توشيح التفسير في قواعد التفسير و التأويل
| نام کتاب | توشیح التفسیر في قواعد التفسیر و التأویل |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | تنکابنی، محمد بن سلیمان (نويسنده)
سعیدی، جعفر (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 91/2 /ت9ت9 |
| موضوع | تاویل - جنبههای مذهبی - اسلام
تفاسیر شیعه - قرن 13ق. تفسیر - فن |
| ناشر | کتا ب سعدی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1411 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10504AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
«توشيح التفسير في قواعد التفسير و التأويل»نوشته ميرزا
محمد بن سليمان تنكابنى متوفاى 1302 قمرى و به زبان عربى است.وى
در سال 1324 يا 1325 قمرى در تنكابن زاده شد.خاندان وى همه از بزرگان علم و دين
بوده‌اند.او از محضر اساتيدى چون ملا محمد صالح برغاني،ملا عبد الكريم ايروانى، ملا محمد
جعفر استرآبادى،محمد ابراهيم كلباسى،شيخ محمد حسن،صاحب«جواهر الكلام»و غيره بهره
برد.از وى تأليفاتى چون«قصص العلما»،«التأسيسات»،«الخلجات»و...به جاى
مانده است.
توشيح التفسير مشتمل است بر قواعد علم تفسير كه بر اين قواعد مسائلى متفرع شده است.
چنانكه در آن وجه تكارير آيات قرآنيه و فصاعت،بلاغت،جزالت،سلامت و
ملاحت آن آيات و نيز وجه اعجاز و دفع تناقض در آيات قرآنيه و تأويلات و نكات
و جامعيت قرآن بيان شده است.
نويسنده در ابتدا به بيان مقدمات و مبادى علم تفسير پرداخته و از تواتر قرآن سخن به ميان
مى‌آورد.در اين بخش سخن از تحريف قرآن و قائلين به تحريف و مخالفين با اين نظريه به ميان
آمده و تبعات قول به وقوع تحريف در قرآن بيان شده است.اعجاز قرآن و وجوهى كه
براى اعجاز قرآن برشمرده‌اند از جمله بلاغت،أخبار غيبى و غيره،دفع شبهاتى كه
از طرف مخالفين ايراد شده نظير وجود كلماتى غيرعربى در قرآن،خطاهاى اعرابى، وجود آيات متشابه در قرآن و غيره،وجه تكرار برخى آيات در سوره‌هايى نظير سورۀ«الكافرون»،نهى
از تفسير به رأى و جواز ترجمه قرآن كريم،بيان مقاصد قرآن نظير شناخت حق، شناخت
صراط مستقيم و شناخت معاد و...،تعداد سور و آيات قرآن و نيز حروف و حركات آن و...
معناى سوره و آيه و جزئيت بسملة،حقيقت قرآن و بيان مراتب آن،بررسى معناى« نزول
قرآن»،بيان قاعده‌اى در تأويل كه نويسنده آن را از اخبار استفاده نموده است، توضيح
مشرب خاص نويسنده در تفسير قرآن،تحقيق معناى«ميزان»بر مذاق عرفانى،
راههاى دفع تناقضات صورى آيات و نيز تناقضات صورى برخى آيات با روايات از جمله
موضوعاتى است كه در اين كتاب بدانها پرداخته شده است.
ساختار كتاب
كتاب شامل مقدمه‌اى از محقق،مقدمه مؤلف و دو باب
ذيل كه هريك مشتمل بر فصولى است مى‌باشد:
الباب الاول:«في المقدمات و المبادي»كه فصول ذيل را دربرمى‌گيرد:الفصل 1:في تواتر
القرآن.الفصل 2:في اعجاز القرآن.الفصل 3:في دفع شبه الطاعنين
في كلام رب العالمين.الفصل 4:في وجه التكارير في الآيات الفرقانية و الكلمات القرآنية
و القصص المكررة الكتابية.الفصل 5:في تحقيق الكلام فيما جاء من الاخبار المعتبرة...
الفصل 6:في بيان من فسر القرآن برأيه الفصل 7:في بيان إحاطة القرآن بجميع القرآن
الفصل 8:في الاشارة الى عمدة مقاصد الكتاب الالهى و...
الباب الثاني:«في نبذ من قواعد التفسير و التأويل»كه شامل فصول ذيل است:
الفصل 1:في باب ينفتح منه ألف باب من قواعد التأويل.الفصل 2:في معنى السورة
و الآية و جزئية البسملة.الفصل 3:في حقيقة القرآن و بيان مراتبه الفصل 4:في
تحقيق معنى نزول القرآن.الفصل 5:في قاعدة شريفة من التأويل و...
در پايان هم فهرست مطالب كتاب درج شده است.
نسخه‌شناسى
كتاب از جمله آثار مرحوم ميرزا محمد بن سليمان تنكابنى نويسنده
اثر مشهور«قصص العلماء»است.اين كتاب توسط شيخ جعفر سعيدى گيلانى
مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 232 صفحه
نخستين‌بار در سال 1411 هجرى قمرى از سوى«انتشارات كتاب سعدى»قم به
چاپ رسيده است.
پیوندها
مطالعه کتاب توشیح التفسیر في قواعد التفسیر و التأویل در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور