۸۱٬۹۲۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| چاپ =3 | | چاپ =3 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =02859 | ||
| کتابخوان همراه نور =02859 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ گزيده''' تأليف [[مستوفی، حمدالله|حمدالله مستوفی]] است که توسط [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسین نوایی]] مورد تحقیق قرار گرفته است.این کتاب در 730 به نام غیاثالدین محمد، پسر خواجه رشیدالدین فضلالله، تألیف شده است. | |||
'''تاريخ گزيده''' تأليف حمدالله مستوفی است که توسط عبدالحسین نوایی مورد تحقیق قرار گرفته است.این کتاب در 730 به نام غیاثالدین محمد، پسر خواجه رشیدالدین فضلالله، تألیف شده است. | |||
این کتاب یکی از استثناییترین تواریخ عمومی محسوب میشود که تاریخ عرب و دنیای اسلام و ایران در آن نگاشته شده است. این کتاب خلاصهای از تاریخ عمومی عالم است که از بدو خلقت تا وزارت خواجه غیاثالدین محمد پسر خواجه رشیدالدین فضلالله را در بر میگیرد<ref>http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/978829</ref> | این کتاب یکی از استثناییترین تواریخ عمومی محسوب میشود که تاریخ عرب و دنیای اسلام و ایران در آن نگاشته شده است. این کتاب خلاصهای از تاریخ عمومی عالم است که از بدو خلقت تا وزارت خواجه غیاثالدین محمد پسر خواجه رشیدالدین فضلالله را در بر میگیرد<ref>http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/978829</ref> | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
مؤلف درباره سبب تألیف کتاب گفته است میخواهد کتابی فشرده و مجمل و دارای به هم پیوستگی و نظم تاریخی فراهم آورد. | مؤلف درباره سبب تألیف کتاب گفته است میخواهد کتابی فشرده و مجمل و دارای به هم پیوستگی و نظم تاریخی فراهم آورد. | ||
به اعتقاد او علمای تاریخ درباره زمانی که از ابتدای آفرینش میگذرد، اختلاف کردهاند ازآنرو که به مناسبت هر رویداد (مثلاً طوفان نوح، آتش ابراهیم، پادشاهی اسکندر، غلبه بختالنصر بر مصر، واقعه اصحاب فیل در مکه) تاریخ جدیدی گذاردهاند و این موجب فراموشی چگونگی تاریخ شده است؛ بهویژه آنکه «پیغمبران علیهمالسلام نیز بهتصریح خبر ندادهاند». مستوفی سپس میافزاید که در این کتاب «مدت دولت هر قوم (را) چنانکه در تواریخ یافته و بیشتر مورخین بر آن متفقاند یاد میکند»<ref>علی بیگی، فهیمه، ص243</ref>. | به اعتقاد او علمای تاریخ درباره زمانی که از ابتدای آفرینش میگذرد، اختلاف کردهاند ازآنرو که به مناسبت هر رویداد (مثلاً طوفان نوح، آتش ابراهیم، پادشاهی اسکندر، غلبه بختالنصر بر مصر، واقعه اصحاب فیل در مکه) تاریخ جدیدی گذاردهاند و این موجب فراموشی چگونگی تاریخ شده است؛ بهویژه آنکه «پیغمبران علیهمالسلام نیز بهتصریح خبر ندادهاند». [[مستوفی، حمدالله|مستوفی]] سپس میافزاید که در این کتاب «مدت دولت هر قوم (را) چنانکه در تواریخ یافته و بیشتر مورخین بر آن متفقاند یاد میکند»<ref>علی بیگی، فهیمه، ص243</ref>. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
اهمیت تاریخ گزیده در اطلاعات آن از تاریخ عصر مؤلف (دوره مغول) است. در این کتاب نام رجال و شعرای معاصر مؤلف که غالباً نامشان در تذکرهها نیست ذکر شده است. | اهمیت تاریخ گزیده در اطلاعات آن از تاریخ عصر مؤلف (دوره مغول) است. در این کتاب نام رجال و شعرای معاصر مؤلف که غالباً ً نامشان در تذکرهها نیست ذکر شده است. | ||
