جابری، محمد عابد

محمد عابد جابری (1935-2010م)، متفکر و فیلسوف مراکشی، استاد فلسفه و اندیشه عربی- اسلامی دانشکده ادبیات در رباط مراکش و از روشنفکران بنام معاصر جهان عرب، نویسنده «نقد العقل العربي» و برنده جایزه و مدال ابن‌ سینا از یونسکو.

NUR09610.jpg
نام جابری، محمد عابد
نام‎های دیگر عابد الجابري، محمد

محمد عابد الجابري

نام پدر
متولد 27 دسامبر سال ۱۹۳5م
محل تولد شهر مرزی فکیک مراکش
رحلت 1389ش / 1431ق / 2010م
اساتید
برخی آثار الكشف عن مناهج الأدلة في عقائد الملة
کد مؤلف AUTHORCODE09610AUTHORCODE

ولادت

او در 27 دسامبر سال ۱۹۳5م، در شهر مرزی فکیک مراکش متولد شد.

تحصیلات

در سال ۱۹۶۷م، دیپلم فلسفه و سپس در سال 1970 دکترای فلسفه را از دانشکده ادبیات رباط اخذ نمود.

مشاغل

او ابتدا به‌عنوان معلم ابتدایی مشغول به کار شد و پس از چندی استاد فلسفه و اندیشه اسلامی دانشکده ادبیات رباط گردید. او عضو هیئت‌ امنای بنیاد دمکراسی عربی نیز بود.

جوایز و نشان‌ها

ایشان جوایزی از طریق اشخاص و نهادهایی دریافت نمود که از جمله آن مدال ابن‌ سینا از یونسکو است. این مدال طی مراسمی از طرف دولت مراکش به‌مناسبت روز جهانی فلسفه در 16 نوامبر 2006 به ایشان اهدا شد.

لازم به ذکر است که ایشان مدتی بعد نسبت به گرفتن برخی از جوایز احساس پشیمانی کرد و عذرخواهی نمود.

نقد عقل عربی

جابری پروژه فکری «نقد عقل عربی» را پیگیری می‌کرد، که شاید بتوان آن را یکی از معروف‌ترین آثار در دنیای عرب دانست. او تمام تلاش خود را به‌نقد رویکرد جهان عرب و آنچه وی آن را «عقل عربی» می‌نامید صرف کرد. او در کتاب چهارجلدی معروف خود به نام «نقد عقل عربی»، عقلانیت عربی را متشکل از سه عنصر «بیان عربی، عرفان ایرانی و برهان یونانی» می‌داند و در ادامه، ساختار اندیشه‌ای عربی-اسلامی را دارای کاستی‌های فراوانی می‌انگارد. جابری، روشنفکری است که در عین اینکه نگاه مثبتی به رویکرد سنتی مسلمانان نداشته و منابعی از قبیل قرآن را نیز تحریف‌شده می‌پندارد، امّا برای تحوّل در جهان اسلام، معتقد به «تاکتیک» مدارا با سنتیان است. او در اواخر عمر، وقتی مناقشه با متفکرین سنتی را ناکارآمد می‌بیند، به میان مردم آمده و با نگارش کتابچه‌های جیبی برای عموم مردم، سعی در گسترش بدون واسطه افکار خود در میان جامعه دارد.[۱]

وفات

ایشان در سه مه 2010 در کازابلانکا (دار البیضاء) از دنیا رفت.

آثار

  1. نحن والتراث: قراءات معاصرة في تراثنا الفلسفي؛
  2. العصبية والدولة: معالم نظرية خلدونية في التاريخ العربي الإسلامي؛
  3. تكوين العقل العربي؛
  4. بنية العقل العربي؛
  5. العقل السياسي العربي؛
  6. العقل الأخلاقي العربي؛
  7. مدخل إلى القرآن؛
  8. مدخل إلى فلسفة العلوم: العقلانية المعاصرة وتطور الفكر العلمي؛
  9. فهم القرآن الحكيم؛ التفسير الواضح حسب ترتيب النزول؛
  10. أضواء على مشكلة التعليم بالمغرب؛
  11. من أجل رؤية تقدمية لبعض مشكلاتنا الفكرية والتربوية؛
  12. المنهاج التجريبي وتطور الفكر العلمي؛
  13. إشكاليات الفكر العربي المعاصر؛
  14. وحدة المغرب العربي؛
  15. التراث والحداثة: دراسات ومناقشات؛
  16. الخطاب العربي المعاصر؛
  17. وجهة نظر: نحو إعادة بناء قضايا الفكر العربي المعاصر؛
  18. المسألة الثقافية؛
  19. الديمقراطية وحقوق الإنسان؛
  20. مسألة الهوية: العروبة والإسلام والغرب؛
  21. العروبة والإسلام في فكر الأستاذ ميشال عفلق محاضرة؛
  22. المثقفون في الحضارة العربية: محنة ابن حنبل ونكبة ابن رشد؛
  23. الدين والدولة وتطبيق الشريعة؛
  24. سلسلة نقد العقل العربي؛
  25. ابن رشد: سيرة وفكر، دراسة ونصوص؛
  26. حوار المشرق والمغرب؛

و...[۲].

پانویس

  1. روزنامه فرهیختگان
  2. ر.ک: ویکی‌پدیای عربی

منابع مقاله

  1. ویکی‌پدیای عربی، 4 خرداد 1400
  2. انصاری، حسن، خواندن محمدعابد جابری بس!، روزنامه فرهیختگان

وابسته‌ها

الکشف عن مناهج الأدلة في عقائد الملة

‏الضروري في السياسة: مختصر كتاب السياسة لأفلاطون

فهم القرآن الحكيم؛ التفسير الواضح حسب ترتيب النزول

اندیشه‌ی ابن خلدون؛ عصبیت و دولت

تکوين العقل العربي

الشبه الإستشراقية في کتاب مدخل الي القرآن الکريم

العقل السياسي العربي

العقل الأخلاقي العربي

نحن و التراث

المشروع النهضوي العربي

‏ابن رشد

‏المثقفون في الحضارة العربیة

‏فصل المقال في تقریر ما بین الشریعة و الحکمة من الإتصال

تهافت التهافت إنتصارا للروح العلمية و تأسيسا لأخلاقيات الحوار

بنية العقل العربي

‏مدخل إلی القرآن الکریم

الخطاب العربي المعاصر

فكر ابن خلدون العصبية و الدولة

ابن رشد سيرة و فكر

إشكاليات الفكر العربي المعاصر

قضايا في الفكر المعاصر

التراث و الحداثة

مسألة الهویة

المصبیة و الدولة

الإسلام و الحداثة و الإجتماع السياسي (حوارات فكرية)

المسألة الثقافية في الوطن العربي

حفريات في الذاكرة من بعيد

حوار المشرق و المغرب

المثقف العربي