۸۱٬۹۷۴
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - ' {{' به '{{') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | ترکه، علی | | data-type="authorOtherNames" | ترکه، علی بن محمد | ||
صدر ترکه، | صدر ترکه، صاینالدین علی بن محمد | ||
صائن‌الدين بن تركه اصفهانى | صائن‌الدين بن تركه اصفهانى | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE03397AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
''' | |||
'''علی بن محمد بن افضل‌الدّین محمد بن حبیب‌الله ترکه خجندی اصفهانی''' (770-835 ق)، ملقب به صائن‌الدّین و مکنی به ابومحمّد، حكيم و عارف و فقيه و شاعر و اديب، از معروف‌ترین افراد آل ترکه و از دانشمندان قرن نهم هجری در اصفهان است. وی جامع معقول و منقول بود و در کلام و تصوف و علم جفر و علم اعداد و علم حروف و دیگر علوم غریبه و حکمت و فلسفه تبحر داشت. | |||
كنيه او را ابومحمد ذكر كرده و نام وى را به‌صورت ابن تركه، تركه خجندى، صائن‌الدين، صائن‌الدين تركه، صائن‌الدين تركه خجندى و صائن‌الدين خجندى نيز آورده‌اند. | كنيه او را ابومحمد ذكر كرده و نام وى را به‌صورت ابن تركه، تركه خجندى، صائن‌الدين، صائن‌الدين تركه، صائن‌الدين تركه خجندى و صائن‌الدين خجندى نيز آورده‌اند. | ||
== ولادت == | |||
او نواده ابوحامد صدرالدين تركه اصفهانى بود. صائن‌الدين، مشهورترين و مهم‌ترين شخصيت اين خاندان به شمار مى‌آيد. | او نواده ابوحامد صدرالدين تركه اصفهانى بود. صائن‌الدين، مشهورترين و مهم‌ترين شخصيت اين خاندان به شمار مى‌آيد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۴: | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
شيخ سراج‌الدين بُلقينى، از جمله استادان صائن‌الدين بوده و صائن‌الدين در مصر از وى حديث مى‌شنيده است. صائن‌الدين به همراه جمعى از بزرگان معاصر خود با سيد | شيخ سراج‌الدين بُلقينى، از جمله استادان صائن‌الدين بوده و صائن‌الدين در مصر از وى حديث مى‌شنيده است. صائن‌الدين به همراه جمعى از بزرگان معاصر خود با سيد حسین اَخلاطى ملاقات داشته و از او نيز مطالبى آموخته و احتمالاً از محضر [[فناری، محمد بن حمزه|شمس‌الدين محمد بن حمزه فَنارى]] (متوفى 834)، مؤلف «مصباح الانس»، نيز بهره برده است. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۱: | ||
صائن‌الدين در آثارش، از جمله در «تحفه علائيه»، خود را شافعى خوانده و در «نفثة المصدور» در دفاع و ستايش از مشايخ صوفيه، آنان را اهل سنّت و جماعت دانسته و شيعه و معتزله و فلاسفه را دشمنان سنّت و جماعت ذكر كرده است، اما شوشترى، به استناد يك بيت شعر خطاب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه به صائن‌الدين نسبت داده شده، نام وى را در شمار عارفان شيعى آورده است. | صائن‌الدين در آثارش، از جمله در «تحفه علائيه»، خود را شافعى خوانده و در «نفثة المصدور» در دفاع و ستايش از مشايخ صوفيه، آنان را اهل سنّت و جماعت دانسته و شيعه و معتزله و فلاسفه را دشمنان سنّت و جماعت ذكر كرده است، اما شوشترى، به استناد يك بيت شعر خطاب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه به صائن‌الدين نسبت داده شده، نام وى را در شمار عارفان شيعى آورده است. | ||
صائن‌الدين در آثار خود، مانند رساله شق قمر و ساعت (در شرح و تفسير آيه اول سوره قمر)، حضرت على و | صائن‌الدين در آثار خود، مانند رساله شق قمر و ساعت (در شرح و تفسير آيه اول سوره قمر)، حضرت على و اهل‌بيت(ع) را بسيار ستوده و بيان حقيقت معناى انشقاق قمر و تفسير معناى ساعت و حساب و ميزان و حوض را مخصوص حضرت على و اولاد آن حضرت دانسته است. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۳: | ||
