۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'محمد باقر' به 'محمدباقر'
جز (جایگزینی متن - 'محمدباقر' به 'محمد باقر') |
جز (جایگزینی متن - 'محمد باقر' به 'محمدباقر') |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
|data-type='authors'|[[ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد]] (نويسنده) | |data-type='authors'|[[ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد]] (نويسنده) | ||
[[مجلسی، | [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی]] (مترجم) | ||
[[جهانبخش، جویا]] (مصحح) | [[جهانبخش، جویا]] (مصحح) | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
اگر چه فارسى‌نويسى و فارسى‌گوئى در جامعه علمى شيعه پيشينه‌اى دراز دارد و نگارش‌هائى نغز چون تفسير روض‌الجنان شيخ ابوالفتوح و ترجمه النّهايه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و النّقض [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|عبدالجليل قزوينى]] گواه صادق اين مدّعايند، مجموعه همآهنگ و فراخ دامنه، نگارش‌هاى فارسى علّامه محمّدباقر مجلسى را بايد- در گونه خود- يك ابتكار عظيم براى دسترسى فارسى‌گويان به نگارش‌هاى شيعى مبتنى بر آثار و اخبار اهل بيت عصمت و طهارت به شمار آورد و على الخصوص تلاش كامياب مجلسى را در مخاطبت با عامّه مردم فرا ياد داشت. | اگر چه فارسى‌نويسى و فارسى‌گوئى در جامعه علمى شيعه پيشينه‌اى دراز دارد و نگارش‌هائى نغز چون تفسير روض‌الجنان شيخ ابوالفتوح و ترجمه النّهايه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و النّقض [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|عبدالجليل قزوينى]] گواه صادق اين مدّعايند، مجموعه همآهنگ و فراخ دامنه، نگارش‌هاى فارسى علّامه محمّدباقر مجلسى را بايد- در گونه خود- يك ابتكار عظيم براى دسترسى فارسى‌گويان به نگارش‌هاى شيعى مبتنى بر آثار و اخبار اهل بيت عصمت و طهارت به شمار آورد و على الخصوص تلاش كامياب مجلسى را در مخاطبت با عامّه مردم فرا ياد داشت. | ||
از مقدّمه‌هائى كه در كتاب‌هاى فارسى [[مجلسی، | از مقدّمه‌هائى كه در كتاب‌هاى فارسى [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]] (ره) ديده مى‌شود، پيداست كه بر نگارش فارسى اديبانه عصر صفوى، با آرايه‌هاى مرسوم و صنايع لفظى و معنوى آن، توانا بوده؛ ولى چون هدفش ترويج معارف دينى در ميان عموم مردم بوده، بتعمّد متن كتاب‌ها را ساده نوشته و- به تعبير خود- «مقيّد به حسن عبارات و تنوّع استعارات» نشده و تجمّلات اديبانه را آن هم باز در حدّ اعتدال به خطبه و مقدّمه اثر وانهاده است. از اين رو، نثر مجلسى در مقايسه با نوشته‌هاى اثر عموم عالمان عصر صفوى، ساده‌تر و به فهم نزديك‌تر است. | ||
مجلسى در كار فارسى‌نگارى، معمولا، «مخاطبان خود را... مردم شيعه نا آشنا يا كم اطّلاع از مطالب دينى مى‌داند و به هيچ روى با عالمان دين سخن نمى‌گويد. زبان اهل علم، زبانى ديگر است و اصطلاحات و تعابير خاصّ خود را دارد. بنا بر اين او ساده‌نويسى را هرگز از ياد نمى‌برد و به مباحث استدلالى و برهانى [كه مطلب را رو به غموض مى‌برند] فقط در حدّ ضرورت اشاره مى‌كند... او در اين كتاب‌ها در مقام ابراز توانايى علمى خود و تفصيل استدلالى همه مباحث نبود، بلكه مى‌خواسته است «كافّه مؤمنان و عامّه شيعيان» را كه «به اعتبار عدم انس به لغت عرب» از فهم احاديث و مطالب علمى محرومند، «بهره فاضل و نصيب كامل» برساند. | مجلسى در كار فارسى‌نگارى، معمولا، «مخاطبان خود را... مردم شيعه نا آشنا يا كم اطّلاع از مطالب دينى مى‌داند و به هيچ روى با عالمان دين سخن نمى‌گويد. زبان اهل علم، زبانى ديگر است و اصطلاحات و تعابير خاصّ خود را دارد. بنا بر اين او ساده‌نويسى را هرگز از ياد نمى‌برد و به مباحث استدلالى و برهانى [كه مطلب را رو به غموض مى‌برند] فقط در حدّ ضرورت اشاره مى‌كند... او در اين كتاب‌ها در مقام ابراز توانايى علمى خود و تفصيل استدلالى همه مباحث نبود، بلكه مى‌خواسته است «كافّه مؤمنان و عامّه شيعيان» را كه «به اعتبار عدم انس به لغت عرب» از فهم احاديث و مطالب علمى محرومند، «بهره فاضل و نصيب كامل» برساند. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
آثار فارسى علّامه نيز بر دو گونه‌اند: برخى با دستگاه اقتدار صفوى بى‌ارتباط نيستند، چنان كه مقدّمه حقّ اليقين به نام سلطان حسين صفوى است؛ برخى هم ارتباطى ندارند، مانند ترجمه فرحة الغرى كه به استدعاى «بعضى از دوستان ايمانى و برادران روحانى» فراهم شده است. | آثار فارسى علّامه نيز بر دو گونه‌اند: برخى با دستگاه اقتدار صفوى بى‌ارتباط نيستند، چنان كه مقدّمه حقّ اليقين به نام سلطان حسين صفوى است؛ برخى هم ارتباطى ندارند، مانند ترجمه فرحة الغرى كه به استدعاى «بعضى از دوستان ايمانى و برادران روحانى» فراهم شده است. | ||
از منظرى ديگر، آثار فارسى [[مجلسی، | از منظرى ديگر، آثار فارسى [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]] بر دو دسته‌اند: يكى آنها كه بيشترينه شيعيان مخاطب آن‌اند و ديگر آثار نسبتا تخصّصى‌تر كه خوانندگان محدودترى خواهند داشت. | ||
هر چند خواننده عادى با مطالعه مقدّمه ترجمه فرحة الغرىّ علّامه مجلسى و در نگاه اوّل، آن را يك تلخيص فارسى كتاب سيّد عبدالكريم بن طاوس مى‌پندارد، پس از مطالعه كامل متن و به ويژه در صورت سنجيدن آن با متن عربى كتاب سيّد عبدالكريم، درخواهد يافت كه ترجمه علّامه مجلسى خود نوعى شرح است بر اين كتاب؛ گرچه شرحى مختصر؛ و آنچه مجلسى فرو انداخته،- اگر نه همه- عمدتا، مطالبى بوده كه مخاطب فارسى زبان كتاب نيازى بدان‌ها نداشته، بلكه از درج و ترجمه آنها ملول مى‌شده است. | هر چند خواننده عادى با مطالعه مقدّمه ترجمه فرحة الغرىّ علّامه مجلسى و در نگاه اوّل، آن را يك تلخيص فارسى كتاب سيّد عبدالكريم بن طاوس مى‌پندارد، پس از مطالعه كامل متن و به ويژه در صورت سنجيدن آن با متن عربى كتاب سيّد عبدالكريم، درخواهد يافت كه ترجمه علّامه مجلسى خود نوعى شرح است بر اين كتاب؛ گرچه شرحى مختصر؛ و آنچه مجلسى فرو انداخته،- اگر نه همه- عمدتا، مطالبى بوده كه مخاطب فارسى زبان كتاب نيازى بدان‌ها نداشته، بلكه از درج و ترجمه آنها ملول مى‌شده است. | ||
توضيح‌ها و بسط و افزايش‌هاى علّامه مجلسى(ره) در ترجمه فرحة الغرى معمولا در مواضعى است كه نكته‌اى تاريخى، اعتقادى يا حديثى در ميان است و [[مجلسی، | توضيح‌ها و بسط و افزايش‌هاى علّامه مجلسى(ره) در ترجمه فرحة الغرى معمولا در مواضعى است كه نكته‌اى تاريخى، اعتقادى يا حديثى در ميان است و [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]] مى‌كوشد، خواننده را به حاقّ برداشت خود از مطلب يا قرائن مؤيّد معنا راهنمائى كند. | ||
سبك ترجمه فرحة الغرى از ميان سبك‌هاى امروزين بيشتر به ترجمه آزاد مى‌ماند. گاه ترجمه [[مجلسی، | سبك ترجمه فرحة الغرى از ميان سبك‌هاى امروزين بيشتر به ترجمه آزاد مى‌ماند. گاه ترجمه [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]]، بسيار آزادانه مى‌شود. | ||
فرحة الغرى يكى از منابع و مصادر [[بحار الأنوار]] بشمارست؛ و معظم مطالب آن در بحار هم هست. | فرحة الغرى يكى از منابع و مصادر [[بحار الأنوار]] بشمارست؛ و معظم مطالب آن در بحار هم هست. | ||