به سوی خدا می‌رویم
| نام کتاب | به سوی خدا می‌رویم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | طالقانی، محمود (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 188/8 /ط2ب9 |
| موضوع | حج |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1381 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | 3935 |
معرفى اجمالى
«به‌سوى خدا مى‌رويم»، اثر آيت‌الله سيد محمود طالقانى، سفرنامه حج مى‌باشد كه به زبان فارسى و در سال 1332ش نوشته شده است.
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در عناوين متعددى سامان يافته است.
نويسنده در ابتدا به بيان موقعيت حجاز پرداخته و سپس، نكاتى كه در سفر مشاهده كرده را متذكر شده است.
گزارش محتوا
نويسنده در مقدمه، ضمن بيان اهميت كنار گذاردن اختلافات در سفر حج، به اين نكته اشاره كرده است كه در اين سفر، نخستين محرك ما، اداى تكليف و انجام واجب است (مقدمه، ص9).
نويسنده در ابتداى كتاب و پيش از آغاز سفرنامه، به مسئله حج، از آيينه قرآن نگريسته و به بررسى آيات مربوط به حج و شناسايى سرزمين حجاز پرداخته است (متن كتاب، ص11).
وى با اشاره به آيه‌هاى 91 تا 93 سوره آل عمران، به نكاتى در مورد حج، اشاره كرده است و خاطرنشان مى‌كند كه آيات وحى كه در بيابان حجاز بر روح پاك پيامبر عربى تابيد و از زبان او به‌صورت آيات قرآن بر مردم تلاوت شد، از هر جهت انديشه مردمى را از محدوديت نجات داد و عقل‌هايى را به حركت درآورد و چشم‌انداز انسان را باز نمود. از جمله با بيانات رسا و اشارات لطيف از آغاز و انجام زمين و آسمان و تحولات آن يادآورى نمود (ر.ك: متن كتاب، ص13).
در آيات مذكور، كعبه نخستين خانه و ساختمان روى زمين براى مردم خوانده شده است. به نظر نويسنده، مقصود آيه اين نيست كه خانه و ساختمانى پيش از بنيان كعبه نبوده، بلكه مقصود اين است كه نخستين ساختمان براى عموم و به سود عموم، همان است كه در مكه پايه‌گذارى شده؛ هر ساختمانى كه به دست آدمى پايه‌گذارى شده، به سود فرد يا جمع يا ملتى و به زيان ديگران است و فرق خانه‌اى كه به نام خداست با ديگر خانه‌ها اين است كه آنجاها اراده شخص حاكم و منافع فرد محور است، اينجا اراده حق حاكم و سود عموم محور است. در اينجا مركزيت اراده و حركات از خودپرستى به خداپرستى بايد برگردد. خانه خدا آنجاست كه نام غير خدا روى آن نباشد و از نفوذ و اراده و تصرف مالكيت خلق بيرون رفته باشد تا آنجا را همگى خانه خود بدانند و از چشم خدا كه نسبت به همه يكسان است، يكديگر را بنگرند و با رشته رحمت حق، با هم بپيوندند و به نام بندگى خدا كه سرّ ذات و حقيقت انسان است، يكديگر را بشناسند (همان، ص15-16).
از جمله صفات كعبه، «هدى للعالمين» و به نظر نويسنده اين يعنى آنكه مردم گمراه جهان و كاروان بشر را به هدف كمال خود كه شناختن حق و فداكارى براى نجات خلق است و به محيط امنيت و عدالت و مدينه فاضله كه مطلوب فطرى و گم‌شده انسان است راهنمايى مى‌نمايد. پرچمى است بر نخستين بام كره زمين تا كاروان بشر راه را گم نكنند و خود را بر سايه عدالت و امنيت خدا برسانند (همان، ص18).
نويسنده در ادامه به انتقاد از بهانه‌جويى و كارشكنى دولت‌ها در اعزام حجاج به سفر حج پرداخته و به اين نكته اشاره دارد كه در اين سال‌ها، بهانه دولت‌ها مسائل اقتصادى و ارزى است و موضوع زيان‌هاى اقتصادى را پيش مى‌كشند و براى انجام وظيفه حج در كشورى مانع قرار مى‌دهند، درحالى‌كه در هر ماه ميليون‌ها پول آن كشور در مراكز فساد و فحشا به عناوين مختلف مصرف مى‌شود و به جيب مردمى مى‌رود كه با همه شئون مادى و معنوى ما دشمنند (همان، ص68).
برخى ديگر از عناوين و موضوعاتى كه در كتاب مطرح شده است، عبارتند از: دستورات سفر، آداب سفر حج از زبان غزالى، آداب و سنن مناسك عمره و حج، اوضاع نابسامان سرحد ايران و عراق، سرگردانى و تحير در ميان زائران، مؤسسه‌هاى علمى و تربيتى در كاظمين، شام و فلسطين گهوراه پرورش پيامبران، اختلاف طبقات و نفوذ استعمار در بيروت، مطوف‌ها يا باج‌گيران حج، مشكل ميقات و احرام، به‌سوى خانه خدا، اعمال عمره، آثار مناسك حج، بقيع مدفن اولياى خدا، زيارت وداع، بازگشت به ايران پس از دو ماه و...
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع (ر.ك: مقدمه، ص30)، به توضيح برخى از مطالب متن پرداخته شده است (ر.ك: همان، ص36).
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب به سوی خدا می‌رویم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور