جامع العلوم في إصطلاحات الفنون: تفاوت میان نسخه‌ها

[[احمدنگری، عبدالنبی بن عبدالرسول]] (نويسنده)

دایرةالمعارف‏ها و واژه‌نامه‎های عربی

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE1199AUTOMATIONCODE

| کتابخانۀ دیجیتال نور =10726

'''جامع العلوم في اصطلاحات الفنون''' يا '''دستور العلماء''' تأليف قاضى عبدالنبى بن عبدالرسول احمدنگرى (متوفى 1173ق) از دانشمندان هندى قرن دوازدهم است. اين كتاب از جمله دايرةالمعارف‌هاى اسلامى عربى است كه به تبيين و توضيح اصطلاحات علوم و فنون مختلف در زمان نگارنده پرداخته است.

#نويسنده كتابش را با نگارش مقدمه‌اى مسجع آغاز كرده و آنگاه اصطلاحات علوم عقلى و نقلى و لغات كتب متداول زمان خويش را همراه با توضيح و اشاره به مشكلات و مبهمات اصطلاحات با عباراتى روشن و تعبيراتى واضح تدوين نموده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص3-2</ref>

#احمدنگرى به جهت تيمن و تبرك، كتاب را با لفظ مقدس «الله» آغاز كرده است. در ادامه نيز الفاظ «احمد» و «آل» را مورد مطالعه قرار داده است<ref>ر.ک: همان، ص8-4</ref>وى با استناد به منابع اهل سنت، روايات متعددى را در فضيلت اهل‌بيت(ع) و خاندان پيامبر(ص) و مقدم بودن علويون بر ساير افراد ذكر كرده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>

#نويسنده در بسيارى موارد به معادل فارسى واژه‌ها اشاره كرده است؛ مثلاً الجيب را گريبان<ref>ر.ک: متن كتاب، ج1، ص426</ref>و الحجاب را پرده<ref>همان، ج2، ص14</ref>معنا كرده است. همچنين از اشعار فارسى فراوان استفاده كرده است<ref>همان؛ همچنين ج1، ص204 و 216</ref>

#وى الفاظ و اصطلاحات جمع را به مفردات آنها ارجاع داده است؛ مثلاً «الأزمان» بدون هيچ توضيحى به «الزمان» ارجاع شده است<ref>همان، ج1، ص77</ref>همچنين در توضيح مترادفات به توضيح يكى بسنده كرده و ديگرى را به آن ارجاع داده است؛ مانند «البيت» كه به «الدار» ارجاع شده است<ref>متن كتاب، ج1، ص262</ref>در توضيح برخى اصطلاحاتى كه معناى آن با اصطلاح مقابلش فهميده مى‌شود نيز به عبارت «ما يقابلها» بسنده شده است؛ مثلاً در توضيح افعال خاصه كه در برابر افعال عامه قرار دارد به همين عبارت «آنچه مقابل آن (افعال عامه) است» اكتفا شده است<ref>ر.ک: همان، ص143</ref>

<references />