۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''جامع المقاصد فی شرح القواعد''' تألیف شيخ نور الدين على بن حسين بن عبدالعالى كركى معروف به [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] | '''جامع المقاصد فی شرح القواعد''' تألیف شيخ نور الدين على بن حسين بن عبدالعالى كركى معروف به [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] یا [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)، از معتبرترين و مهم‌ترين كتب فقهى شيعه و از مطمئن‌ترين مراجع استنباط احكام شرعى در نزد فقهاى عظام شيعه است. اين كتاب، شرح قواعد الأحكام علامۀ حلى (م 726 ق) مى‌باشد كه پس از كتاب شرايع الاسلام [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق) مهم‌ترين كتاب در فقه شيعه است. | ||
==اعتبار كتاب== | ==اعتبار كتاب== | ||
كتاب قواعد علامه از همان ابتداى نگارش مورد توجه علماى عظيم الشأن و بزرگان از فقها قرار گرفته و حتى در زمان حكومت صفويه به عنوان كتابى كه حكمرانان بر اساس آن حكومت مى‌كردند مورد استفاده قرار مى‌گرفت. | كتاب قواعد علامه از همان ابتداى نگارش مورد توجه علماى عظيم الشأن و بزرگان از فقها قرار گرفته و حتى در زمان حكومت صفويه به عنوان كتابى كه حكمرانان بر اساس آن حكومت مى‌كردند مورد استفاده قرار مى‌گرفت. | ||
كتاب قواعد الأحكام داراى شروح با ارزش و معتبرى همچون «مفتاح الكرامة» سيد عميد الدين (م 1226 ق)، «إيضاح الفوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، «[[كشف اللثام عن قواعد الأحكام|كشف اللثام]]» [[فاضل هندی، محمد بن حسن|فاضل هندى]] (م 1137 ق) «وسيلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] | كتاب قواعد الأحكام داراى شروح با ارزش و معتبرى همچون «مفتاح الكرامة» سيد عميد الدين (م 1226 ق)، «إيضاح الفوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، «[[كشف اللثام عن قواعد الأحكام|كشف اللثام]]» [[فاضل هندی، محمد بن حسن|فاضل هندى]] (م 1137 ق) «وسيلة المقاصد» ابن متوّج و «جامع المقاصد» [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] مى‌باشد. | ||
اين كتاب در شرح قواعد علامه بى‌نظير بوده و داراى دقت‌هاى متين و متنى روان و دقيق مى‌باشد. | اين كتاب در شرح قواعد علامه بى‌نظير بوده و داراى دقت‌هاى متين و متنى روان و دقيق مى‌باشد. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
اگر چه شرح قواعد الأحكام [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] | اگر چه شرح قواعد الأحكام [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بر جامع المقاصد مشهور شده است امّا بنظر مى‌رسد غير از نسخه‌اى كه با رمز «ح» در مقدمۀ كتاب معرفى شده است در ساير موارد به اين نام معرفى نشده است. | ||
در مقدمۀ كتاب از نسخۀ «ح» كه نويسندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى ميسمى از شاگردان مؤلف مى‌باشد، اين گونه مى‌خوانيم «و سميّته بجامع المقاصد في شرح القواعد»<ref>متن كتاب، ص 67</ref>، كه با سياق عبارت كه در مقام دعا مى‌باشد هماهنگى ندارد. همين‌طور در كتاب الكنى و الألقاب نيز نام جامع المقاصد ديده مى‌شود. <ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص 162</ref>. | در مقدمۀ كتاب از نسخۀ «ح» كه نويسندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى ميسمى از شاگردان مؤلف مى‌باشد، اين گونه مى‌خوانيم «و سميّته بجامع المقاصد في شرح القواعد»<ref>متن كتاب، ص 67</ref>، كه با سياق عبارت كه در مقام دعا مى‌باشد هماهنگى ندارد. همين‌طور در كتاب الكنى و الألقاب نيز نام جامع المقاصد ديده مى‌شود. <ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص 162</ref>. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
از طرفى در مقابله و مقايسۀ كتاب‌هاى چاپى با نسخه‌هاى خطى موارد زيادى را به عنوان نمونه در صفحات 47 و 48 از جلد اوّل ذكر نموده است كه جملاتى طولانى بطور كامل در چاپ‌هاى سنگى افتاده است و بنابراين چاپ سنگى معتبرى را نيز پيدا ننموده است. | از طرفى در مقابله و مقايسۀ كتاب‌هاى چاپى با نسخه‌هاى خطى موارد زيادى را به عنوان نمونه در صفحات 47 و 48 از جلد اوّل ذكر نموده است كه جملاتى طولانى بطور كامل در چاپ‌هاى سنگى افتاده است و بنابراين چاپ سنگى معتبرى را نيز پيدا ننموده است. | ||
