نمایش مبدأ برای بوم‌شناسی تاریخی جریان‌های فکری اصحاب ائمه علیهم‌السلام (با تأکید بر دو مفهوم امامت و عقل) از 95 تا 260ق

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURبوم‌شناسی تاریخی جریان‌های فکری اصحاب ائمه علیهم‌السلامJ1.jpg
| عنوان =بوم‌شناسی تاریخی جریان‌های فکری اصحاب ائمه علیهم‌السلام
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[چلونگر، محمدعلی]] (نویسنده)
[[صادقانی، مجید]] (نویسنده)
[[پیرمرادیان، مصطفی]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‏BP۲۳۹/چ۸/ب۹
| موضوع =شیعه‌ -- کشورها‌ی اسلامی‌ -- تا‌ریخ‌,شیعه‌ اما‌میه‌ -- عقا‌ید,اما‌مت‌,عقل‌
|ناشر 
| ناشر =پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 
| مکان نشر =قم
| سال نشر =۱۳۹۸ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ =
| شابک =
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''بوم‌شناسی تاریخی جریان‌های فکری اصحاب ائمه علیهم‌السلام (با تأکید بر دو مفهوم امامت و عقل) از 95 تا 260ق''' تألیف [[چلونگر، محمدعلی|محمدعلی چلونگر]] - [[صادقانی، مجید|مجید صادقانی]] - [[پیرمرادیان، مصطفی|مصطفی پیرمرادیان]]؛ اثر حاضر با هدف شناسایی و فهم دو مورد از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین موضوعات کلام شیعی سامان یافته است: امامت و عقل.

==ساختار==
کتاب از یک مقدمه و شش فصل تشکیل شده و در پایان کتاب منابع و مآخذ، پیوست و نمایه‌ها قرار گرفته است. عناوین فصل‌های کتاب:  

فصل اول: کلیات

فصل دوم: بوم ـ شهر مدینه

فصل سوم: بوم ـ شهر کوفه

فصل چهارم: بوم ـ شهرهای قم و ری

فصل پنجم: بوم ـ شهرهای خراسان و ماوراء النهر

فصل ششم: بوم ـ شهر بغداد

==گزارش محتوا==
اثر حاضر با هدف شناسایی و فهم دو مورد از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین موضوعات کلام شیعی سامان یافته است: امامت و عقل.

فرضیه نخست نوشتار حاضر چنین تعریف شده است: «حضور امامان ـ علیهم‌السلام ـ مهاجرت گسترده شیعیان و حضور وکلای ائمه ـ علیهم‌السلام ـ در بوم‌های مختلف و نزدیکی به ساختار قدرت سیاسی، موجبات شکل‌گیری پایگاه‌های تاریخی و بوم‌های مختلف اصحاب ائمه ـ علیهم‌السلام ـ را فراهم آورده است».

فرضیه دوم چنین است: «پایگاه‌های مختلف تاریخی و بوم‌های شیعی تأثیری در زمین اصل امامت نداشته‌اند». زیرا خاصیت اندیشه فرامروز بودن آن است.

با این حال نکته‌ای که نباید از آن تغافل ورزید این که اگر چه رباطه بین مباحث امامت با بوم‌های مختلف نفی شده است؛ اما روند پژوهش در تحقیق حاضر، محقق را متوجه این نکته ساخت که انواع نظریات مختلف در باب امامت، همگی از کوفه آغاز شده است و به مرور و به وسیله جریان‌های مختلف فکری و مکاتب فکری پدیدآمده در این شهر به دیگر بلاد نیز گسترش یافته است.

فرضیه سوم کتاب «تضارب آرا با دیگر گروه‌های اسلامی، لزوم اجتهاد فردی و حضور گروه‌های شهری از عوامل شکل‌گیری پایگاه‌های عقل‌گرای اصحاب ائمه ـ علیهم‌السلام ـ بوده است».

کتاب حاضر در گام نخست در پی شناسایی بوم ـ شهرهای اصلی اصحاب ائمه ـ علیهم‌السلام ـ از زمان امام باقر ـ علیه‌السلام ـ تا امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ (95 ـ 260 ق) می‌باشد که در آنها جریان‌های فکری خاصی پیرامون دو موضوع «امامت» و «عقل» وجود داشته است. به این منظور شش بوم ـ شهر شناسایی شد؛ مدینه، کوفه، قم، ری، شهرهای خراسان و ماوراء النهر خصوصا نیشابور و بغداد. به نظر می‌رسد شهرهای کوفه، بغداد، شهرهای خراسان و ماوراء النهر غالباً رویه‌ای عقلانی و کلامی را پیگیری و در مقابل قم و ری نیز بیشتر حدیث‌گرا بودند، علاوه بر این بوم ـ شهر مدینه نیز حد وسط این مسیر را طی می‌کرده است. همچنین پس از آن که بوم ـ شهرهای اصلی اصحاب ائمه شناسایی شدند، مشخص گردید چهار جریان فکری عمده پیرامون امامت ( در دوره مورد نظر) در تمامی این شهرها (با شدت و ضعف متفاوت) حضور داشتند:

الف) جریان اکثریت (نظیر ابان بن تغلب، عبد الله ابی یعفور و خصوصا هشام بن سالم و مؤمن الطاق)؛

ب) جریان هشام بن حکم و شاگرد مبرزش عبدالرحمن بن یونس؛

ج) جریان جابر و مفضل جعفی؛

د) جریان غالیان و خصوصا پیروان ابوالخطاب مقلاص اسدی.

کوتاه سخن آن که مجموع فصول مورد نظر، در پی رسیدن به این پرسش کلیدی و کلی است که «بوم‌های مختلف اصحاب ائمه ـ علیهم‌السلام ـ چه تأثیری بر مفاهیم امامت و عقل داشته است؟»<ref> [https://www.historylib.com/books/2495 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>

==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
[https://historylib.com/top کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: فرق اسلامی]]
[[رده: فرق شیعه]]
[[رده:مقالات جدید(اسفند) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]]