تاریخ ذوالقرنین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> [[پرونده:NUR11174J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.)
 
جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی')
 
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR11174J1.jpg|بندانگشتی|تاریخ ذوالقرنین]]
| تصویر =NUR11174J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =تاریخ ذوالقرنین
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type='bookName'|تاریخ ذوالقرنین
[[خاوری شیرازی، فضل‌الله بن عبدالنبی]] (نویسنده)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[خاوری شیرازی، فضل‎ الله بن عبد النبی]] (نويسنده)


[[افشارفر، ناصر]] (محقق)
[[افشارفر، ناصر]] (محقق)
|-
| زبان =فارسی
|زبان  
| کد کنگره =‏‎‏DSR‎‏ ‎‏1342‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏2‎‏ت‎‏2
|data-type='language'|فارسی
| موضوع =
|-
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - جنگ با روسیه، 1218 - 1228ق.
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏DSR‎‏ ‎‏1342‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏2‎‏ت‎‏2
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - جنگ با روسیه، 1218 - 1228ق.


ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - سال شمار
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. - سال شمار


نثر فارسی - قرن 13ق.
نثر فارسی - قرن 13ق.
|-
| ناشر =
|ناشر  
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
|data-type='publisher'|وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
| مکان نشر =تهران - ایران
|-
| سال نشر = 1380 ش  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1380 هـ.ش  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11174AUTOMATIONCODE
|}
</div>


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11174AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =964-422-089-7
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11174
| کتابخوان همراه نور =11174
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''تاريخ ذوالقرنين'''، اثر [[خاوری شیرازی، فضل‌الله بن عبدالنبی|ميرزا فضل‌الله شريفى ذهبى خاورى شيرازى]]، با تصحیح و تحقیق [[افشارفر، ناصر|ناصر افشارفر]] در دو جلد با موضوع تاريخ خاندان قاجار منتشر شده است.


== معرفى اجمالى ==
==ساختار==
[[خاوری شیرازی، فضل‌الله بن عبدالنبی|خاورى]] كتاب را به سبک سالنامه نگاشته و براى هر سال بهاريه‌اى آورده و سعى كرده است كه در اين بهاريه‌ها، فنون و صنايع ادبى و نثر مسجع را به كار گيرد و در ضمن وصف بهار، چمن، مرغزار، گشت و گذار، اوضاع روزگار را نيز با صنعت ايهام به صورت تفال يا تطير بيان نمايد و به عبارت ديگر، هر بهاريه مطلعى است كه به صورت چكيده از وقايع خوب يا بد آن سال خبر مى‌دهد.


مؤلف مى‌گويد: «بنيان كتاب را بر دو جلد و يك خاتمه نهادم. جلد اول در وقايع قرن اول از دولت ابد مدت خسروانى (1312-1342ق) و جلد ثانى در ايراد اوضاع قرن ثانى از شوكت جاويد مبانى و خاتمه در ذكر شمايل و مآثر و تعداد اولاد امجاد و نباير و نتايج حضرت صاحبقرانى، جلد اول را نامه خاقان ناميدم و جلد ثانى را رساله صاحبقران نام نهادم و هر دو جلد را جامعا تاريخ ذوالقرنين لقب دادم».


«تاريخ ذوالقرنين»، اثر ميرزا فضل‌الله شريفى ذهبى خاورى شيرازى، در دو جلد با موضوع تاريخ خاندان قاجار منتشر شده است.
[[خاوری شیرازی، فضل‌الله بن عبدالنبی|خاورى]] واژه ذوالقرنين را از قرآن به عاريت گرفته و مقصودش از ذوالقرنين، فتحعلى شاه است كه دو قرن حكومت كرد، البته قرن عربى كه سى سال است؛ هر چند كه حكومت او در سى سال دوم از هشت سال (1342-1350) فراتر نرفت و لذا مؤلف، سال‌هاى باقيمانده از قرن دوم را به ذكر تاريخ حكومت محمد شاه قاجار اختصاص داده است.


== ساختار ==
==گزارش محتوا==
مؤلف در آغاز سخن در جلد اول، خطبه‌اى در ثنا و ستايش خداوندى و مدح پيامبر(ص) و معصومين(ع) مى‌آورد و پس از مدح فتحعلى شاه و ذكر القاب او، به بيان شرح حال خود و چگونگى راه يافتنش به دربار فتحعلى شاه مى‌پردازد. آنگاه به توصيف اوضاع مملكت ایران به ذكر نسب ايل قاجار پرداخته و از زمان فتحعلى‌خان قاجار كه معاصر شاه طهماسب سوم صفوى و نادر افشار بود، توضيح را بيشتر نموده و پس از ذكر مرگ وى و سپس محمدحسن خان و ايام اسارت آقا محمدخان و حسینقلى خان جهانسوز در شيراز و مرگ كريم‌خان و پايان حكومت زنديه و شرح نسبتا مبسوطى از ايام حكومت آقا محمدخان و چگونگى مرگ وى بهاريه 1212ق را آعاز و تا پايان سال 1241ق سال به سال وقايع را توضيح داده و نام اين جلد را كتاب «نامه خاقان» لقب داده است.


