۸۰٬۵۹۱
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'خطيب بغدادى' به 'خطيب بغدادى') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' '''' به ''''') |
||
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10089J1.jpg | |||
| عنوان =تاريخ مدينة صنعاء للرازي و کتاب الإختصاص للعرشاني | |||
| | | عنوانهای دیگر =... الإختصاص للعرشانی | ||
| پدیدآوران = | |||
[[رازی، احمد بن عبدالله]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[عمری، حسین]] (محقق) | [[عمری، حسین]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =DS 248 /ص9ر2 | ||
| موضوع = | |||
صنعا - تاریخ | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار الفکر | |||
| مکان نشر =دمشق - سوریه | |||
|موضوع | | سال نشر = 1409 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10089AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =3 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10089 | |||
| کتابخوان همراه نور =10089 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الإختصاص (ابهام زدایی)}} | |||
'''تاريخ مدينة صنعاء'''، تأليف [[رازی، احمد بن عبدالله|أحمد بن عبدالله بن محمد رازى]]، معروف به رازى از علماى قرن پنجم هجرى است. اين كتاب به منزله دائرةالمعارفى است كه تنها به تاريخ صنعاء نپرداخته، بلكه از ساير ممالك عربى كه لازم دانسته و يا سياق خبر به آنجا رسيده، خبر داده است. اين كتاب از منابع معتبر در تاريخ صنعاست كه در كنار كتبي؛ مانند [[تاریخ بغداد|تاريخ بغداد]] [[خطیب بغدادى]] و [[تاریخ مدینة دمشق |تاريخ دمشق]] [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]] از او ياد مىشود. كتاب با تحقيق دكتر حسین عبدالله العمرى منتشر شده است. در ذیل این کتاب،'''كتاب الإختصاص''' تأليف نظامالدین سری بن فضیل العرشانى (متوفى 626ق) را نيز آورده است. | |||
== ساختار== | == ساختار== | ||
شيوه مؤلف بدين گونه است كه ابتدا اخبار و احاديث را نقل مىكند و سپس مشاهدات و معلومات خاصى را كه بر خبر تأكيد يا آن را نفى مىكند به آن مىافزايد. موضوعاتى كه در كتاب مطرح مىكند عبارت است از: پيشينه صنعاء و همچنين ابنيه آن، اشعار در رابطه با صنعاء، اخبار و آثار، تفسير آيات قرآن كريم، كلام پيامبر اكرم(ص) درباره اين شهر، وارد شدن عيسى بن مريم(ع) و مصلى قرار دادن آن، عالمان و محدثين و فضلاى آن، مساجد آن، اخبار تابعين و اصحاب. | شيوه مؤلف بدين گونه است كه ابتدا اخبار و احاديث را نقل مىكند و سپس مشاهدات و معلومات خاصى را كه بر خبر تأكيد يا آن را نفى مىكند به آن مىافزايد. موضوعاتى كه در كتاب مطرح مىكند عبارت است از: پيشينه صنعاء و همچنين ابنيه آن، اشعار در رابطه با صنعاء، اخبار و آثار، تفسير آيات قرآن كريم، كلام پيامبر اكرم(ص) درباره اين شهر، وارد شدن عيسى بن مريم(ع) و مصلى قرار دادن آن، عالمان و محدثين و فضلاى آن، مساجد آن، اخبار تابعين و اصحاب. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
=== كتاب اول (تاريخ مدينه صنعاء): === | |||
