۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۹
، ۳۰ اکتبر ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'التفهیم لاوایل صناعه التنجیم' به 'التفهیم لأوائل صناعة التنجیم'
جز (جایگزینی متن - 'رده: 25 مهر الی 24 آبان(97)' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'التفهیم لاوایل صناعه التنجیم' به 'التفهیم لأوائل صناعة التنجیم') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
مؤلف اغلب به وصف مناطقى مى‌پردازد كه خود بدان جاها سفر كرده است. او مشاهدات خود را نوشته و كوشيده تا هر چه خود به صحت آنها مطمئن است را، در كتابش بنگارد. اما گاه از منابعى اطلاعات را نقل مى‌كند كه در ذكر دقيق نام‌ها و مشخصات منبعش، وسواس خاصى به خرج داده است. او در كتابش از 70 نفر نام برده كه اطلاعات و سخنانى از آنها شنيده و با ذكر كامل نام و كنيه بدان‌ها اشاره كرده است. 17 تن از اين تعداد از قلمروهاى شرقى جهان اسلام هستند. اين مسأله از روى نام اين افراد بر ما هويدا مى‌شود. از ميان افراد خانواده‌اش نيز مى‌توان چند تن را شناخت: احمد بن مسعود، عمويش؛ احمد بن محمد بن مسعود برادرش، مبارک الشرعابى، مهمان پدرش محمد بن مسعود، ريحان مهمان و همراه عمويش على بن مسعود. | مؤلف اغلب به وصف مناطقى مى‌پردازد كه خود بدان جاها سفر كرده است. او مشاهدات خود را نوشته و كوشيده تا هر چه خود به صحت آنها مطمئن است را، در كتابش بنگارد. اما گاه از منابعى اطلاعات را نقل مى‌كند كه در ذكر دقيق نام‌ها و مشخصات منبعش، وسواس خاصى به خرج داده است. او در كتابش از 70 نفر نام برده كه اطلاعات و سخنانى از آنها شنيده و با ذكر كامل نام و كنيه بدان‌ها اشاره كرده است. 17 تن از اين تعداد از قلمروهاى شرقى جهان اسلام هستند. اين مسأله از روى نام اين افراد بر ما هويدا مى‌شود. از ميان افراد خانواده‌اش نيز مى‌توان چند تن را شناخت: احمد بن مسعود، عمويش؛ احمد بن محمد بن مسعود برادرش، مبارک الشرعابى، مهمان پدرش محمد بن مسعود، ريحان مهمان و همراه عمويش على بن مسعود. | ||
او علاوه بر ديده‌ها و شنيده‌هایش به كتبى كه در دسترس و همراهش بوده نيز ارجاعاتى داده است. كتاب‌هایى؛ چون لمع الادله از امام الحرمين جوينى، كتاب معرفة الاديان از رازى، مسالك و الممالك [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|استخرى]]، كتاب المفيد في اخبار الزبيد از جياش بن نجاح، [[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج الذهب]] [[مسعودی، علی بن حسین|مسعودى]]، كتاب [[التفهیم | او علاوه بر ديده‌ها و شنيده‌هایش به كتبى كه در دسترس و همراهش بوده نيز ارجاعاتى داده است. كتاب‌هایى؛ چون لمع الادله از امام الحرمين جوينى، كتاب معرفة الاديان از رازى، مسالك و الممالك [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|استخرى]]، كتاب المفيد في اخبار الزبيد از جياش بن نجاح، [[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج الذهب]] [[مسعودی، علی بن حسین|مسعودى]]، كتاب [[التفهیم لأوائل صناعة التنجیم|التفهيم في علم التنجيم]] از [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بيرونى]]، كتاب التفسير كيسانى، كتاب تاريخ اخبار المكه از فاكهى و كتابى ناشناخته به نام كتاب الترجمه. فاكهى در ميان منابع فوق بيشتر مورد توجه [[ابن مجاور، یوسف بن یعقوب|ابن مجاور]] بوده و سه بار از او نقل كرده است. به عبارت ديگر او تواريخ مكه و مدينه و همچنين يمن را از كتب معتبر تاريخى برداشت كرده و مشاهدات خود را با آن اطلاعات درآميخته است. | ||