صائن‌الدين مهم‌ترين حلقه رابط ميان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و سهروردى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] از يك‌سو و حوزه فلسفى اصفهان و حكمت متعاليه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين شيرازى]] از سوى ديگر است. وى يكى از شخصيت‌هاى مؤثر و بانفوذى بود كه قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] در صدد تلفيق حكمت اشراقى و مشائى و عرفانى برآمد. | صائن‌الدين مهم‌ترين حلقه رابط ميان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و سهروردى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] از يك‌سو و حوزه فلسفى اصفهان و حكمت متعاليه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين شيرازى]] از سوى ديگر است. وى يكى از شخصيت‌هاى مؤثر و بانفوذى بود كه قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] در صدد تلفيق حكمت اشراقى و مشائى و عرفانى برآمد. | ||
صائن‌الدين برخى آثار خود را به عربى و برخى ديگر را به فارسى نوشته است. به نوشته [[بهار، محمدتقی|ملك الشعراى بهار]]، نثر وى ادبى و فنى و به شيوه عطاملك جوينى و قدرى بليغ‌تر و بى‌تكلف‌تر از آن است. وى نخستين دانشمندى است كه حقايق علمى و فلسفى و عرفانى را به سبک | صائن‌الدين برخى آثار خود را به عربى و برخى ديگر را به فارسى نوشته است. به نوشته [[بهار، محمدتقی|ملك الشعراى بهار]]، نثر وى ادبى و فنى و به شيوه عطاملك جوينى و قدرى بليغ‌تر و بى‌تكلف‌تر از آن است. وى نخستين دانشمندى است كه حقايق علمى و فلسفى و عرفانى را به سبک ادبى بيان كرده است. آثار فارسى صائن‌الدين عبارتند از: | ||
#رساله ضوء اللمعات (در شرح لمعات عراقى در عرفان)؛ | #رساله ضوء اللمعات (در شرح لمعات عراقى در عرفان)؛ | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۶: | ||
#تمهيد القواعد (در عرفان نظرى)؛ | #تمهيد القواعد (در عرفان نظرى)؛ | ||
#المناهج في المنطق (در منطق به روش مشائيان)؛ | #المناهج في المنطق (در منطق به روش مشائيان)؛ | ||
#انزاليه (در نزول كتاب الهى و | #انزاليه (در نزول كتاب الهى و کیفیت و مراتب آن)؛ | ||
#اجازه روايت كتاب المصابيح (كه اجازه‌اى براى يكى از فضلاى عصر به نام يونس است)؛ | #اجازه روايت كتاب المصابيح (كه اجازه‌اى براى يكى از فضلاى عصر به نام يونس است)؛ | ||
#الاربعينية (در شرح حديث «مَنْ حَفِظَ على اُمّتى أَربَعين حديثاً ينتَفِعونَ بها بَعَثهُ اللّه تعالى يَوم القيامة فقيهاً عالماً» و خصوصيات عدد اربعين و اهميت آن در علم حروف)؛ | #الاربعينية (در شرح حديث «مَنْ حَفِظَ على اُمّتى أَربَعين حديثاً ينتَفِعونَ بها بَعَثهُ اللّه تعالى يَوم القيامة فقيهاً عالماً» و خصوصيات عدد اربعين و اهميت آن در علم حروف)؛ | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۶: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
دانش‌نامه جهان اسلام، ج 7، ص169-171، سيد على موسوى بهبهانى و محمد زارع. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[شرح فصوص الحکم (ابن تركه)]] | |||
[[تمهید القواعد]] | |||
[[ | |||
[[ | [[تمهيد القواعد (تحقیق حسن‌زاده آملی)]] | ||
[[شرح نظم الدر (شرح قصیده تاییه ابن فارض)]] | [[شرح نظم الدر (شرح قصیده تاییه ابن فارض)]] | ||
[[التمهید فی شرح قواعد التوحید (ترجمه و شرح)]] | [[التمهید فی شرح قواعد التوحید (ترجمه و شرح)]] | ||
[[ترجمه و شرح التمهيد في شرح قواعد التوحيد]] | |||
[[شرح گلشن راز (ابن تركه)]] | [[شرح گلشن راز (ابن تركه)]] | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۸: | ||
[[عقل و عشق یا مناظرات خمس]] | [[عقل و عشق یا مناظرات خمس]] | ||
[[چهارده رساله فارسی]] | [[چهارده رساله فارسی]] | ||
[[التمهید فی شرح قواعد التوحید]] | [[التمهید فی شرح قواعد التوحید]] | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۴: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||