آن چنانكه در مقدمۀ ناشر آمده است نسخه‌اى از قواعد الأحكام كه در نزد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] | آن چنانكه در مقدمۀ ناشر آمده است نسخه‌اى از قواعد الأحكام كه در نزد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] بوده است نيز نسخۀ سالم و كاملى نبوده است و بنابراين بسيارى از شرح‌هايى كه توسط [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] براى تصحيح عبارات قواعد ذكر شده است مورد نياز نبوده است. | ||
از طرف ديگر بعضى از عبارت‌هايى كه در چاپ‌هاى سنگى جامع المقاصد وجود دارد حاشيه يا تعليقۀ مؤلف آن نيست و در نسخه‌هاى خطى نيز وجود ندارد كه به اين نمونه‌ها در مقدمۀ تحقيق اشاره شده است. <ref>مقدمه ناشر، ص 49 و 50</ref> | از طرف ديگر بعضى از عبارت‌هايى كه در چاپ‌هاى سنگى جامع المقاصد وجود دارد حاشيه يا تعليقۀ مؤلف آن نيست و در نسخه‌هاى خطى نيز وجود ندارد كه به اين نمونه‌ها در مقدمۀ تحقيق اشاره شده است. <ref>مقدمه ناشر، ص 49 و 50</ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
كتاب موجود با مقابله و مقايسه با يازده نسخه از جامع المقاصد و يك نسخه از قواعد الأحكام نوشته شده است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | كتاب موجود با مقابله و مقايسه با يازده نسخه از جامع المقاصد و يك نسخه از قواعد الأحكام نوشته شده است كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | ||
# نسخه‌اى از جامع المقاصد كه در كتابخانۀ آیت‌الله سيد احمد زنجانى، از ابتداى كتاب تا آخر نماز عيد فطر و قربان مى‌باشد و نگارندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى مسيمى، برادر زن شهيد دوم و شاگرد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] | # نسخه‌اى از جامع المقاصد كه در كتابخانۀ آیت‌الله سيد احمد زنجانى، از ابتداى كتاب تا آخر نماز عيد فطر و قربان مى‌باشد و نگارندۀ آن شيخ ابراهيم بن على بن عبدالعالى مسيمى، برادر زن شهيد دوم و شاگرد [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] مى‌باشد كه در سال 934 ق نگاشته شده و با رمز «ح» مشخص شده است. | ||
# نسخۀ خطى از كتابخانۀ مسجد اعظم در شهر قم با عدد 1336، كه حاوى كتاب‌هاى طهارت و صلاة مى‌باشد. اين نسخه در زمان زندگانى مؤلف نگاشته شده است زيرا حواشى كتاب به عبارت «منه مد ظلّه» پايان يافته است. همان طور كه گفته شد اين كتاب اصل ضبط عبارات در جلد اوّل و دوّم كتاب بوده است و با رمز «ع» مشخص شده است. | # نسخۀ خطى از كتابخانۀ مسجد اعظم در شهر قم با عدد 1336، كه حاوى كتاب‌هاى طهارت و صلاة مى‌باشد. اين نسخه در زمان زندگانى مؤلف نگاشته شده است زيرا حواشى كتاب به عبارت «منه مد ظلّه» پايان يافته است. همان طور كه گفته شد اين كتاب اصل ضبط عبارات در جلد اوّل و دوّم كتاب بوده است و با رمز «ع» مشخص شده است. | ||
# نسخۀ خطى مدرسۀ سليمان خان در مشهد مقدس كه از كتاب حيض تا امر به معروف و نهى از منكر مى‌باشد و نگارندۀ آن محمد بن على بن محمد حسينى در سال 969 ق مى‌باشد كه با رمز «ن» مشخص شده است. | # نسخۀ خطى مدرسۀ سليمان خان در مشهد مقدس كه از كتاب حيض تا امر به معروف و نهى از منكر مى‌باشد و نگارندۀ آن محمد بن على بن محمد حسينى در سال 969 ق مى‌باشد كه با رمز «ن» مشخص شده است. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
الكنى و الألقاب: قال شيخنا رحمه اللّه: و كان فقيه عصره، [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] | الكنى و الألقاب: قال شيخنا رحمه اللّه: و كان فقيه عصره، [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] الكلام يقول: من كان عنده جامع المقاصد و الوسائل و الجواهر لا يحتاج بعدها إلى كتاب آخر للخروج عن عهدة الفحص الواجب على الفقيه في آحاد المسائل الفرعية. <ref>الكنى و الألقاب، ج 3، ص 162</ref> | ||
در رياض العلماء و روضات الجنات بنا به نقل از بعضى افاضل شاگردان شيخ على كركى: | در رياض العلماء و روضات الجنات بنا به نقل از بعضى افاضل شاگردان شيخ على كركى: | ||