وي به تعريف راه‌ها، تعيين مسافات و فواصل منازل، بقعه‌ها، كوه‌ها، دره‌ها، صحراها و مغاره‌ها پرداخته، اخلاق و عادات مردم، آيين و مراسم ازدواج و عروسى، اوزان و مقياسات، نقوذ، پوشاك، حقوق و نيز روايات و فولكلور و اساطير رايج محلى را كه غالباً ً جنبه غرابت آنها بيشتر است، به تفصيل شرح مى‌دهد و نقشه‌های ساده شهرهای جده، زبيد و عدن و همچنين شكل بقعه‌ها را ترسيم مى‌كند. [[ابن مجاور، یوسف بن یعقوب|ابن مجاور]] در گردآوری اين اطلاعات از نوشته‌های نويسندگان قبل از خود؛ مانند فاكهى مؤلف تاريخ مكه و عُماره نویسنده تاريخ زبيد و [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و نيز از آگاهى‌های اشخاص بصير اهل محل و صحرانشينان، گاه بدون ذكر مأخذ و گاه با ذكر نام و منابع مربوط استفاده كرده است. وي شناخت دقيقى از راه‌های دريايى و مسائل مربوط به آن داشته و در اين باره مدارک قابل توجهى از خود باقى گذاشته است، به طوري كه فران درباره نيروي پرقدرت ناوگان ماداگاسكار در سدة7ق به اين مدارک استناد مى‌كند. اثر [[ابن مجاور، یوسف بن یعقوب|ابن مجاور]] يكى از مآخذ مهم درباره شهرهای مذكور در اوايل سده 7ق13/م به شمار مى‌رود كه در آن زمينه، قسمتى از تاريخ اواخر دوران تسلط ايوبيان در عربستان و اولين شاهان رسوليان در يمن و اشراف بنى قتاده در مكه اطلاعات فراوانى آمده است. مطالب اين كتاب را بعدها سيّاحان تأييد كرده‌اند. او در يمن تاريخ سلسله‌هاى حكومت‌گر زياديان، نجاحيان، صُلَيحيان، مهدويان يمن وايوبيان را آورده است. در حجاز نيز از خاندان‌هاى موسوى، بنوهاشم و بنو قتاده اطلاعات مفيد تاريخى نقل كرده است. | وي به تعريف راه‌ها، تعيين مسافات و فواصل منازل، بقعه‌ها، كوه‌ها، دره‌ها، صحراها و مغاره‌ها پرداخته، اخلاق و عادات مردم، آيين و مراسم ازدواج و عروسى، اوزان و مقياسات، نقوذ، پوشاك، حقوق و نيز روايات و فولكلور و اساطير رايج محلى را كه غالباً ً جنبه غرابت آنها بيشتر است، به تفصيل شرح مى‌دهد و نقشه‌های ساده شهرهای جده، زبيد و عدن و همچنين شكل بقعه‌ها را ترسيم مى‌كند. [[ابن مجاور، یوسف بن یعقوب|ابن مجاور]] در گردآوری اين اطلاعات از نوشته‌های نويسندگان قبل از خود؛ مانند فاكهى مؤلف تاريخ مكه و عُماره نویسنده تاريخ زبيد و [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و نيز از آگاهى‌های اشخاص بصير اهل محل و صحرانشينان، گاه بدون ذكر مأخذ و گاه با ذكر نام و منابع مربوط استفاده كرده است. وي شناخت دقيقى از راه‌های دريايى و مسائل مربوط به آن داشته و در اين باره مدارک قابل توجهى از خود باقى گذاشته است، به طوري كه فران درباره نيروي پرقدرت ناوگان ماداگاسكار در سدة7ق به اين مدارک استناد مى‌كند. اثر [[ابن مجاور، یوسف بن یعقوب|ابن مجاور]] يكى از مآخذ مهم درباره شهرهای مذكور در اوايل سده 7ق13/م به شمار مى‌رود كه در آن زمينه، قسمتى از تاريخ اواخر دوران تسلط ايوبيان در عربستان و اولين شاهان رسوليان در يمن و اشراف بنى قتاده در مكه اطلاعات فراوانى آمده است. مطالب اين كتاب را بعدها سيّاحان تأييد كرده‌اند. او در يمن تاريخ سلسله‌هاى حكومت‌گر زياديان، نجاحيان، صُلَيحيان، مهدويان يمن وايوبيان را آورده است. در حجاز نيز از خاندان‌هاى موسوى، بنوهاشم و بنو قتاده اطلاعات مفيد تاريخى نقل كرده است. | ||