۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تذكرة الحفاظ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '== وابسته‌ها == ' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} '
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها == ' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = کتاب تذکرة الحفاظ | | عنوان‌های دیگر = کتاب تذکرة الحفاظ | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ذهبی، محمد بن احمد]] (نويسنده) | ||
[[عميرات، زکريا]] (محشي) | [[عميرات، زکريا]] (محشي) | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE30708AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE30708AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = چاپ دوم | | چاپ = چاپ دوم | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد = تعداد مجلد : 3 تعداد جلد : 5 | | تعداد جلد = تعداد مجلد : 3 تعداد جلد : 5 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور = 39527 | ||
| کتابخوان همراه نور =30708 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''تذكرة الحفاظ'''، اثر شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبی (متوفی 748ق)، از مهم‌ترین کتاب‌های رجالی و تاریخی است که به زندگی‌نامه حافظان حدیث پرداخته و با تحقیق زکریا عمیرات به چاپ رسیده است. | '''تذكرة الحفاظ'''، اثر [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبی]] (متوفی 748ق)، از مهم‌ترین کتاب‌های رجالی و تاریخی است که به زندگی‌نامه حافظان حدیث پرداخته و با تحقیق [[عميرات، زکريا|زکریا عمیرات]] به چاپ رسیده است. | ||
==نام‌های کتاب== | ==نام‌های کتاب== | ||
ذهبی نام کتاب خود را هم به‌صورت «تذكرة الحفاظ» و هم به‌صورت «طبقات الحفاظ» آورده است<ref>ر.ک: باغستانی، اسماعیل</ref>. | [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] نام کتاب خود را هم به‌صورت «تذكرة الحفاظ» و هم به‌صورت «طبقات الحفاظ» آورده است<ref>ر.ک: باغستانی، اسماعیل</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
مقدمه کوتاهی از محقق، آغازگر کتاب بوده و مطالب که دربردارنده زندگی‌نامه مجموعا 1176 تن می‌باشد، در 21 طبقه، در پنج جلد، تنظیم شده است. شرح‌حال‌ها با زندگی‌نامه صحابه آغاز گردیده و با شرح حال طبقه حافظان هم‌عصر ذهبی، پایان یافته است. | مقدمه کوتاهی از محقق، آغازگر کتاب بوده و مطالب که دربردارنده زندگی‌نامه مجموعا 1176 تن می‌باشد، در 21 طبقه، در پنج جلد، تنظیم شده است. شرح‌حال‌ها با زندگی‌نامه صحابه آغاز گردیده و با شرح حال طبقه حافظان هم‌عصر [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]]، پایان یافته است. | ||
===شیوه کار مؤلف=== | ===شیوه کار مؤلف=== | ||
در پایان بیشتر شرح‌حال‌ها، زندگی‌نامه مشاهیری که در آن سال درگذشته‌اند، آمده است. همچنین ذهبی در پایان بسیاری از طبقات، با جملات و عباراتی کوتاه، اوضاع و احوال سیاسی و علمی جهان اسلام را در مقطع زمانی آن طبقه، بیان کرده است. چنان‌که خود وی در جاهای مختلف این کتاب، خاطرنشان کرده، قصدش تحقیق درباره همه حافظان حدیث نبوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | در پایان بیشتر شرح‌حال‌ها، زندگی‌نامه مشاهیری که در آن سال درگذشته‌اند، آمده است. همچنین [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در پایان بسیاری از طبقات، با جملات و عباراتی کوتاه، اوضاع و احوال سیاسی و علمی جهان اسلام را در مقطع زمانی آن طبقه، بیان کرده است. چنان‌که خود وی در جاهای مختلف این کتاب، خاطرنشان کرده، قصدش تحقیق درباره همه حافظان حدیث نبوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، به‌صورت مختصر، به شرح حال ذهبی و اقوال علما پیرامون وی، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص3-5</ref>. | در مقدمه، به‌صورت مختصر، به شرح حال [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] و اقوال علما پیرامون وی، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص3-5</ref>. | ||
این کتاب که یکى از مهم‌ترین منابع اهل سنت در شناخت راویان احادیث مى‌باشد، از طول و تفصیل‌هاى سایر کتاب‌هاى ذهبى مثل «تاريخ الإسلام» و «سير أعلام النبلاء» خالى است<ref>ر.ک: بی‌نام</ref>. | این کتاب که یکى از مهم‌ترین منابع اهل سنت در شناخت راویان احادیث مى‌باشد، از طول و تفصیل‌هاى سایر کتاب‌هاى ذهبى مثل «تاريخ الإسلام» و «سير أعلام النبلاء» خالى است<ref>ر.ک: بی‌نام</ref>. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۱: | ||
با توجه به رفاقت و ارتباط نزدیکى که ذهبى با ابن تیمیه داشت، به‌شدت از ابن تیمیه پیروى کرده و لجاجت و عناد خاصى نسبت به شیعیان و عقاید شیعه اظهار کرده است. او در همه کتاب‌هاى خود این خط مشى را در پیش گرفته و تعابیر بسیار تند و شدیدى را در نقد و تضعیف راویان شیعه به‌کار برده است. او به‌ویژه در این کتاب، اصطلاحات و تعابیرى نظیر: «كذاب»، «كل بلاء فيه»، «رافضي كذاب» و «رافضي ليس بثقة»، به‌کار بسته است؛ ازاین‌جهت، مطالب وى مورد توجه علماى اهل سنت واقع شده است. البته على‌رغم چنین عناد و کینه‌ورزى بر ضد شیعه، به نقل احادیث راویان شیعه پرداخته و از بزرگان علماى شیعه، با عظمت و تجلیل یاد کرده و نیز از منابع مهم تاریخى و رجالى آنان بهره برده و به شرح احوال رجال زیادى از راویان شیعه پرداخته است؛ ازاین‌جهت، آثار وى به‌ویژه کتاب حاضر، براى علماى شیعه حائز اهمیت است. جنبه دیگر اهمیت کتاب، در این است که به شرح حال بانوان راوىِ حدیث پرداخته و نیز غالب مطالب علماى شیعیان را نقل کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | با توجه به رفاقت و ارتباط نزدیکى که ذهبى با ابن تیمیه داشت، به‌شدت از ابن تیمیه پیروى کرده و لجاجت و عناد خاصى نسبت به شیعیان و عقاید شیعه اظهار کرده است. او در همه کتاب‌هاى خود این خط مشى را در پیش گرفته و تعابیر بسیار تند و شدیدى را در نقد و تضعیف راویان شیعه به‌کار برده است. او به‌ویژه در این کتاب، اصطلاحات و تعابیرى نظیر: «كذاب»، «كل بلاء فيه»، «رافضي كذاب» و «رافضي ليس بثقة»، به‌کار بسته است؛ ازاین‌جهت، مطالب وى مورد توجه علماى اهل سنت واقع شده است. البته على‌رغم چنین عناد و کینه‌ورزى بر ضد شیعه، به نقل احادیث راویان شیعه پرداخته و از بزرگان علماى شیعه، با عظمت و تجلیل یاد کرده و نیز از منابع مهم تاریخى و رجالى آنان بهره برده و به شرح احوال رجال زیادى از راویان شیعه پرداخته است؛ ازاین‌جهت، آثار وى به‌ویژه کتاب حاضر، براى علماى شیعه حائز اهمیت است. جنبه دیگر اهمیت کتاب، در این است که به شرح حال بانوان راوىِ حدیث پرداخته و نیز غالب مطالب علماى شیعیان را نقل کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
جلد پنجم، به ذیل‌های نوشته‌شده بر کتاب ذهبی، اختصاص یافته است که به‌ترتیب عبارتند از «ذيل تذكرة الحفاظ» نوشته ابوالمحاسن دمشقی<ref>ر.ک: متن کتاب، ج5، ص3-32</ref>، «ذيل طبقات الحفاظ» ابوالفضل مکی<ref>ر.ک: همان، ص47-160</ref> و «ذيل طبقات الحفاظ» سیوطی<ref>ر.ک: همان، ص223-255</ref>. | جلد پنجم، به ذیل‌های نوشته‌شده بر کتاب [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]]، اختصاص یافته است که به‌ترتیب عبارتند از «ذيل تذكرة الحفاظ» نوشته [[حسینی، محمد بن علی|ابوالمحاسن دمشقی]]<ref>ر.ک: متن کتاب، ج5، ص3-32</ref>، «ذيل طبقات الحفاظ» ابوالفضل مکی<ref>ر.ک: همان، ص47-160</ref> و «ذيل طبقات الحفاظ» [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]<ref>ر.ک: همان، ص223-255</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این کتاب بارها در کشورهاى اسلامى به چاپ رسیده<ref>ر.ک: بی‌نام</ref> و اهمیت فراوان آن در میان مسلمانان، موجب شده است که برخی مورخان بعدی، بر آن ذیل بنویسند؛ از جمله ابوالمحاسن محمد بن علی بن حسن حسینی دمشقی (متوفی 764ق)، تقی‌الدین محمد بن محمد بن فهد هاشمی مکی (متوفی 871ق) و محمد بن عبدالعزیز بن عمر بن محمد بن فهد (متوفی 954ق)<ref>ر.ک: باغستانی، اسماعیل</ref>. | این کتاب بارها در کشورهاى اسلامى به چاپ رسیده<ref>ر.ک: بی‌نام</ref> و اهمیت فراوان آن در میان مسلمانان، موجب شده است که برخی مورخان بعدی، بر آن ذیل بنویسند؛ از جمله [[حسینی، محمد بن علی|ابوالمحاسن محمد بن علی بن حسن حسینی دمشقی]] (متوفی 764ق)، [[ابن فهد، محمد بن محمد|تقی‌الدین محمد بن محمد بن فهد هاشمی مکی]] (متوفی 871ق) و محمد بن عبدالعزیز بن عمر بن محمد بن فهد (متوفی 954ق)<ref>ر.ک: باغستانی، اسماعیل</ref>. | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و فهرست تراجم اعلام کتاب، در انتهای جلد پنجم آمده و در پاورقی‌ها که توسط محقق نوشته شده، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و فهرست تراجم اعلام کتاب، در انتهای جلد پنجم آمده و در پاورقی‌ها که توسط محقق نوشته شده، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# باغستانی، اسماعیل، «دانشنامه جهان اسلام»، ج13، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، | # [https://rch.ac.ir/article/Details?id=13551 باغستانی، اسماعیل، «دانشنامه جهان اسلام»، ج13، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی،] | ||
# | # [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=23&lid=0&mid=248650&catid=24055 بی‌نام، «معرفی کتاب تذكرة الحفاظ»، برگرفته از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی، تاریخ انتشار 31/02/1399] | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۵: | ||
[[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | [[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | ||
[[رده: | [[رده:مرداد (99)]] | ||