پرش به محتوا

تفسير الصحابي الجليل أبي بن كعب سيد القراء: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن'
جز (جایگزینی متن - 'مـ' به 'م')
جز (جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن')
خط ۴۴: خط ۴۴:
در مبحث ششم ارزش تفسیر ابی بن کعب در محورهای متعددی چون قرائت، لغت و معانی، بیان مدلول آیه از قول نبی(ص) و خلفای راشدین، نسخ و مناقب ابی بن کعب بررسی شده است؛ بدین ترتیب که در هر محور به‌ترتیب سوره‌های قرآن کریم، آیات مرتبط با آن محور با ذکر شماره آیه، متن آن و صفحه کتاب ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/62 ر.ک: همان، ص91-62]</ref>. مقدمه محقق با ذکر تاریخ وفات ابی بن کعب پایان یافته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/92 ر.ک: همان، ص92]</ref>.
در مبحث ششم ارزش تفسیر ابی بن کعب در محورهای متعددی چون قرائت، لغت و معانی، بیان مدلول آیه از قول نبی(ص) و خلفای راشدین، نسخ و مناقب ابی بن کعب بررسی شده است؛ بدین ترتیب که در هر محور به‌ترتیب سوره‌های قرآن کریم، آیات مرتبط با آن محور با ذکر شماره آیه، متن آن و صفحه کتاب ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/62 ر.ک: همان، ص91-62]</ref>. مقدمه محقق با ذکر تاریخ وفات ابی بن کعب پایان یافته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/92 ر.ک: همان، ص92]</ref>.


شالوده‌ی تفسیر آیات قرآن‌که نقطه‌ی آغاز این علم بشمار می‌رود، از همان زمان نزول و در عصر پیامبر(ص) به دست حضرتش بنا گردید. تفسیر در آن زمان، صورت بسیار ساده‌ای داشـت و از حدود بحث در بخش‌های ادبی و شأن نزول آیات و گاهی استدلال به آیه‌ای برای فهم مضمون آیه‌ی دیگر، تجاوز نمی‌کرد. پس از پیامبر اسلام(ص) و [[امام على(ع)|علی(ع)]] و سایر امامان(ع) که خود موقعیت‌ ویژه‌ای در تـفسیر قـرآن دارنـد، طبقه‌ی اول مفسرین را جمعی از صحابه‌ی آن‌حضرت تـشکیل دادند. اما تفسیر در این عصر نیز از حدود بیانات پیامبر(ص) ذیل آیات تجاوز نمی‌کرد و در پاره‌ای موارد، به شرح و تفسیر اجمالی و گزارش کوتاهی در تـوضیح آیـات اکتفا می‌شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/10406/17 ر.ک: کاظمی کاشانتویی، شهاب، ص‌18-17]</ref>.  
شالوده‌ی تفسیر آیات قرآن‌که نقطه‌ی آغاز این علم بشمار می‌رود، از همان زمان نزول و در عصر پیامبر(ص) به دست حضرتش بنا گردید. تفسیر در آن زمان، صورت بسیار ساده‌ای داشـت و از حدود بحث در بخش‌های ادبی و شأن نزول آیات و گاهی استدلال به آیه‌ای برای فهم مضمون آیه‌ی دیگر، تجاوز نمی‌کرد. پس از پیامبر اسلام(ص) و [[امام على(ع)|علی(ع)]] و سایر امامان(ع) که خود موقعیت‌ ویژه‌ای در تـفسیر قـرآن دارند، طبقه‌ی اول مفسرین را جمعی از صحابه‌ی آن‌حضرت تـشکیل دادند. اما تفسیر در این عصر نیز از حدود بیانات پیامبر(ص) ذیل آیات تجاوز نمی‌کرد و در پاره‌ای موارد، به شرح و تفسیر اجمالی و گزارش کوتاهی در تـوضیح آیـات اکتفا می‌شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/10406/17 ر.ک: کاظمی کاشانتویی، شهاب، ص‌18-17]</ref>.  