این کتاب از منابع مؤلفانی چون قاضی نورالله شوشتری در تألیف مجالس المؤمنين و خواندمیر در تألیف حبیب السیر بوده است.<ref>علی بیگی، فهیمه، ص244</ref>. | این کتاب از منابع مؤلفانی چون قاضی نورالله شوشتری در تألیف مجالس المؤمنين و خواندمیر در تألیف حبیب السیر بوده است.<ref>علی بیگی، فهیمه، ص244</ref>. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
==منابع نویسنده== | ==منابع نویسنده== | ||
حمدالله | [[مستوفی، حمدالله|حمدالله مستوفی]]، افزون بر التدوین، از منابع دیگری نیز استفاده کرده است، از جمله: [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]]، [[الكامل في التاريخ|الکامل]] [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]]، [[تجارب الأمم|تجارب الامم مسکویه]]، [[سلجوقنامه|سلجوق نامه ظهیری نیشابوری]] و [[جامع التواريخ (تاريخ آل سلجوق)|جامع التواریخ رشیدالدین فضلالله]] بهویژه در فصل راجع به مغول<ref>همان</ref>. | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
باب سوم در ذكر رسالت خاتم النبيين صلعم و خلفا و اولاد و اصحاب و احفاد او مشتمل بر مقدمه و شش فصل است: | باب سوم در ذكر رسالت خاتم النبيين صلعم و خلفا و اولاد و اصحاب و احفاد او مشتمل بر مقدمه و شش فصل است: | ||
# مقدمه- در شرح شجره نسب مطهر و ذكر قبائل عرب كه بدو پيوستهاند و در ذكر | # مقدمه- در شرح شجره نسب مطهر و ذكر قبائل عرب كه بدو پيوستهاند و در ذكر کیفیت احوال و شرح غزوات و عدد ازدواج و كاتبان و اعمام و عمات و موالى و مخلفات او. | ||
# در ذكر خلفاء راشدين و ائمه مهذبين پنج تن (كه شامل حضرت امام حسن مجتبى نيز هست)، مدت خلافتشان سى سال از دهم ربيعالاول نسخه گراورى منطبعه لندن 1910- ثالث عشر ربيعالاول- ذكر میكند. سنه 11 هجرى تا 13 ربيعالاول سنه 6/41 ژوئن 632 م. تا 17 ژويه 661 م. كه حضرت امام حسن با معاويه صلح فرمود. | # در ذكر خلفاء راشدين و ائمه مهذبين پنج تن (كه شامل حضرت امام حسن مجتبى نيز هست)، مدت خلافتشان سى سال از دهم ربيعالاول نسخه گراورى منطبعه لندن 1910- ثالث عشر ربيعالاول- ذكر میكند. سنه 11 هجرى تا 13 ربيعالاول سنه 6/41 ژوئن 632 م. تا 17 ژويه 661 م. كه حضرت امام حسن با معاويه صلح فرمود. | ||
# در ذكر بقيه ائمه اثنیعشر، ده تن، مدت امامتشان دويست و پانزده سال و هفت ماه از چهارم صفر سنه 49 هجرى تا رمضان 264 ه. 14/مارس 669 تا مه 878 م. و شرح حال [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] و فرزندش حسن مجتبى(ع) كه بزهر مسموم شد در اين فصل نيامده است. | # در ذكر بقيه ائمه اثنیعشر، ده تن، مدت امامتشان دويست و پانزده سال و هفت ماه از چهارم صفر سنه 49 هجرى تا رمضان 264 ه. 14/مارس 669 تا مه 878 م. و شرح حال [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] و فرزندش حسن مجتبى(ع) كه بزهر مسموم شد در اين فصل نيامده است. | ||
خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
# در ذكر پادشاهان بنى صفار در بعضى نواحى ایران سه تن، مدت ملكشان سى و پنج سال از 253 ه. تا 287 ه. 867/ تا 900 م. كه از آن ببعد اعقاب ايشان تا چندى در سيستان حكومت كردهاند. | # در ذكر پادشاهان بنى صفار در بعضى نواحى ایران سه تن، مدت ملكشان سى و پنج سال از 253 ه. تا 287 ه. 867/ تا 900 م. كه از آن ببعد اعقاب ايشان تا چندى در سيستان حكومت كردهاند. | ||
# در ذكر پادشاهان سامانيان نه تن، مدت ملكشان در ایران 102 سال و ششماه، از يازدهم ربيع الثانى 287 ه. تا پنجم ذىالقعده 389 ه. / | # در ذكر پادشاهان سامانيان نه تن، مدت ملكشان در ایران 102 سال و ششماه، از يازدهم ربيع الثانى 287 ه. تا پنجم ذىالقعده 389 ه. / آوریل 900 تا نوامبر 999 م. | ||
# در ذكر پادشاهان غزنوى چهارده تن، مدت ملكشان 155 سال (از آنجمله سى سال در اكثر نقاط ایران و باقى در غزنه) از 390 تا 545 ه. / 995 تا 1150 م. | # در ذكر پادشاهان غزنوى چهارده تن، مدت ملكشان 155 سال (از آنجمله سى سال در اكثر نقاط ایران و باقى در غزنه) از 390 تا 545 ه. / 995 تا 1150 م. | ||
# در ذكر پادشاهان غزنويان پنج تن، مدت ملكشان 64 سال از سنه 545 تا 609 ه. 1150/ تا 1321 م. | # در ذكر پادشاهان غزنويان پنج تن، مدت ملكشان 64 سال از سنه 545 تا 609 ه. 1150/ تا 1321 م. | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
===باب ملحق=== | ===باب ملحق=== | ||
پادشاهان آل مظفر، هفت تن، مدت ملكشان 77 سال از 718 تا 795 ه. باب ملحق در ذكر ملوك آل مظفر را كه در كتاب تاريخ گزيده وارد است، مرحوم براون ذكر نكرده، و آن خلاصه و اصلاحى است از تاريخ مولانا معينالدين يزدى كه شخصى بنام محمود گيتى بتاريخ 823 ه. تدوين كرده و بر تاريخ گزيده الحاق نموده است. | |||
=== باب پنجم === | === باب پنجم === | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
# آثار و اخبار كه در شأن آن بقعه وارد است (نزدیک بچهل حديث نقل نموده كه از آنجمله سى و شش حديث از كتاب التدوين رافعى نسخه بخط مؤلف نقل شده و تقريبا جمله اين احاديث شهر قزوين را يكى از ابواب جنت میشمارد.) نسخه گراورى لندن منطبعه 1910 كه سال تحرير آن 857 است، فاقد اين فصل میباشد. رجوع شود به جغرافياى ل. استرانج و نزهة القلوب حمد اللّه مستوفى. | # آثار و اخبار كه در شأن آن بقعه وارد است (نزدیک بچهل حديث نقل نموده كه از آنجمله سى و شش حديث از كتاب التدوين رافعى نسخه بخط مؤلف نقل شده و تقريبا جمله اين احاديث شهر قزوين را يكى از ابواب جنت میشمارد.) نسخه گراورى لندن منطبعه 1910 كه سال تحرير آن 857 است، فاقد اين فصل میباشد. رجوع شود به جغرافياى ل. استرانج و نزهة القلوب حمد اللّه مستوفى. | ||
# در شأن و چگونگى شهر قزوين. | # در شأن و چگونگى شهر قزوين. | ||
# | # کیفیت بنا و عمارات قزوين- محلات نه گانه و تاريخ معمارى آن از عهد شاپور اول كه مؤسس و بانى آن شهر بود و فتح آن بدست اعراب و اسلام آوردن اهل آن. در نسخه گراورى لندن باب سوم منحصر بذكر فتح قزوين و اسلام اهل آن است و از محلات نه گانه و معمارى و غيره سخنى ندارد؛ در ساير فصول و مواد نيز اختلافاتى با متن انگليسى مشاهده میشود. | ||
# در ذكر نواحى، رودخانهها، قنوات، مساجد، مقابر و اينكه بعضى از سكنه آن هنوز مخفيانه پيرو مذهب مزدك هستند. | # در ذكر نواحى، رودخانهها، قنوات، مساجد، مقابر و اينكه بعضى از سكنه آن هنوز مخفيانه پيرو مذهب مزدك هستند. | ||
# ذكر صحابه و تابعين و ائمه و خلفا و مشايخ و علما و ملوك و وزرا و خواقين و امرا كه باينجا رسيدهاند. | # ذكر صحابه و تابعين و ائمه و خلفا و مشايخ و علما و ملوك و وزرا و خواقين و امرا كه باينجا رسيدهاند. | ||
خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
علی بیگی، فهیمه، دانشنامه جهان اسلام زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج6، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، تهران، چاپ اول، 1380 | [https://rch.ac.ir/article/Details/7255?%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D9%87 علی بیگی، فهیمه، دانشنامه جهان اسلام زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج6، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، تهران، چاپ اول، 1380] | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[تاریخ گزیده (چاپ سنگی)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ آسیا]] | |||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||