۸۱٬۶۹۴
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ه ها،' به 'ه‌ها،'
جز (جایگزینی متن - 'غالبا' به 'غالباً ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ها،' به 'ه‌ها،') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| چاپ =4 | | چاپ =4 | ||
| تعداد جلد =3 | | تعداد جلد =3 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10054 | ||
| کتابخوان همراه نور =10054 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۰: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ بيهقى'''، تأليف [[بیهقی، محمد بن حسین|ابوالفضل محمد بن حسین بيهقى]]، متعلق به سده پنجم هجرى است. اين تاريخ يك اثر عمومى است. [[بیهقی، محمد بن حسین|بيهقى]] مانند ديگر آثار تاريخ‌نگارى شده توسط مسلمانان، مطالبش را از آفرينش انسان و تاريخ ایران و عرب، آغاز كرده و ادامه داده است. نسخه كامل اين تاريخ در اصل سى مجلد بوده كه امروز فقط شش جلد آن بر جاى مانده است. مطالب باقى مانده، بيشتر در بردارنده حوادث روزگار غزنويان به ويژه دوره سلطان مسعود است و درست به همين علت است كه تاريخ بيهقى را «تاريخ مسعودى» هم مى‌نامند. | '''تاريخ بيهقى'''، تأليف [[بیهقی، محمد بن حسین|ابوالفضل محمد بن حسین بيهقى]]، متعلق به سده پنجم هجرى است. اين تاريخ يك اثر عمومى است. [[بیهقی، محمد بن حسین|بيهقى]] مانند ديگر آثار تاريخ‌نگارى شده توسط مسلمانان، مطالبش را از آفرينش انسان و تاريخ ایران و عرب، آغاز كرده و ادامه داده است. نسخه كامل اين تاريخ در اصل سى مجلد بوده كه امروز فقط شش جلد آن بر جاى مانده است. مطالب باقى مانده، بيشتر در بردارنده حوادث روزگار غزنويان به ويژه دوره سلطان مسعود است و درست به همين علت است كه تاريخ بيهقى را «تاريخ مسعودى» هم مى‌نامند. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
تاريخ بيهقى، از نظر علم جغرافيا نيز منبعى ارزشمند است، اين كتاب نمودار جامع و كم نظيرى از اوضاع و احوال غزنويان هم محسوب مى‌شود. كمتر پديده‌اى از زندگى مردم آن دوره مى‌توان يافت كه از ديد تيزبين مؤلف اين كتاب، پنهان مانده باشد. در اين جا به برخى از اين موارد اشاره مى‌شود: رسم انداختن ملطفه و نامه، رسم خلعت دادن و خلعت پوشيدن، قرآن خواندن در مراسم استقبال، خوازه زدن در مراسم پيشباز، توقيع پادشاهان، برنامه منجنيق بر كار كردن، بخشش به شاعران، مظالم كردن امير، رسم سوگند و امضاء كردن سوگندنامه، مراسم جشن مهرگان، آيين جشن سده، مراسم عيد فطر، نكوداشت عيد نوروز. | تاريخ بيهقى، از نظر علم جغرافيا نيز منبعى ارزشمند است، اين كتاب نمودار جامع و كم نظيرى از اوضاع و احوال غزنويان هم محسوب مى‌شود. كمتر پديده‌اى از زندگى مردم آن دوره مى‌توان يافت كه از ديد تيزبين مؤلف اين كتاب، پنهان مانده باشد. در اين جا به برخى از اين موارد اشاره مى‌شود: رسم انداختن ملطفه و نامه، رسم خلعت دادن و خلعت پوشيدن، قرآن خواندن در مراسم استقبال، خوازه زدن در مراسم پيشباز، توقيع پادشاهان، برنامه منجنيق بر كار كردن، بخشش به شاعران، مظالم كردن امير، رسم سوگند و امضاء كردن سوگندنامه، مراسم جشن مهرگان، آيين جشن سده، مراسم عيد فطر، نكوداشت عيد نوروز. | ||
از چهار جلد اول تاريخ بيهقى كه مسلماً درباره‌ى روزگار باستان و دوران پيش از غزنويان بوده، تنها مطالبى اندك در «زبده‌التواريخ»، [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]] (متوفى 834ق) بر جاى مانده است. هر چه ازاين كتاب بر جاى مانده، به كوشش دكتر «[[خطیب رهبر، خلیل|خليل | از چهار جلد اول تاريخ بيهقى كه مسلماً درباره‌ى روزگار باستان و دوران پيش از غزنويان بوده، تنها مطالبى اندك در «زبده‌التواريخ»، [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]] (متوفى 834ق) بر جاى مانده است. هر چه ازاين كتاب بر جاى مانده، به كوشش دكتر «[[خطیب رهبر، خلیل|خليل خطیب رهبر]]» در سه مجلد به چاپ رسيده است. | ||
اين اثر با بخش‌هاى به جا مانده از «مجلد پنجم» آغاز مى‌شود، در اين مجلد: نامه حشم تگيناباد به امير مسعود، فرمان امير مسعود به على رقيب، نامه حره ختلى به امير مسعود، مذاكره صلح با اعيان رى، حركت مسعود از رى، رسيدن ركاب‌دار به امير مسعود، داستان فضل با عبدالله طاهر، نامه مسعود به غازى و... ثبت و ضبط گشته است. | اين اثر با بخش‌هاى به جا مانده از «مجلد پنجم» آغاز مى‌شود، در اين مجلد: نامه حشم تگيناباد به امير مسعود، فرمان امير مسعود به على رقيب، نامه حره ختلى به امير مسعود، مذاكره صلح با اعيان رى، حركت مسعود از رى، رسيدن ركاب‌دار به امير مسعود، داستان فضل با عبدالله طاهر، نامه مسعود به غازى و... ثبت و ضبط گشته است. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
«مجلد هشتم»، در بردارنده بخش‌هاى ديگرى از تاريخ غزنويان و درگيرى اين طايفه با سلجوقيان است. اين فصل مطالب متنوعى را دربر دارد: انتخاب بوسهل حمدوى به كدخدايى رى، سخن بوسهل حمدوى در باب رى، تصميم مسعود به گرفتن تركمانان، كارهاى سورس صاحب ديوان خراسان، دنباله حكايت فضل برمكى و يحيى علوى، تفصيل هديه على عيسى به هارون، سخن يحى برمكى به هارون درباب خراسان، جنگ طوسيان با نيشابوريان، ورود امير مسعود به سرخس، ورود امير مسعود به آمل، حكايت امير ليث در مرگ فرزند، نامه تركمانان در باب صلح.... | «مجلد هشتم»، در بردارنده بخش‌هاى ديگرى از تاريخ غزنويان و درگيرى اين طايفه با سلجوقيان است. اين فصل مطالب متنوعى را دربر دارد: انتخاب بوسهل حمدوى به كدخدايى رى، سخن بوسهل حمدوى در باب رى، تصميم مسعود به گرفتن تركمانان، كارهاى سورس صاحب ديوان خراسان، دنباله حكايت فضل برمكى و يحيى علوى، تفصيل هديه على عيسى به هارون، سخن يحى برمكى به هارون درباب خراسان، جنگ طوسيان با نيشابوريان، ورود امير مسعود به سرخس، ورود امير مسعود به آمل، حكايت امير ليث در مرگ فرزند، نامه تركمانان در باب صلح.... | ||
در «مجلد نهم»، شرح بخش‌هاى ديگرى از تاريخ به ويژه نبرد سرنوشت‌ساز دندانقان آمده است و در آن سرفصل‌هاى زير ديده مى‌شود: وصف تخت نو و بار دادن امير، حركت سپاهش به جانب سرخس، ورود | در «مجلد نهم»، شرح بخش‌هاى ديگرى از تاريخ به ويژه نبرد سرنوشت‌ساز دندانقان آمده است و در آن سرفصل‌هاى زير ديده مى‌شود: وصف تخت نو و بار دادن امير، حركت سپاهش به جانب سرخس، ورود ابراهیم ينال و طغرل به نيشابور، سخنان قاضى صاعد به طغرل، رفتن امير مسعود به ترمذ و بازگشت به بلخ، جنگ امير با سلجوقيان در طلخاب، مشاوره امير با بونصر مشكان، صلح موقت با تركمانان، ورود امير مسعود به هرات، نامه به بوسهل حمدوى وبا تاليجار، مرگ بونصرمشكان و... | ||
در «مجلد دهم»، مطالب گوناگونى درج شده است؛ از جمله: تعريف ولايت خوارزم، حكايت خوارزمشاه ابوالعباس، مخالفت بزرگان لشكر با خطبه كردن به نام محمود، ذكر فساد الماحاد و تسلط اشرار، منازعه عبدالجبار و هارون، حمله شاه ملك به تركمانان، بر تخت نشستن خوارزمشاه شاه ملك. | در «مجلد دهم»، مطالب گوناگونى درج شده است؛ از جمله: تعريف ولايت خوارزم، حكايت خوارزمشاه ابوالعباس، مخالفت بزرگان لشكر با خطبه كردن به نام محمود، ذكر فساد الماحاد و تسلط اشرار، منازعه عبدالجبار و هارون، حمله شاه ملك به تركمانان، بر تخت نشستن خوارزمشاه شاه ملك. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
مصحح كتاب [[خطیب رهبر، خلیل|خليل | مصحح كتاب [[خطیب رهبر، خلیل|خليل خطیب رهبر]]، حواشى ارزشمندى بر كتاب زده و آن‌ها را با شماره‌گذارى در پايان هر مجلد از مجلدات شش‌گانه آورده است تا با در نظر گرفتن صفحه و شماره مطلب كار مراجعه به آسانى صورت پذيرد. از كتاب نسخه‌هاى خطى فراوانى وجود دارد؛ اما در ميان اين نسخه‌هاى فراوان حتى يك نسخه‌ى معتبر كه قابل اعتماد و استناد باشد، وجود ندارد. فهرست مطالب هر يك از مجلدات در ابتداى آن و فهارس آيات و احاديث، امثال و حكم، قوافى اشعار، توضيح درباره برخى واژه‌ها و تركيب‌ها، برخى از قاعده‌هاى دستورى، مأخذها و اعلام متن [[بیهقی، محمد بن حسین|بيهقى]] در انتهاى كتاب آمده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تاریخ بیهقی (فیاض)]] | [[تاریخ بیهقی (فیاض)]] | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۹: | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||
[[رده: | [[رده: سلسله‌ها، تقسیم بندی دوره ای]] | ||
[[رده: سلسله‌های پس از اسلام]] | [[رده: سلسله‌های پس از اسلام]] | ||