده است با عنوان نثر شواهد الجمهرة. يحيى‌بن مُعْطى مغربى (متوفى 628ق) جمهره را به نظم كشيده و آن را نظم الجمهرة ناميده است.
ابن‌ تيانى اندلسى (متوفى 436ق) نيز كتاب الموعَب را، در جمع بين مطالب [[العين]] و جمهره، نوشته كه مختصر الجمهرة نيز ناميده شده است. ابوالعلاء مَعَرّى (متوفى 449ق) شواهد شعرى جمهره را به نثر درآورده و در سه جزء شرح كرده است با عنوان نثر شواهد الجمهرة. يحيى‌بن مُعْطى مغربى (متوفى 628ق) جمهره را به نظم كشيده و آن را نظم الجمهرة ناميده است.


در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد.
در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد.
خط ۸۵: خط ۸۶:
#دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، صص994-505
#دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، صص994-505


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}




[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]]
[[رده: زبان و ادبیات عربی]]
[[رده:قدیم 25 شهریور الی 24 مهر]]