ثقفی تهرانی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '،ب' به '، ب'
جز (جایگزینی متن - '،ت' به '، ت')
جز (جایگزینی متن - '،ب' به '، ب')
خط ۳۲: خط ۳۲:




در جمادى الثانى سال(1313 ه‍.ق.)حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى صاحب فرزندى گرديد كه او را محمّد ناميدند.ولادت اين كودك،فضاى زندگى را سرشار از صفا ساخت؛ميرزا ابوالفضل از اين كه خداوند خانه‌اش را با ميلاد اين نوزاد،غرق شادى نموده است،به درگاه الهى سپاس گفته و با خود زمزمه مى‌كند:«اميد آن كه به فضل پروردگار، فرزندم آينده‌اى درخشان داشته و در سلك كاروان فضيلت و تقوا در آيد و در حفاظت از ميراث علمى و فرهنگى اين خاندان بكوشد.»
در جمادى الثانى سال(1313 ه‍.ق.)حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى صاحب فرزندى گرديد كه او را محمّد ناميدند.ولادت اين كودك،فضاى زندگى را سرشار از صفا ساخت؛ميرزا ابوالفضل از اين كه خداوند خانه‌اش را با ميلاد اين نوزاد،غرق شادى نموده است، به درگاه الهى سپاس گفته و با خود زمزمه مى‌كند:«اميد آن كه به فضل پروردگار، فرزندم آينده‌اى درخشان داشته و در سلك كاروان فضيلت و تقوا در آيد و در حفاظت از ميراث علمى و فرهنگى اين خاندان بكوشد.»


ميرزا ابوالفضل با استعانت از خداوند متعال و برخوردارى از توانايى‌هاى علمى و اخلاقى،كمال كوشش را در تربيت اين كودك به كار برد و به
ميرزا ابوالفضل با استعانت از خداوند متعال و برخوردارى از توانايى‌هاى علمى و اخلاقى،كمال كوشش را در تربيت اين كودك به كار برد و به
خط ۴۷: خط ۴۷:
وى در سال 1341 ه‍.ق.براى تكميل مدارج علمى به شهر مقدس قم مهاجرت نمود.او با شنيدن كمالات معنوى و توانايى علمى آیت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى، عزم خود را جزم نموده و به حوزۀ درسى اين فقيه والامقام راه يافت؛تا يك دوره فقه و اصول را نزدش فراگيرد.
وى در سال 1341 ه‍.ق.براى تكميل مدارج علمى به شهر مقدس قم مهاجرت نمود.او با شنيدن كمالات معنوى و توانايى علمى آیت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى، عزم خود را جزم نموده و به حوزۀ درسى اين فقيه والامقام راه يافت؛تا يك دوره فقه و اصول را نزدش فراگيرد.


از آنجا كه اين طلبۀ جوان و جوياى معرفت،روح و قلب خويش را با عشق و ارادت به ساحت مقدس ستارگان درخشان آسمان امامت سرشار ساخته بود و تمام وجودش از توسّل موج مى‌زد،با اخلاص ويژه،قريحۀ شعرى خويش را به كار گرفت و قصيدۀ بلندى براى حضرت مهدى(عج)سرود كه در آن نقش توسّل به خوبى مشهود است؛در بخشى از اين سرود آمده است:
از آنجا كه اين طلبۀ جوان و جوياى معرفت،روح و قلب خويش را با عشق و ارادت به ساحت مقدس ستارگان درخشان آسمان امامت سرشار ساخته بود و تمام وجودش از توسّل موج مى‌زد، با اخلاص ويژه،قريحۀ شعرى خويش را به كار گرفت و قصيدۀ بلندى براى حضرت مهدى(عج)سرود كه در آن نقش توسّل به خوبى مشهود است؛در بخشى از اين سرود آمده است:


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۵۳: خط ۵۳:
{{ب|''توفيق تحصيلم عطا فرما و زهد بى ريا''|2=''تا گردم از لطف خدا، از عالمين عاملين''}}
{{ب|''توفيق تحصيلم عطا فرما و زهد بى ريا''|2=''تا گردم از لطف خدا، از عالمين عاملين''}}
{{ب|''خاصه كنون كه فيض حق،مدحت سرودم آن چنان''|2=''كز خامه ريزد بر ورق،جاى مركب انگبين''}}
{{ب|''خاصه كنون كه فيض حق،مدحت سرودم آن چنان''|2=''كز خامه ريزد بر ورق،جاى مركب انگبين''}}
{{ب|''من گر چه از فرط گنه،شرمنده و زارم ولى''|2=''شادم كه خاكم كرده حق،با آب مهر تو عجين''}}
{{ب|''من گر چه از فرط گنه،شرمنده و زارم ولى''|2=''شادم كه خاكم كرده حق، با آب مهر تو عجين''}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