صنعاء (شهر سام بن نوح) از شهرهایى است كه مؤلف در عظمت و مجد آن بسيار سخن رانده است. وى از همدانى چنين نقل مىكند:"يكى از بهشتها نزد اكثر مردم"، بلكه در نظر او والاتر از آن است: "اگر كسى گفت كه شهرى پاکتر و نيكوتر از صنعاست او را تكذيب كن". او گاه بر اخبار و اساطير تأكيد مىكند و اعداد و ارقامى خيالى از ساكنان و خانههاى صنعاء مىآورد؛ اما گاه نيز اعداد معقولى از وضعيت شهر در زمان خود و پيش از آن ارائه مىكند. در كتاب برخى اخبارى وجود دارد كه داراى ابهام و شبهه است. به عنوان مثال در حديث صفحه 90 با موضوع ورود حضرت عيسى به صنعاء و نماز گزاردن در مكانى كه نصارى آن را به عنوان كنيسه انتخاب كردهاند. همچنين اخبارى از كشتى نوح در صفحه 290، و قصه صالح در صفحه 311 و قوم لوط در صفحه 312 ذكر شده است كه با خرافه در هم آميختهاند. | |||
در رابطه با صنعاء و يمن كتابهای ديگرى نيز وجود دارد؛ اما در آنها به تاريخ سياسى و ادارى و عمرانى و تمدنى اين بلاد توجه شده است و اما اين اثر به جنبههاى عمومى اين شهرها؛ مانند ابنيه و مساجد اين شهر از اولين مسجد و مساجد پس از آن تا مسجدى كه اصفهانى در سال 407ق بنا شده است، توجه شده است. ديگر اينكه طبقه اول از علما، زهاد و محدثين را ذكر مىكند. از طاوس بن كيسان، فقيه يمانى مشهور گزارش مفصلى درباره اخبار او و رفعت درجهاش در علم و فقه و حديث آورده است. | |||
در برخى از فقرات كتاب بعضى از حوادث سياسى با عباراتى مانند:"كان ذلك في زمن الأمير أسعد بن أبى يعفر..." يا "عند دخول الحضرمى الأعور صنعاء..." ذكر شده است كه بيانگر اهتمام نویسنده به علم و دانش است و حاكي از آن است كه او بنا نداشته كه از اميران و حكام چيزى نقل كند و تمام همتش بحث و درس و تأليف است. | |||
در برخى از فقرات كتاب بعضى از حوادث سياسى با عباراتى مانند:"كان ذلك | |||
=== كتاب دوم (كتاب الختصاص): === | |||
اين كتاب با وجود حجم كم مشتمل بر مطالب و اخبار موثقى درباره يمن است كه در كتاب تاريخ صنعاء نيامده است و العرشانى آنها را از مصادر معتبر گرد آورده است و در آن حوادث و ملاحظات محققین زمانش درباره تاريخ ادبى و سياسى و تمدنى يمن در قرن ششم و ابتداى قرن هفتم را نيز ذكر كرده است. | |||
مطالبى كه نویسنده در كتابش آورده است، در عناوين ذيل خلاصه مىشود: | |||
# ذكر مشاهدات و حوادث زمانش. | |||
# مكاتبات پيامبر با نمايندگانش يمن. | |||
# ساخت مسجد معاذ بن جبل. | |||
# ساخت مسجد جامع در صنعاء. | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
محقق نسخههاى متعدد را گردآورى كرده و با مقابله آنها اختلاف نسخهها را در پاورقى ارائه كرده است. در پايان فهرست دو كتاب، جداگانه آمده است كه عبارت است از:1- آيات قرآن كريم 2- احاديث نبوى 3- اشعار 4- اعلام 5- اقوام 6- اماكن 7- كتب. | |||
محقق نسخههاى متعدد را گردآورى كرده و با مقابله آنها اختلاف نسخهها را در پاورقى ارائه كرده است. در پايان فهرست دو كتاب، جداگانه آمده است كه عبارت است از :1- آيات قرآن كريم 2- احاديث نبوى 3- اشعار 4- اعلام 5- اقوام 6- اماكن 7- كتب. | |||
پس از آن نيز 1- مصادر و مراجع تحقيق و2- فهرست موضوعات كتابها به تفكيك ذكر شده است. | پس از آن نيز 1- مصادر و مراجع تحقيق و2- فهرست موضوعات كتابها به تفكيك ذكر شده است. | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
متن و مقدمه كتاب. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | [[رده: تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | [[رده: تاریخ آسیا]] | ||
[[رده:تاریخ محلی و گزارشهای شبه جزیره]] | [[رده: تاریخ محلی و گزارشهای شبه جزیره]] |