در اين جلد، چگونگى به تخت نشستن فتحعلى‌شاه، دفع مدعیان سلطنت و روابط با مخالفين كه سال‌ها شاه را سرگرم نموده، جنگ‌هاى ایران و روس كه زمينه‌ى ارتباط با فرانسه و گسترش روابط خارجى را با انگليس فراهم مى‌نمايد تا زمينه عهدنامه‌ى گلستان با روسيه تزارى و بستن عهدنامه‌ى مفصل با انگليس، قتل گريبايدوف و بسيارى از مسائلى كه در اين دوره‌ى حساس در جلد اول مطرح مى‌شود.


خاورى كتاب را به سبك سالنامه نگاشته و براى هر سال بهاريه‌اى آورده و سعى كرده است كه در اين بهاريه‌ها، فنون و صنايع ادبى و نثر مسجع را به كار گيرد و در ضمن وصف بهار، چمن، مرغزار، گشت و گذار، اوضاع روزگار را نيز با صنعت ايهام به صورت تفال يا تطير بيان نمايد و به عبارت ديگر، هر بهاريه مطلعى است كه به صورت چكيده از وقايع خوب يا بد آن سال خبر مى‌دهد.
جلد دوم، از بهاريه‌ى 1242 تا پايان عمر شاه رويدادها را بررسى مى‌نمايد. اين جلد به «رساله‌ى خاقان» نامگذارى شده و علاوه بر اين چند سال پايان سلطنت و يكى دو سالى كه از آغاز سلطنت محمد شاه را بيان كرده، داراى «خاتمه» اى نيز هست.


مولف مى‌گويد: «بنيان كتاب را بر دو جلد و يك خاتمه نهادم. جلد اول در وقايع قرن اول از دولت ابد مدت خسروانى (1312-1342ق) و جلد ثانى در ايراد اوضاع قرن ثانى از شوكت جاويد مبانى و خاتمه در ذكر شمايل و مآثر و تعداد اولاد امجاد و نباير و نتايج حضرت صاحبقرانى، جلد اول را نامه خاقان ناميدم و جلد ثانى را رساله صاحبقران نام نهادم و هر دو جلد را جامعا تاريخ ذوالقرنين لقب دادم».
در اين جلد، جنگ دوم ایران و روس، عهدنامه‌ى تركمانچاى، تجديد نظر در عهد نامه‌ى مفصل، درگيرى‌هاى ایران در هرات و مرگ عباس ميرزا و نايب‌السلطنه كه يك سال قبل از مرگ شاه اتفاق افتاد، چگونگى تشييع جنازه‌ى شاه با وحشت از اصفهان به قم، حضور محمد شاه در تهران و تاجگذارى وى، عزل و قتل ميرزا ابوالقاسم فراهانى صدراعظم محمد شاه و صدراعظمى ميرزا آقاسى و ضميمه خاتمه كتاب.
 
خاورى واژه ذوالقرنين را از قرآن به عاريت گرفته و مقصودش از ذوالقرنين، فتحعلى شاه است كه دو قرن حكومت كرد، البته قرن عربى كه سى سال است؛ هر چند كه حكومت او در سى سال دوم از هشت سال (1342-1350) فراتر نرفت و لذا مولف، سال‌هاى باقيمانده از قرن دوم را به ذكر تاريخ حكومت محمد شاه قاجار اختصاص داده است.
 
== گزارش محتوا ==
 
 
مولف در آغاز سخن در جلد اول، خطبه‌اى در ثنا و ستايش خداوندى و مدح پيامبر(ص) و معصومين(ع) مى‌آورد و پس از مدح فتحعلى شاه و ذكر القاب او، به بيان شرح حال خود و چگونگى راه يافتنش به دربار فتحعلى شاه مى‌پردازد. آنگاه به توصيف اوضاع مملكت ايران به ذكر نسب ايل قاجار پرداخته و از زمان فتحعلى‌خان قاجار كه معاصر شاه طهماسب سوم صفوى و نادر افشار بود، توضيح را بيشتر نموده و پس از ذكر مرگ وى و سپس محمدحسن خان و ايام اسارت آقا محمدخان و حسينقلى خان جهانسوز در شيراز و مرگ كريم‌خان و پايان حكومت زنديه و شرح نسبتا مبسوطى از ايام حكومت آقا محمدخان و چگونگى مرگ وى بهاريه 1212ق را آعاز و تا پايان سال 1241ق سال به سال وقايع را توضيح داده و نام اين جلد را كتاب «نامه خاقان» لقب داده است.
 
در اين جلد، چگونگى به تخت نشستن فتحعلى‌شاه، دفع مدعيان سلطنت و روابط با مخالفين كه سال‌ها شاه را سرگرم نموده، جنگ‌هاى ايران و روس كه زمينه‌ى ارتباط با فرانسه و گسترش روابط خارجى را با انگليس فراهم مى‌نمايد تا زمينه عهدنامه‌ى گلستان با روسيه تزارى و بستن عهدنامه‌ى مفصل با انگليس، قتل گريبايدوف و بسيارى از مسايلى كه در اين دوره‌ى حساس در جلد اول مطرح مى‌شود.
 
جلد دوم، از بهاريه‌ى 1242 تا پايان عمر شاه رويدادها را بررسى مى‌نمايد. اين جلد به «رساله‌ى خاقان» نامگذارى شده و علاوه بر اين چند سال پايان سلطنت و يكى دو سالى كه از آغاز سلطنت محمد شاه را بيان كرده، داراى «خاتمه»اى نيز هست.
 
در اين جلد، جنگ دوم ايران و روس، عهدنامه‌ى تركمانچاى، تجديد نظر در عهد نامه‌ى مفصل، درگيرى‌هاى ايران در هرات و مرگ عباس ميرزا و نايب‌السلطنه كه يك سال قبل از مرگ شاه اتفاق افتاد، چگونگى تشييع جنازه‌ى شاه با وحشت از اصفهان به قم، حضور محمد شاه در تهران و تاجگذارى وى، عزل و قتل ميرزا ابوالقاسم فراهانى صدراعظم محمد شاه و صدراعظمى ميرزا آقاسى و ضميمه خاتمه كتاب.


خاتمه‌ى كتاب كه ادامه جلد دوم است كه در آن صفات شاه، زنان و مطربان و خنياگران شاه نام و توصيف شده‌اند. در بخش‌هاى ديگر اين ضميمه شرح حال و تعداد اولاد ذكور و اناث، نوادگان يا نباير و عموها و عموزادگان شاه، نام و وصف شده‌اند.
خاتمه‌ى كتاب كه ادامه جلد دوم است كه در آن صفات شاه، زنان و مطربان و خنياگران شاه نام و توصيف شده‌اند. در بخش‌هاى ديگر اين ضميمه شرح حال و تعداد اولاد ذكور و اناث، نوادگان يا نباير و عموها و عموزادگان شاه، نام و وصف شده‌اند.
خط ۷۲: خط ۵۳:




از ويژگى‌هاى ادبى اين كتاب، نثر مسجع بهاريه‌ها است كه مولف جهت نشان دادن فضل و توان علمى خود آورده كه البته حالت كليشه‌اى به خود گرفته و از واژه‌هاى تكرارى استفاده كرده است؛ گر چه در اين ميان عبارت‌هاى بكر و شيوا و تصاوير زيبايى نيز خلق كرده است.
از ويژگى‌هاى ادبى اين كتاب، نثر مسجع بهاريه‌ها است كه مؤلف جهت نشان دادن فضل و توان علمى خود آورده كه البته حالت كليشه‌اى به خود گرفته و از واژه‌هاى تكرارى استفاده كرده است؛ گر چه در اين ميان عبارت‌هاى بكر و شيوا و تصاوير زيبايى نيز خلق كرده است.


مولف در جاى جاى اين كتاب شواهد شعرى آموزنده‌اى را از خود و يا به نقل از ديگر شاعران ذكر كرده كه قابل تامل است. و نيز قطعات و قصايدى در مدح، ذم، ولادت، درگذشت و ماده تاريخ‌هاى ولادت يا در گذشت شاهان، شاهزادگان و امرا و دوستان خويش، براى دريافت صله و انعام يا از روى علاقه، سروده است.
مؤلف در جاى جاى اين كتاب شواهد شعرى آموزنده‌اى را از خود و يا به نقل از ديگر شاعران ذكر كرده كه قابل تامل است. و نيز قطعات و قصايدى در مدح، ذم، ولادت، درگذشت و ماده تاريخ‌هاى ولادت يا در گذشت شاهان، شاهزادگان و امرا و دوستان خويش، براى دريافت صله و انعام يا از روى علاقه، سروده است.


اين كتاب را مى‌توان دايرةالمعارفى از مقولات مختلف فرهنگى، اجتماعى، روابط بين دول، سلسله مراتب حكومتى و وقايع تاريخى دانست كه براى محققان شايان توجه و تحقيق است.
اين كتاب را مى‌توان دايرةالمعارفى از مقولات مختلف فرهنگى، اجتماعى، روابط بين دول، سلسله مراتب حكومتى و وقايع تاريخى دانست كه براى محققان شايان توجه و تحقيق است.


در پايان كتاب نيز فهرستى از اشخاص، ايلات، جاى‌ها (مكان‌ها)، كتاب‌ها، اصطلاحات، و منابع و مآخذ ذكر شده است.
در پايان كتاب نيز فهرستى از اشخاص، ايلات، جاى‌ها (مكان‌ها)، كتاب‌ها، اصطلاحات، و منابع و مآخذ ذكر شده است.
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17655 مطالعه کتاب تاریخ ذوالقرنین در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:تاریخ]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده: تاریخ ایران]]