خط ۷۸: خط ۷۸:
آیت‌الله آقا شيخ ابوالقاسم قمى كه از سوى آیت‌اللهحائرى مسئوليت امتحان فضلاى حوزۀ علميه قم را داشت، اجتهاد آیت‌اللهثقفى را تصديق كرده و مى‌نويسد:
آیت‌الله آقا شيخ ابوالقاسم قمى كه از سوى آیت‌اللهحائرى مسئوليت امتحان فضلاى حوزۀ علميه قم را داشت، اجتهاد آیت‌اللهثقفى را تصديق كرده و مى‌نويسد:


«...عالم عادل،فقيه كامل،جامع فضايل،مورد وثوق و معتمد،ميرزا محمّد فرزند حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى؛از تهران به شهر مقدس قم مهاجرت نمود تا به تكميل علم و عرفان بپردازد كه پس از تحمل رنج و زحمت،به مقام اجتهاد و استنباط رسيد.بر او اين نعمت بزرگ و منزلت رفيع گوارا باد'''و ذلك فضل اللّه يوتيه من يشاء''' و او را به مراعات احتياط و پرهيزگارى توصيه مى‌كنم و از وى مى‌خواهم مرا در دعاهاى خود فراموش نكند،كما اين كه من هم او را به هنگام دعا از ياد نمى‌برم.اين متن در تاريخ 22 رمضان سال (1347 ه‍.ق.)تحرير گرديده است.»
«...عالم عادل،فقيه كامل،جامع فضايل،مورد وثوق و معتمد،ميرزا محمّد فرزند حاج ميرزا ابوالفضل تهرانى؛از تهران به شهر مقدس قم مهاجرت نمود تا به تكميل علم و عرفان بپردازد كه پس از تحمل رنج و زحمت، به مقام اجتهاد و استنباط رسيد.بر او اين نعمت بزرگ و منزلت رفيع گوارا باد'''و ذلك فضل اللّه يوتيه من يشاء''' و او را به مراعات احتياط و پرهيزگارى توصيه مى‌كنم و از وى مى‌خواهم مرا در دعاهاى خود فراموش نكند،كما اين كه من هم او را به هنگام دعا از ياد نمى‌برم.اين متن در تاريخ 22 رمضان سال (1347 ه‍.ق.)تحرير گرديده است.»


==در محضر استادان==
==در محضر استادان==
خط ۹۷: خط ۹۷:
حاج ميرزا محمّد ثقفى نزد آیت‌اللهرفيعى بخش‌هايى از اسفار اربعۀ [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]]و شرح منظومه [[سبزواری، هادی|حكيم سبزوارى]] را آموخت.مرحوم ثقفى مباحث حكيم رفيعى قزوينى را در شرح منظومه تقرير نمود و حواشى ارزنده‌اى بر آن نگاشت. آن فرزانه عالى قدر نيز اجازۀ جامعى براى شاگردش در علوم عقلى و نقلى نوشت كه در آن،وى را در زمرۀ علماى اعلام و محقّقين فضلا و فقيهان بزرگ،كه بندگان خدا به وجود آنان هدايت مى‌شوند و طريق استوار را طى مى‌كنند،قلمداد نمود و افزود:
حاج ميرزا محمّد ثقفى نزد آیت‌اللهرفيعى بخش‌هايى از اسفار اربعۀ [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]]و شرح منظومه [[سبزواری، هادی|حكيم سبزوارى]] را آموخت.مرحوم ثقفى مباحث حكيم رفيعى قزوينى را در شرح منظومه تقرير نمود و حواشى ارزنده‌اى بر آن نگاشت. آن فرزانه عالى قدر نيز اجازۀ جامعى براى شاگردش در علوم عقلى و نقلى نوشت كه در آن،وى را در زمرۀ علماى اعلام و محقّقين فضلا و فقيهان بزرگ،كه بندگان خدا به وجود آنان هدايت مى‌شوند و طريق استوار را طى مى‌كنند،قلمداد نمود و افزود:


نامبرده، عالم عاملى است كه به اخلاق حسنه و ملكات پسنديده آراسته مى‌باشد و اهل ورع و تقوا است و در بين اقران و همگنان،برجستگى و مهارت در علوم شرعى،فقهى، اصولى و الاهى دارد.او در قم بهرۀ وافرى از علوم عقلى و قواعد حكمت و تحقيق و تدقيق در اين معارف برد و موفق گرديد احكام شرعى را از مدارك مشخص استنباط كند و به حدّ اجتهاد نائل گردد و رتبۀ حكم و افتاء را از آن خود سازد.و بر مردم است كه بر فتاوى او اعتماد نمايند و در مخاصمات و منازعات به آنچه او حكم مى‌دهد،راضى شوند.و به او اجازه دادم كه از كتب اربعۀ مشهور و ساير كتب حديث چون [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]،وافى، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]] و ساير كتب حديث،زيارات، ادعيه و...روايت نقل كند.اين اجازه و تصديق،در تاريخ يازدهم شعبان 1345 ه‍.ق.توسط رفيعى قزوينى صادر گرديده است.
نامبرده، عالم عاملى است كه به اخلاق حسنه و ملكات پسنديده آراسته مى‌باشد و اهل ورع و تقوا است و در بين اقران و همگنان، برجستگى و مهارت در علوم شرعى،فقهى، اصولى و الاهى دارد.او در قم بهرۀ وافرى از علوم عقلى و قواعد حكمت و تحقيق و تدقيق در اين معارف برد و موفق گرديد احكام شرعى را از مدارك مشخص استنباط كند و به حدّ اجتهاد نائل گردد و رتبۀ حكم و افتاء را از آن خود سازد.و بر مردم است كه بر فتاوى او اعتماد نمايند و در مخاصمات و منازعات به آنچه او حكم مى‌دهد،راضى شوند.و به او اجازه دادم كه از كتب اربعۀ مشهور و ساير كتب حديث چون [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]،وافى، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]] و ساير كتب حديث،زيارات، ادعيه و...روايت نقل كند.اين اجازه و تصديق،در تاريخ يازدهم شعبان 1345 ه‍.ق.توسط رفيعى قزوينى صادر گرديده است.


يكى از سه طريق اجازۀ روايتى آیت‌اللهثقفى قابل توجه است.زيرا سلسلۀ سند آن از طريق علماى اصفهان و قزوين به علاّمۀ مجلسى مى‌رسد:
يكى از سه طريق اجازۀ روايتى آیت‌اللهثقفى قابل توجه است.زيرا سلسلۀ سند آن از طريق علماى اصفهان و قزوين به علاّمۀ مجلسى مى‌رسد:
خط ۱۳۴: خط ۱۳۴:




يكى از مواهبى كه «حكيم سخن در دهان آفرين»،نصيب آیت‌اللهثقفى نمود،برخوردارى ايشان از ذوق شعرى و توانايى در سرودن انواع قالب‌هاى منظوم است كه به كمك اين ذوق عالى، با جهان رازها،زيبايى‌ها و عوالم اخلاص و كمال بيشتر آشنا گرديد و موفق شد مجموعه‌اى از مضامين آموزنده را به رشتۀ نظم بكشد.
يكى از مواهبى كه «حكيم سخن در دهان آفرين»،نصيب آیت‌اللهثقفى نمود، برخوردارى ايشان از ذوق شعرى و توانايى در سرودن انواع قالب‌هاى منظوم است كه به كمك اين ذوق عالى، با جهان رازها،زيبايى‌ها و عوالم اخلاص و كمال بيشتر آشنا گرديد و موفق شد مجموعه‌اى از مضامين آموزنده را به رشتۀ نظم بكشد.


ناگفته نماند كه پدر او(آیت‌اللهحاج ميرزا ابوالفضل تهرانى)كه ديوان اشعارش،آن هم به زبان عربى،مورد استفاده اهل نظر است و از شاعران دانشور معاصر به شمار مى‌آيد و فصاحتش در سروده‌هاى تازى زبانزد مشاهير عرب و عجم است،به هنگام نشو و نما و تربيت فرزندش زيبايى‌ها،لطايف و ظرايف شعرى را براى او بازگو مى‌نمود و ميرزا محمّد ثقفى كه چنين مايه‌هاى ذوقى را با كمك پدرش از سنين نوجوانى در خود تقويت مى‌كرد،همراه با كسب فضايل و تحصيل علوم اسلامى،به شعر و شاعرى توجّه داشت و با شناخت مهارت‌هاى ادبى و طهارت زبان و تزكيۀ درون و محافظت و مراقبت بر لطافت‌هاى شعرى، اهل اين معانى گرديد و در دوران تحصيل در شهر مقدس قم با سرودن قصايد و غزلياتى نيكو و پر محتوا نشان داد كه قريحه‌اى پر مايه دارد.وى انديشه‌هاى كلامى و فلسفى خود را با جنبه‌هاى ذوقى پيوند داد و از زبان شعر،بخشى از حقايق و گرايش‌هاى اعتقادى و حكيمانۀ خويش را مشخص كرد.
ناگفته نماند كه پدر او(آیت‌اللهحاج ميرزا ابوالفضل تهرانى)كه ديوان اشعارش،آن هم به زبان عربى،مورد استفاده اهل نظر است و از شاعران دانشور معاصر به شمار مى‌آيد و فصاحتش در سروده‌هاى تازى زبانزد مشاهير عرب و عجم است، به هنگام نشو و نما و تربيت فرزندش زيبايى‌ها،لطايف و ظرايف شعرى را براى او بازگو مى‌نمود و ميرزا محمّد ثقفى كه چنين مايه‌هاى ذوقى را با كمك پدرش از سنين نوجوانى در خود تقويت مى‌كرد،همراه با كسب فضايل و تحصيل علوم اسلامى، به شعر و شاعرى توجّه داشت و با شناخت مهارت‌هاى ادبى و طهارت زبان و تزكيۀ درون و محافظت و مراقبت بر لطافت‌هاى شعرى، اهل اين معانى گرديد و در دوران تحصيل در شهر مقدس قم با سرودن قصايد و غزلياتى نيكو و پر محتوا نشان داد كه قريحه‌اى پر مايه دارد.وى انديشه‌هاى كلامى و فلسفى خود را با جنبه‌هاى ذوقى پيوند داد و از زبان شعر، بخشى از حقايق و گرايش‌هاى اعتقادى و حكيمانۀ خويش را مشخص كرد.


اشعارش ضمن برخوردارى از معانى بلند و مقاصد عالى،ساده و روان است.محور فكرى اين مفسّر شاعر بنيان‌هاى عقيدتى و باورهاى مذهبى و به خصوص اظهار ارادت به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت عليهم السّلام است. قصايدى حاوى حكمت و اندرز دارد كه در آن‌ها زهد، ارادت به خاندان پيامبر،مناقب،مدايح و مراثى اهل بيت عليهم السّلام ديده مى‌شود.وى معارف قرآنى،پندها،حكمت‌هاى پرمايه و برهان‌هاى فلسفى را ماهرانه با يكديگر آشنايى داده و از آن‌ها نتيجه اخلاقى مى‌گيرد.و خواننده را از خواب غفلت بيدار مى‌كند.
اشعارش ضمن برخوردارى از معانى بلند و مقاصد عالى،ساده و روان است.محور فكرى اين مفسّر شاعر بنيان‌هاى عقيدتى و باورهاى مذهبى و به خصوص اظهار ارادت به ساحت مقدس خاندان عصمت و طهارت عليهم السّلام است. قصايدى حاوى حكمت و اندرز دارد كه در آن‌ها زهد، ارادت به خاندان پيامبر،مناقب،مدايح و مراثى اهل بيت عليهم السّلام ديده مى‌شود.وى معارف قرآنى،پندها،حكمت‌هاى پرمايه و برهان‌هاى فلسفى را ماهرانه با يكديگر آشنايى داده و از آن‌ها نتيجه اخلاقى مى‌گيرد.و خواننده را از خواب غفلت بيدار مى‌كند.
خط ۱۸۲: خط ۱۸۲:
سرانجام آیت‌اللهثقفى پس از عمرى مجاهدت و كوشش‌هاى فرهنگى با بر جاى نهادن آثار علمى نفيس و نيز تربيت طلاّبى فاضل و پرورش فرزندانى پر مايه،در 18 مرداد 1364؛مطابق (1406 ه‍.ق.)دار فانى را وداع گفت و به سراى جاويد شتافت.
سرانجام آیت‌اللهثقفى پس از عمرى مجاهدت و كوشش‌هاى فرهنگى با بر جاى نهادن آثار علمى نفيس و نيز تربيت طلاّبى فاضل و پرورش فرزندانى پر مايه،در 18 مرداد 1364؛مطابق (1406 ه‍.ق.)دار فانى را وداع گفت و به سراى جاويد شتافت.


پيكر پاكش بر حسب وصيّت،بعد از تشييع جنازه‌اى با شكوه در تهران،به مشهد مقدس انتقال داده شد و در جوار بارگاه حضرت على بن موسى الرضا عليه السّلام دفن گرديد.
پيكر پاكش بر حسب وصيّت، بعد از تشييع جنازه‌اى با شكوه در تهران، به مشهد مقدس انتقال داده شد و در جوار بارگاه حضرت على بن موسى الرضا عليه السّلام دفن گرديد.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش