ترجمه، تصحیح و تحقیق بصائر الدرجات (زکی‌زاده رنانی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'شیخ مفید' به 'شیخ مفید ') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن بابویه، محمد بن علی' به 'ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی') |
||
| (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = بصاير الدرجات في علوم آل محمد | | عنوان = بصاير الدرجات في علوم آل محمد عليهم‌السلام | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| تصویر = NUR18105J1.jpg | | تصویر = NUR18105J1.jpg | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[صفار، محمد بن حسن]] ( | [[صفار، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
زکي زاده رناني، عليرضا (مترجم) | [[زکي زاده رناني، عليرضا]] (مترجم) | ||
| ناشر = وثوق | | ناشر = وثوق | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| زبان = فارسی عربی | | زبان = فارسی عربی | ||
| تعداد جلد = 2 | | تعداد جلد = 2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =18105 | ||
| کد کنگره =BP 36 /ب75ب6* | | کد کنگره =BP 36 /ب75ب6* | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE18105AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =18105 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|بصائر الدرجات (ابهام زدایی)}} | |||
'''بصائر الدرجات في علوم آل محمد'''، اثر [[صفار، محمد بن حسن|محمد بن حسن صفار قمی]] (متوفی 290ق) است که توسط [[زکي زاده رناني، عليرضا|علی‌رضا زکی‌زاده]] رنانی ترجمه، تصحیح، تحقیق و اعراب‌گذاری شده است. | |||
این کتاب، از کتاب‌های معتبر و مورد اعتماد شیعه است و علمای بزرگی چون [[کلینی، محمد بن یعقوب|شیخ کلینی]] از آن روایت کرده و مجلسی در بحار الأنوار و [[حر عاملی، محمد بن حسن|حر عاملی]]در وسائل الشيعة، ضمن توثیق این کتاب، آن را در زمره مصاد و مدارک خود آورده‌اند. راوی بصائر الدرجات، محمد بن یحیی العطار از محدثان و مشایخ امامیه در قم بوده است. این تنها کتاب [[صفار، محمد بن حسن|صفار قمی]] است که از طریق محمد بن حسن بن ولید روایت شده است. بصائر الدرجات مشتمل بر ده جزء و در مجموع دارای 1881 (در تحقیق زکی‌زاده بر کتاب بصائر الدرجات، 1894) حدیث است.<ref>حسینی، مالک، ص471</ref> | |||
این | از آنجا که استفاده از این کتاب برای فارسی‌زبانان مشکل بود و از طرف دیگر، کاری جدی در مورد ترجمه آن صورت نگرفته بود، علی‌رضا زکی‌زاده رنانی سعی به تصیح و ترجمه این کتاب نموده است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص24</ref> | ||
از دیگر کارهایی که آقای [[زکي زاده رناني، عليرضا|زکی‌زاده رنانی]] در این کتاب انجام داده است، تصحیح و تحقیق بسیار مفید و اعراب‌گذاری نیکوی اوست. | |||
از دیگر کارهایی که آقای زکی‌زاده رنانی در این کتاب انجام داده است، تصحیح و تحقیق بسیار مفید و اعراب‌گذاری نیکوی اوست. | |||
==روش تصحیح== | ==روش تصحیح== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
# نسخه خطی به شماره «1253» که به خط ابوالقاسم شریف حسینی در سال 1295ق و به همت محسن کوچه‌باغی بازبینی شده و توسط کتابخانه آیت‌الله مرعشی چاپ و منتشر شده است. این نسخه از کتاب به‌عنوان نسخه اصلی مورد استفاده مترجم قرار گرفته است. | # نسخه خطی به شماره «1253» که به خط ابوالقاسم شریف حسینی در سال 1295ق و به همت محسن کوچه‌باغی بازبینی شده و توسط کتابخانه آیت‌الله مرعشی چاپ و منتشر شده است. این نسخه از کتاب به‌عنوان نسخه اصلی مورد استفاده مترجم قرار گرفته است. | ||
# نسخه خطی به شماره «7884» که کاتب آن مشخص نیست و وجود فهرست و تعلیقه‌های مناسب، خط نازیبای | # نسخه خطی به شماره «7884» که کاتب آن مشخص نیست و وجود فهرست و تعلیقه‌های مناسب، خط نازیبای آن را جبران نموده است. این نسخه با رمز «ظ» در پاورقی کتاب مشخص شده است. | ||
# نسخه خطی به شماره «1574» به خط علی بن محمد بن حسن بن ابو‌سعید طیب، قدیمی‌ترین نسخه (591ق) مورد استفاده مترجم است که با رمز «ه» نام‌گذاری شده است. | # نسخه خطی به شماره «1574» به خط علی بن محمد بن حسن بن ابو‌سعید طیب، قدیمی‌ترین نسخه (591ق) مورد استفاده مترجم است که با رمز «ه» نام‌گذاری شده است. | ||
# نسخه خطی به شماره «5749» به خط ابن ضیاءالدین در سال 1080ق. این نسخه، دارای افتادگی روایی بسیاری است و این نقصان به‌وسیله تعلیقه‌های زیاد جبران شده است. این نسخه، دارای خط زیبا و در کتاب به رمز «ت» نام‌گذاری شده است. | # نسخه خطی به شماره «5749» به خط ابن ضیاءالدین در سال 1080ق. این نسخه، دارای افتادگی روایی بسیاری است و این نقصان به‌وسیله تعلیقه‌های زیاد جبران شده است. این نسخه، دارای خط زیبا و در کتاب به رمز «ت» نام‌گذاری شده است. | ||
# نسخه خطی به شماره «249» به خط محمدامین نجفی در سال 1272ق. این نسخه، دارای خط زیبا و فهرست است و با رمز «ن» نام‌گذاری شده است. | # نسخه خطی به شماره «249» به خط محمدامین نجفی در سال 1272ق. این نسخه، دارای خط زیبا و فهرست است و با رمز «ن» نام‌گذاری شده است. | ||
# نسخه خطی به شماره «1009»، با خطی زیبا و افتادگی روایی بسیار. کاتب آن مشخص نیست و با رمز «م» نام‌گذاری شده است <ref>ر.ک: همان، ص39-41</ref> | # نسخه خطی به شماره «1009»، با خطی زیبا و افتادگی روایی بسیار. کاتب آن مشخص نیست و با رمز «م» نام‌گذاری شده است.<ref>ر.ک: همان، ص39-41</ref> | ||
آقای زکی‌زاده با رجوع به شش نسخه فوق و نیز با مراجعه به روایات | آقای زکی‌زاده با رجوع به شش نسخه فوق و نیز با مراجعه به روایات بصائر الدرجات مندرج در کتاب بحار الأنوار [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]]، این کتاب را تصحیح نموده است. ایشان در مواردی که روایات بحار الأنوار را برای تصحیح کتابش مد نظر خود قرار داده، آن را با رمز «ب» مشخص نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص41</ref> | ||
==شیوه تحقیق== | ==شیوه تحقیق== | ||
ایشان از کتاب‌های معتبری چون کافی شیخ | ایشان از کتاب‌های معتبری چون [[الكافي (ط. دارالحديث)|کافی]] [[کلینی، محمد بن یعقوب|شیخ کلینی]]، کتب [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|شیخ صدوق]]، اختصاص [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، [[التفسير (عیاشی)|تفسیر عیاشی]] و... در تصحیح کتاب استفاده کرده و احادیث بصائر الدرجات را با احادیث کتب مذکور مقابله و توضیحات آن را در پاورقی‌ها یادآوری نموده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
ایشان در پاورقی‌ها، به اختلاف نسخ، توضیح و ترجمه لغات مشکل، ذکر آدرس آیات و روایات و شرح و بررسی برخی از روایات با استفاده از سخنان [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در بحار الأنوار پرداخته است <ref>ر.ک: همان، ص41 و 42</ref> | ایشان در پاورقی‌ها، به اختلاف نسخ، توضیح و ترجمه لغات مشکل، ذکر آدرس آیات و روایات و شرح و بررسی برخی از روایات با استفاده از سخنان [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در بحار الأنوار پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص41 و 42</ref> | ||
==شیوه ترجمه== | ==شیوه ترجمه== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۹: | ||
==اعراب‌گذاری== | ==اعراب‌گذاری== | ||
یکی دیگر از کارهایی که جناب آقای زکی‌زاده | یکی دیگر از کارهایی که جناب آقای زکی‌زاده آن را به‌خوبی انجام داده، اعراب‌گذاری روایات کتاب بصائر الدرجات است. ایشان به‌منظور استفاده بهتر از کتاب، کلیه روایات و عناوین آن را اعراب‌گذاری نموده است. وی با مراجعه به کتب رجالی، اسناد روایات را مورد تحقیق قرار داده است.<ref>ر.ک: همان، ص41</ref> | ||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
# حسینی، مالک، مقاله بصائر الدرجات، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ دوم، 1378ش. | # حسینی، مالک، مقاله بصائر الدرجات، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ دوم، 1378ش. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد(ص)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۸۷: | خط ۹۰: | ||
[[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | ||
[[رده: | [[رده:سرگذشتنامههای فردی]] | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۳۰
| بصاير الدرجات في علوم آل محمد عليهم‌السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفار، محمد بن حسن (نویسنده) زکي زاده رناني، عليرضا (مترجم) |
| ناشر | وثوق |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1389ش |
| موضوع | 1.احاديث شيعه - قرن 3ق.
2.چهارده معصوم - احاديث 3.چهارده معصوم - فضايل |
| زبان | فارسی عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 36 /ب75ب6* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، بصائر الدرجات (ابهام زدایی) را ببینید.
بصائر الدرجات في علوم آل محمد، اثر محمد بن حسن صفار قمی (متوفی 290ق) است که توسط علی‌رضا زکی‌زاده رنانی ترجمه، تصحیح، تحقیق و اعراب‌گذاری شده است.
این کتاب، از کتاب‌های معتبر و مورد اعتماد شیعه است و علمای بزرگی چون شیخ کلینی از آن روایت کرده و مجلسی در بحار الأنوار و حر عاملیدر وسائل الشيعة، ضمن توثیق این کتاب، آن را در زمره مصاد و مدارک خود آورده‌اند. راوی بصائر الدرجات، محمد بن یحیی العطار از محدثان و مشایخ امامیه در قم بوده است. این تنها کتاب صفار قمی است که از طریق محمد بن حسن بن ولید روایت شده است. بصائر الدرجات مشتمل بر ده جزء و در مجموع دارای 1881 (در تحقیق زکی‌زاده بر کتاب بصائر الدرجات، 1894) حدیث است.[۱]
از آنجا که استفاده از این کتاب برای فارسی‌زبانان مشکل بود و از طرف دیگر، کاری جدی در مورد ترجمه آن صورت نگرفته بود، علی‌رضا زکی‌زاده رنانی سعی به تصیح و ترجمه این کتاب نموده است.[۲]
از دیگر کارهایی که آقای زکی‌زاده رنانی در این کتاب انجام داده است، تصحیح و تحقیق بسیار مفید و اعراب‌گذاری نیکوی اوست.
روش تصحیح
آقای زکی‌زاده رنانی، در تصحیح این کتاب از شش نسخه خطی معتبر از کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی استفاده کرده است. آن شش نسخه به شرح ذیل می‌باشد:
- نسخه خطی به شماره «1253» که به خط ابوالقاسم شریف حسینی در سال 1295ق و به همت محسن کوچه‌باغی بازبینی شده و توسط کتابخانه آیت‌الله مرعشی چاپ و منتشر شده است. این نسخه از کتاب به‌عنوان نسخه اصلی مورد استفاده مترجم قرار گرفته است.
- نسخه خطی به شماره «7884» که کاتب آن مشخص نیست و وجود فهرست و تعلیقه‌های مناسب، خط نازیبای آن را جبران نموده است. این نسخه با رمز «ظ» در پاورقی کتاب مشخص شده است.
- نسخه خطی به شماره «1574» به خط علی بن محمد بن حسن بن ابو‌سعید طیب، قدیمی‌ترین نسخه (591ق) مورد استفاده مترجم است که با رمز «ه» نام‌گذاری شده است.
- نسخه خطی به شماره «5749» به خط ابن ضیاءالدین در سال 1080ق. این نسخه، دارای افتادگی روایی بسیاری است و این نقصان به‌وسیله تعلیقه‌های زیاد جبران شده است. این نسخه، دارای خط زیبا و در کتاب به رمز «ت» نام‌گذاری شده است.
- نسخه خطی به شماره «249» به خط محمدامین نجفی در سال 1272ق. این نسخه، دارای خط زیبا و فهرست است و با رمز «ن» نام‌گذاری شده است.
- نسخه خطی به شماره «1009»، با خطی زیبا و افتادگی روایی بسیار. کاتب آن مشخص نیست و با رمز «م» نام‌گذاری شده است.[۳]
آقای زکی‌زاده با رجوع به شش نسخه فوق و نیز با مراجعه به روایات بصائر الدرجات مندرج در کتاب بحار الأنوار علامه مجلسی، این کتاب را تصحیح نموده است. ایشان در مواردی که روایات بحار الأنوار را برای تصحیح کتابش مد نظر خود قرار داده، آن را با رمز «ب» مشخص نموده است.[۴]
شیوه تحقیق
ایشان از کتاب‌های معتبری چون کافی شیخ کلینی، کتب شیخ صدوق، اختصاص شیخ مفید، تفسیر عیاشی و... در تصحیح کتاب استفاده کرده و احادیث بصائر الدرجات را با احادیث کتب مذکور مقابله و توضیحات آن را در پاورقی‌ها یادآوری نموده است.[۵]
ایشان در پاورقی‌ها، به اختلاف نسخ، توضیح و ترجمه لغات مشکل، ذکر آدرس آیات و روایات و شرح و بررسی برخی از روایات با استفاده از سخنان علامه مجلسی در بحار الأنوار پرداخته است.[۶]
شیوه ترجمه
آقای زکی‌زاده در ذیل هر روایت، آن را به‌صورت فارسی روان ترجمه نموده است. ایشان الفاظی را که جزء متن روایت نیست و توضیح اضافی بشمار می‌رود، در پرانتر یا کروشه قرار داده است.
مترجم، در ترجمه روایت، سند روایت را حذف و فقط به راوی از امام اشاره نموده است.
اعراب‌گذاری
یکی دیگر از کارهایی که جناب آقای زکی‌زاده آن را به‌خوبی انجام داده، اعراب‌گذاری روایات کتاب بصائر الدرجات است. ایشان به‌منظور استفاده بهتر از کتاب، کلیه روایات و عناوین آن را اعراب‌گذاری نموده است. وی با مراجعه به کتب رجالی، اسناد روایات را مورد تحقیق قرار داده است.[۷]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب؛
- حسینی، مالک، مقاله بصائر الدرجات، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ دوم، 1378ش.