۸۱٬۶۹۴
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'دار السلام' به 'دارالسلام') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
! نام!! data-type="authorName" |ترکه اصفهانی، علی بن محمد | ! نام!! data-type="authorName" |ترکه اصفهانی، علی بن محمد | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | ترکه، علی | | data-type="authorOtherNames" | ترکه، علی بن محمد | ||
صدر ترکه، | صدر ترکه، صاینالدین علی بن محمد | ||
صائن‌الدين بن تركه اصفهانى | صائن‌الدين بن تركه اصفهانى | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" |835 | | data-type="authorDeathDate" |835 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE03397AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''علی بن محمد بن افضل‌الدّین محمد بن حبیب‌الله ترکه خجندی اصفهانی''' (770-835 ق)، ملقب به صائن‌الدّین و مکنی به ابومحمّد، حكيم و عارف و فقيه و شاعر و اديب، از معروف‌ترین افراد آل ترکه و از دانشمندان قرن نهم هجری در اصفهان است. وی جامع معقول و منقول بود و در کلام و تصوف و علم جفر و علم اعداد و علم حروف و دیگر علوم غریبه و حکمت و فلسفه تبحر داشت. | |||
''' | |||
كنيه او را ابومحمد ذكر كرده و نام وى را به‌صورت ابن تركه، تركه خجندى، صائن‌الدين، صائن‌الدين تركه، صائن‌الدين تركه خجندى و صائن‌الدين خجندى نيز آورده‌اند. | كنيه او را ابومحمد ذكر كرده و نام وى را به‌صورت ابن تركه، تركه خجندى، صائن‌الدين، صائن‌الدين تركه، صائن‌الدين تركه خجندى و صائن‌الدين خجندى نيز آورده‌اند. | ||
== ولادت == | |||
او نواده ابوحامد صدرالدين تركه اصفهانى بود. صائن‌الدين، مشهورترين و مهم‌ترين شخصيت اين خاندان به شمار مى‌آيد. | او نواده ابوحامد صدرالدين تركه اصفهانى بود. صائن‌الدين، مشهورترين و مهم‌ترين شخصيت اين خاندان به شمار مى‌آيد. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
شيخ سراج‌الدين بُلقينى، از جمله استادان صائن‌الدين بوده و صائن‌الدين در مصر از وى حديث مى‌شنيده است. صائن‌الدين به همراه جمعى از بزرگان معاصر خود با سيد | شيخ سراج‌الدين بُلقينى، از جمله استادان صائن‌الدين بوده و صائن‌الدين در مصر از وى حديث مى‌شنيده است. صائن‌الدين به همراه جمعى از بزرگان معاصر خود با سيد حسین اَخلاطى ملاقات داشته و از او نيز مطالبى آموخته و احتمالاً از محضر [[فناری، محمد بن حمزه|شمس‌الدين محمد بن حمزه فَنارى]] (متوفى 834)، مؤلف «مصباح الانس»، نيز بهره برده است. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
صائن‌الدين در آثارش، از جمله در «تحفه علائيه»، خود را شافعى خوانده و در «نفثة المصدور» در دفاع و ستايش از مشايخ صوفيه، آنان را اهل سنّت و جماعت دانسته و شيعه و معتزله و فلاسفه را دشمنان سنّت و جماعت ذكر كرده است، اما شوشترى، به استناد يك بيت شعر خطاب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه به صائن‌الدين نسبت داده شده، نام وى را در شمار عارفان شيعى آورده است. | صائن‌الدين در آثارش، از جمله در «تحفه علائيه»، خود را شافعى خوانده و در «نفثة المصدور» در دفاع و ستايش از مشايخ صوفيه، آنان را اهل سنّت و جماعت دانسته و شيعه و معتزله و فلاسفه را دشمنان سنّت و جماعت ذكر كرده است، اما شوشترى، به استناد يك بيت شعر خطاب به [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] كه به صائن‌الدين نسبت داده شده، نام وى را در شمار عارفان شيعى آورده است. | ||
صائن‌الدين در آثار خود، مانند رساله شق قمر و ساعت (در شرح و تفسير آيه اول سوره قمر)، حضرت على و | صائن‌الدين در آثار خود، مانند رساله شق قمر و ساعت (در شرح و تفسير آيه اول سوره قمر)، حضرت على و اهل‌بيت(ع) را بسيار ستوده و بيان حقيقت معناى انشقاق قمر و تفسير معناى ساعت و حساب و ميزان و حوض را مخصوص حضرت على و اولاد آن حضرت دانسته است. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
صائن‌الدين مهم‌ترين حلقه رابط ميان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و سهروردى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] از يك‌سو و حوزه فلسفى اصفهان و حكمت متعاليه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين شيرازى]] از سوى ديگر است. وى يكى از شخصيت‌هاى مؤثر و بانفوذى بود كه قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] در صدد تلفيق حكمت اشراقى و مشائى و عرفانى برآمد. | صائن‌الدين مهم‌ترين حلقه رابط ميان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و سهروردى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] از يك‌سو و حوزه فلسفى اصفهان و حكمت متعاليه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدر المتألهين شيرازى]] از سوى ديگر است. وى يكى از شخصيت‌هاى مؤثر و بانفوذى بود كه قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] در صدد تلفيق حكمت اشراقى و مشائى و عرفانى برآمد. | ||
صائن‌الدين برخى آثار خود را به عربى و برخى ديگر را به فارسى نوشته است. به نوشته [[بهار، محمدتقی|ملك الشعراى بهار]]، نثر وى ادبى و فنى و به شيوه عطاملك جوينى و قدرى بليغ‌تر و بى‌تكلف‌تر از آن است. وى نخستين دانشمندى است كه حقايق علمى و فلسفى و عرفانى را به | صائن‌الدين برخى آثار خود را به عربى و برخى ديگر را به فارسى نوشته است. به نوشته [[بهار، محمدتقی|ملك الشعراى بهار]]، نثر وى ادبى و فنى و به شيوه عطاملك جوينى و قدرى بليغ‌تر و بى‌تكلف‌تر از آن است. وى نخستين دانشمندى است كه حقايق علمى و فلسفى و عرفانى را به سبک ادبى بيان كرده است. آثار فارسى صائن‌الدين عبارتند از: | ||
#رساله ضوء اللمعات (در شرح لمعات عراقى در عرفان)؛ | #رساله ضوء اللمعات (در شرح لمعات عراقى در عرفان)؛ | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
#شرح گلشن راز؛ | #شرح گلشن راز؛ | ||
#بزم و رزم (مباحثه‌اى ميان اهل بزم و شمشير و قلم)؛ | #بزم و رزم (مباحثه‌اى ميان اهل بزم و شمشير و قلم)؛ | ||
#نامه‌هاى صائن‌الدين (مشتمل بر نامه‌هايى به بايسنغر، امير كاركيا، امير ناصر كاركيا، امير علاء‌الدين، خواجه محمد پسر خواجه شيخ كَجَجى (كَجوجانى)، امير علاء‌الدين گيلانى، خواجه تاج‌الدين، امير | #نامه‌هاى صائن‌الدين (مشتمل بر نامه‌هايى به بايسنغر، امير كاركيا، امير ناصر كاركيا، امير علاء‌الدين، خواجه محمد پسر خواجه شيخ كَجَجى (كَجوجانى)، امير علاء‌الدين گيلانى، خواجه تاج‌الدين، امير نعمت‌الله، شرف‌الدين على يزدى و نامه‌اى عرفانى و حروفى كه مخاطب آن معلوم نيست)؛ | ||
#دو مكتوب (كه وى آنها را به استدعاى امير | #دو مكتوب (كه وى آنها را به استدعاى امير نعمت‌الله نوشته است)؛ | ||
#يك مكتوب به خواجه ظهير‌الدين محمد؛ | #يك مكتوب به خواجه ظهير‌الدين محمد؛ | ||
#رساله معما (ترجمه احاديثى از پيامبر و حضرت على و ائمه). | #رساله معما (ترجمه احاديثى از پيامبر و حضرت على و ائمه). | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۶: | ||
#تمهيد القواعد (در عرفان نظرى)؛ | #تمهيد القواعد (در عرفان نظرى)؛ | ||
#المناهج في المنطق (در منطق به روش مشائيان)؛ | #المناهج في المنطق (در منطق به روش مشائيان)؛ | ||
#انزاليه (در نزول كتاب الهى و | #انزاليه (در نزول كتاب الهى و کیفیت و مراتب آن)؛ | ||
#اجازه روايت كتاب المصابيح (كه اجازه‌اى براى يكى از فضلاى عصر به نام يونس است)؛ | #اجازه روايت كتاب المصابيح (كه اجازه‌اى براى يكى از فضلاى عصر به نام يونس است)؛ | ||
#الاربعينية (در شرح حديث «مَنْ حَفِظَ على اُمّتى أَربَعين حديثاً ينتَفِعونَ بها بَعَثهُ اللّه تعالى يَوم القيامة فقيهاً عالماً» و خصوصيات عدد اربعين و اهميت آن در علم حروف)؛ | #الاربعينية (در شرح حديث «مَنْ حَفِظَ على اُمّتى أَربَعين حديثاً ينتَفِعونَ بها بَعَثهُ اللّه تعالى يَوم القيامة فقيهاً عالماً» و خصوصيات عدد اربعين و اهميت آن در علم حروف)؛ | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
دانش‌نامه جهان اسلام، ج 7، ص169-171، سيد على موسوى بهبهانى و محمد زارع. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[شرح فصوص الحکم (ابن تركه)]] | |||
[[تمهید القواعد]] | |||
[[ | |||
[[ | [[تمهيد القواعد (تحقیق حسن‌زاده آملی)]] | ||
[[شرح نظم الدر (شرح قصیده تاییه ابن فارض)]] | [[شرح نظم الدر (شرح قصیده تاییه ابن فارض)]] | ||
[[التمهید فی شرح قواعد التوحید (ترجمه و شرح)]] | [[التمهید فی شرح قواعد التوحید (ترجمه و شرح)]] | ||
[[ترجمه و شرح التمهيد في شرح قواعد التوحيد]] | |||
[[شرح گلشن راز (ابن تركه)]] | [[شرح گلشن راز (ابن تركه)]] | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۸: | ||
[[عقل و عشق یا مناظرات خمس]] | [[عقل و عشق یا مناظرات خمس]] | ||
[[چهارده رساله فارسی]] | [[چهارده رساله فارسی]] | ||
[[التمهید فی شرح قواعد التوحید]] | [[التمهید فی شرح قواعد التوحید]] | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۴: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||