ابی بن کعب به‌عنوان یکی از سابقین انصار، سالیان متمادی در صحبت پیامبر(ص) بود و چنان‌که در روایت آمده است، تمامی قرآن را بر آن حضرت عرضه نمود. از همان تاریخ نیز به تعلیم قرآن اشتغال ورزید و بنا بر حدیثی مشهور، یکی از چهار تنی است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن از آنان را توصیه کرده است. او پس از رحلت پیامبر(ص) نیز همواره به تعلیم قرآن در مدینه اشتغال داشت و جمعی از مشاهیر چون ابن عباس، ابوهریره و... از تابعین از وی قرائت آموختند<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3874 ر.ک: پاکتچی احمد، ج6، ص464]</ref>.
ابی بن کعب به‌عنوان یکی از سابقین انصار، سالیان متمادی در صحبت پیامبر(ص) بود و چنان‌که در روایت آمده است، تمامی قرآن را بر آن حضرت عرضه نمود. از همان تاریخ نیز به تعلیم قرآن اشتغال ورزید و بنا بر حدیثی مشهور، یکی از چهار تنی است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن از آنان را توصیه کرده است. او پس از رحلت پیامبر(ص) نیز همواره به تعلیم قرآن در مدینه اشتغال داشت و جمعی از مشاهیر چون ابن عباس، ابوهریره و... از تابعین از وی قرائت آموختند<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3874 ر.ک: پاکتچی احمد، ج6، ص464]</ref>.
خط ۵۴: خط ۵۴:
در تفسیر ابی بن کعب گاه تنها به وزن یک کلمه برای ممانعت از اشتباه در قرائت اشاره شده است؛ مثلاً «قبيلاً» بر وزن فعیل<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/147 ر.ک: همان، صفحات147] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/186 186]</ref>.  
در تفسیر ابی بن کعب گاه تنها به وزن یک کلمه برای ممانعت از اشتباه در قرائت اشاره شده است؛ مثلاً «قبيلاً» بر وزن فعیل<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/147 ر.ک: همان، صفحات147] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/186 186]</ref>.  


در انتهای کتاب به نقل از مصحف ابی بن کعب، به ذکر دو سوره جعلی «خلع و حقد» پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/209 ر.ک: همان، ص209]</ref>. ایـن نصوص، صلوات (دعا) هستند، هم از لحاظ صورت و هم از لحاظ محتوا؛ لذا نمی‌توان به آنها نسبت وحی را داد و اختلافات لغوی فراوانی در این دو سوره (حفد و خـلع) وجود دارد که نسبت صحت آن دو را به قـرآن دچـار تـردید می‌سازد؛ بنابراین، امکان ندارد که این دو سوره جزئـی از قـرآن باشـند. علمای مسلمان نیز این دو سوره را با توجه به روایـات مربوط و به دلیـل ناسازگاری الفـاظ و معانی آنـها با قرآن و نیز تأکید برخی روایات بر استعمال آنـها در قـنوت نماز جزء قرآن ندانسته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74211/114 ر.ک: قرائی سلطان‌آبادی، احمد، ص115-114]</ref>.
در انتهای کتاب به نقل از مصحف ابی بن کعب، به ذکر دو سوره جعلی «خلع و حقد» پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25810/1/209 ر.ک: همان، ص209]</ref>. ایـن نصوص، صلوات (دعا) هستند، هم از لحاظ صورت و هم از لحاظ محتوا؛ لذا نمی‌توان به آنها نسبت وحی را داد و اختلافات لغوی فراوانی در این دو سوره (حفد و خـلع) وجود دارد که نسبت صحت آن دو را به قـرآن دچـار تـردید می‌سازد؛ بنابراین، امکان ندارد که این دو سوره جزئـی از قـرآن باشـند. علمای مسلمان نیز این دو سوره را با توجه به روایـات مربوط و به دلیـل ناسازگاری الفـاظ و معانی آنها با قرآن و نیز تأکید برخی روایات بر استعمال آنها در قـنوت نماز جزء قرآن ندانسته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74211/114 ر.ک: قرائی سلطان‌آبادی، احمد، ص115-114]</ref>.


===ویژگی‌های تفسیری صحابه===
===ویژگی‌های تفسیری صحابه===
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش