تبيان الصلاة: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' '''' به '''''
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '')
جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =تقریرا لبحث... السید حسین الطباطبائی البروجردی
| عنوان‌های دیگر =تقریرا لبحث... السید حسین الطباطبائی البروجردی
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[صمدی بهبهانی، محمد]] (مقدمه نويس)
[[صمدی بهبهانی، محمد]] (مقدمه‌نويس)


[[بروجردی، حسین]] (نویسنده)
[[بروجردی، حسین]] (نویسنده)
خط ۲۲: خط ۲۲:
| شابک =964-7958-51-X
| شابک =964-7958-51-X
| تعداد جلد =8
| تعداد جلد =8
| کتابخانۀ دیجیتال نور =1439
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00679
| کتابخوان همراه نور =00679
| کتابخوان همراه نور =00679
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
خط ۲۸: خط ۲۸:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
 
{{کاربردهای دیگر|التبيان (ابهام زدایی)}}
'''تبيان الصلاة''' مباحث صلاة درس خارج فقه آيت‌اللّه [[بروجردی، حسین|حاج آقا حسین بروجردى]] است كه از سال 1367ق آغاز شده و توسط شاگرد فاضلش آيت‌اللّه [[صافی گلپایگانی، علی|على صافى گلپايگانى]] تقرير شده است. اين تقريرات در هشت جلد و به زبان عربى مى‌باشند.
'''تبيان الصلاة''' مباحث صلاة درس خارج فقه آيت‌اللّه [[بروجردی، حسین|حاج آقا حسین بروجردى]] است كه از سال 1367ق آغاز شده و توسط شاگرد فاضلش آيت‌اللّه [[صافی گلپایگانی، علی|على صافى گلپايگانى]] تقرير شده است. اين تقريرات در هشت جلد و به زبان عربى مى‌باشند.


خط ۳۷: خط ۳۷:
مقصد اول: مؤلف قبل از پرداختن به مطالب مقصد اول كه بحث از مقدمات نماز است، چند مبحث را مورد بررسى قرار داده كه اولين آنها بحث از جايگاه نماز و اينكه مخترع اسلام نيست، مى‌باشد. ايشان مى‌فرمايد: نماز قبل از اسلام نيز بوده و اختصاصى به اين دين مبين ندارد، نهایتا شايد صورت آن تغيير يافته است كه به حسب شرايع گوناگون صور مختلفى به خود گرفته است.
مقصد اول: مؤلف قبل از پرداختن به مطالب مقصد اول كه بحث از مقدمات نماز است، چند مبحث را مورد بررسى قرار داده كه اولين آنها بحث از جايگاه نماز و اينكه مخترع اسلام نيست، مى‌باشد. ايشان مى‌فرمايد: نماز قبل از اسلام نيز بوده و اختصاصى به اين دين مبين ندارد، نهایتا شايد صورت آن تغيير يافته است كه به حسب شرايع گوناگون صور مختلفى به خود گرفته است.


نه نماز به عنوان نمازهاى واجب به نقل از مرحوم علامه در قواعد برشمرده شده‌اند كه عبارتند از: نمازهاى يوميه، نماز جمعه، نماز عيدين، نماز آيات، نماز زلزله، نماز كسوف و خسوف، نماز طواف، نماز اموات و نمازى كه به واسطه نذر و مشابهات آن بر انسان واجب مى‌شود. اما واجب و مستحب بودن بعضى از نمازها مورد اختلاف بين شيعه و سنى است كه مؤلف در اين‌جا مشخص كرده است. امّا نماز جمعه نمازى است كه وجوبش از مسلّمات برشمرده شده است. در اين مقدمه؛ يعنى قبل از پرداختن به مقاصد دانه در چند فصل، چند مورد از نمازها ياد شده‌اند كه اول آنها نماز جمعه مى‌باشد. ايشان در اين فصل به كيفيت وجوب نماز جمعه، آيات دالّ بر وجوب نماز جمعه، شأن نزول آيه آخر سوره جمعه، به دست سلطان بودن اقامه نماز جمعه اعم از سلطان حق و سلطان باطل، ذكر بعضى روايات كه بر واجب عينى بودن نماز جمعه دلالت دارند و چند مطلب مهم ديگر اشاراتى نموده است.
نه نماز به عنوان نمازهاى واجب به نقل از مرحوم علامه در قواعد برشمرده شده‌اند كه عبارتند از: نمازهاى يوميه، نماز جمعه، نماز عيدين، نماز آيات، نماز زلزله، نماز كسوف و خسوف، نماز طواف، نماز اموات و نمازى كه به واسطه نذر و مشابهات آن بر انسان واجب مى‌شود. اما واجب و مستحب بودن بعضى از نمازها مورد اختلاف بين شيعه و سنى است كه مؤلف در اين‌جا مشخص كرده است. امّا نماز جمعه نمازى است كه وجوبش از مسلّمات برشمرده شده است. در اين مقدمه؛ يعنى قبل از پرداختن به مقاصد دانه در چند فصل، چند مورد از نمازها ياد شده‌اند كه اول آنها نماز جمعه مى‌باشد. ايشان در اين فصل به کیفیت وجوب نماز جمعه، آيات دالّ بر وجوب نماز جمعه، شأن نزول آيه آخر سوره جمعه، به دست سلطان بودن اقامه نماز جمعه اعم از سلطان حق و سلطان باطل، ذكر بعضى روايات كه بر واجب عينى بودن نماز جمعه دلالت دارند و چند مطلب مهم ديگر اشاراتى نموده است.


همان گونه كه سابقا اشاره شد نماز مسافر دومين فصل اين بخش از مباحث صلاة را در بر گرفته است. اين مباحث طبق ترتيبى است كه آيت‌اللّه بروجردى درس خود را طبق آن تنظيم نموده‌اند و طبق ياد آورى مؤثر دوّمين سال درس صلاة ايشان در مورد نماز مسافر مى‌باشد. نماز مسافر داراى دو جهت مى‌باشد: اول شكسته شدن نمازهاى چهار ركعتى؛ به معنى دو ركعتى شدن آنها و جهت دوم شروط شكسته شدن نمازها كه در ضمن پنج شرط بررسى شده‌اند.
همان گونه كه سابقا اشاره شد نماز مسافر دومين فصل اين بخش از مباحث صلاة را در بر گرفته است. اين مباحث طبق ترتيبى است كه آيت‌اللّه بروجردى درس خود را طبق آن تنظيم نموده‌اند و طبق ياد آورى مؤثر دوّمين سال درس صلاة ايشان در مورد نماز مسافر مى‌باشد. نماز مسافر داراى دو جهت مى‌باشد: اول شكسته شدن نمازهاى چهار ركعتى؛ به معنى دو ركعتى شدن آنها و جهت دوم شروط شكسته شدن نمازها كه در ضمن پنج شرط بررسى شده‌اند.
خط ۴۷: خط ۴۷:
مقدمه دوم از مقدمات نماز مربوط به اوقات آنها مى‌باشد؛ مؤلف مى‌فرمايد: شكّى نيست كه نمازهاى يوميّه جزو واجبات موقّت مى‌باشند و قبل و بعد از وقت به جا آوردنشان جايز نمى‌باشد.
مقدمه دوم از مقدمات نماز مربوط به اوقات آنها مى‌باشد؛ مؤلف مى‌فرمايد: شكّى نيست كه نمازهاى يوميّه جزو واجبات موقّت مى‌باشند و قبل و بعد از وقت به جا آوردنشان جايز نمى‌باشد.


اين موضوع از ضروريات دين و مورد اتفاق شيعه و سنى بوده، آياتى از قرآن كريم نيز بر آن دلالت صريح دارند، مانند آيه 78 سوره اسراء كه مى‌فرمايد: '''«اقم الصلاة لدلوك الشمس إلى غسق الليل و قرآن الفجر إنّ قرآن الفجر كان مشهودا»'''.
اين موضوع از ضروريات دين و مورد اتفاق شيعه و سنى بوده، آياتى از قرآن كريم نيز بر آن دلالت صريح دارند، مانند آيه 78 سوره اسراء كه مى‌فرمايد:'''«اقم الصلاة لدلوك الشمس إلى غسق الليل و قرآن الفجر إنّ قرآن الفجر كان مشهودا»'''.


مقدمه سوم در مورد قبله مى‌باشد كه به قول مؤلف در همه اديان توجه به قبله‌اى خاص مورد نظر بوده است؛ براى مثال قبله يهوديان بيت المقدس، قبله نصرانيان مشرق و محل طلوع خورشيد، قبله مجوسيان آتشكده‌ها و قبله مسلمانان كعبه مقدس مى‌باشد.
مقدمه سوم در مورد قبله مى‌باشد كه به قول مؤلف در همه اديان توجه به قبله‌اى خاص مورد نظر بوده است؛ براى مثال قبله يهوديان بيت المقدس، قبله نصرانيان مشرق و محل طلوع خورشيد، قبله مجوسيان آتشكده‌ها و قبله مسلمانان كعبه مقدس مى‌باشد.
خط ۵۳: خط ۵۳:
چهارمين مقدمه از مقدمات نماز كه در چهارمين سال تدريس مؤلف ذكر شده ستر و ساتر مى‌باشد. پوشاندن بدن توسط مكلّف در هر حالى لازم بوده كه اين امر در مورد نماز نيز با شرايطى خاص وجود دارد. بحث از لباس نمازگزار هم در همين بخش مطرح گرديده است. مقدمه پنجم درباره مكان نمازگزار مى‌باشد كه در دو بخش از آن بحث شده است: اول اينكه جاى نماز بايد تحت ملكيت نمازگزار باشد يا وى مأذون از تصرف در آن مكان باشد. بخش بعدى اينكه محل نماز مرد و زن در جايى كه كنار هم به نماز ايستاده‌اند چگونه بايد باشد.
چهارمين مقدمه از مقدمات نماز كه در چهارمين سال تدريس مؤلف ذكر شده ستر و ساتر مى‌باشد. پوشاندن بدن توسط مكلّف در هر حالى لازم بوده كه اين امر در مورد نماز نيز با شرايطى خاص وجود دارد. بحث از لباس نمازگزار هم در همين بخش مطرح گرديده است. مقدمه پنجم درباره مكان نمازگزار مى‌باشد كه در دو بخش از آن بحث شده است: اول اينكه جاى نماز بايد تحت ملكيت نمازگزار باشد يا وى مأذون از تصرف در آن مكان باشد. بخش بعدى اينكه محل نماز مرد و زن در جايى كه كنار هم به نماز ايستاده‌اند چگونه بايد باشد.


مقدمه ششم درباره اذان و اقامه مى‌باشد؛ مؤلف مى‌فرمايد: آنچه از اذان و اقامه به ذهن متبادر مى‌شود اين است كه اذان و اقامه ندا براى نماز هستند همان گونه كه در تفسير آيه '''«إذا نودي للصلاة من يوم الجمعة»'''، معنى نودى را اذان بيان كرده‌اند. اين مبحث در مورد نماز جماعت معلوم و مشخص است اما در نماز فراداى براى اذان و اقامه چه جايگاهى ترسيم شده است، ايشان مى‌فرمايند: در روايات ما آمده كه با گفتن اذان در نماز فراداى يك صف از ملائكه در پشت سر نمازگزار تشكيل مى‌شود كه با گفتن اقامه تعداد صفوف به دو صف مى‌رسد. ايشان حقيقت اذان و اقامه را خارج از حقيقت نماز دانسته‌اند و بر مدعاى خود ادله‌اى را ذكر نموده‌اند، امّا اينكه اين عمل در ادله ما واجب شمرده شده‌اند يا مستحب، عنوان مطلب بعدى است كه مؤلف مى‌فرمايد: دليلى بر وجوب آنها پيدا نكرده‌ام و آنچه به نظر من حق است استحباب آنها مى‌باشد.
مقدمه ششم درباره اذان و اقامه مى‌باشد؛ مؤلف مى‌فرمايد: آنچه از اذان و اقامه به ذهن متبادر مى‌شود اين است كه اذان و اقامه ندا براى نماز هستند همان گونه كه در تفسير آيه'''«إذا نودي للصلاة من يوم الجمعة»'''، معنى نودى را اذان بيان كرده‌اند. اين مبحث در مورد نماز جماعت معلوم و مشخص است اما در نماز فراداى براى اذان و اقامه چه جايگاهى ترسيم شده است، ايشان مى‌فرمايند: در روايات ما آمده كه با گفتن اذان در نماز فراداى يك صف از ملائكه در پشت سر نمازگزار تشكيل مى‌شود كه با گفتن اقامه تعداد صفوف به دو صف مى‌رسد. ايشان حقيقت اذان و اقامه را خارج از حقيقت نماز دانسته‌اند و بر مدعاى خود ادله‌اى را ذكر نموده‌اند، امّا اينكه اين عمل در ادله ما واجب شمرده شده‌اند يا مستحب، عنوان مطلب بعدى است كه مؤلف مى‌فرمايد: دليلى بر وجوب آنها پيدا نكرده‌ام و آنچه به نظر من حق است استحباب آنها مى‌باشد.


مقصد دوم: مقصد دوم در افعال نماز مى‌باشد كه از نيّت شروع مى‌گردد، اما اينكه حقيقت نيّت چيست و به چه صورت انجام مى‌شود و در كلمات بزرگان چگونه تلقى شده است، مباحثى هستند كه در اين قسمت مشخص شده‌اند. از آن‌جايى كه نيّت در تمام عبادات شرط مى‌باشد، فلذا بحثى كلّى‌تر راجع به آن طرح شده است. يكى از مهم‌ترين مباحث هم درباره نيّت بحث عدول از نيت مى‌باشد؛ به اين معنا كه آيا مى‌توان نيّتى را كه در نماز ظهر شده تغيير داده و نيّت نماز ديگرى كرد؟ قيام، دوّمين فعل نماز است. تكبيره الاحرام، قرائت، ركوع، سجود، تشهد و سلام بقيه افعال نماز مى‌باشند.
مقصد دوم: مقصد دوم در افعال نماز مى‌باشد كه از نيّت شروع مى‌گردد، اما اينكه حقيقت نيّت چيست و به چه صورت انجام مى‌شود و در كلمات بزرگان چگونه تلقى شده است، مباحثى هستند كه در اين قسمت مشخص شده‌اند. از آن‌جايى كه نيّت در تمام عبادات شرط مى‌باشد، فلذا بحثى كلّى‌تر راجع به آن طرح شده است. يكى از مهم‌ترين مباحث هم درباره نيّت بحث عدول از نيت مى‌باشد؛ به اين معنا كه آيا مى‌توان نيّتى را كه در نماز ظهر شده تغيير داده و نيّت نماز ديگرى كرد؟ قيام، دوّمين فعل نماز است. تكبيره الاحرام، قرائت، ركوع، سجود، تشهد و سلام بقيه افعال نماز مى‌باشند.