۶٬۲۹۵
ویرایش
جز
+ناو
جز (جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ') |
جز (+ناو) |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
</div> | </div> | ||
'''بدرالدین هلالی جغتایی''' (متوفای 936-هرات افغانستان)، از شاعران قرن نهم و دهم و از معاصران «سلطان میرزا بایقرای گورکانی» و «شاه اسماعیل صفوی» است. دیوان اشعار، شاه و درویش، صفات العاشقين و لیلی و مجنون از آثار منظوم او هستند. تبحر هلالی بیشتر در سرایش غزل بوده است. از هلالی دختری به نام «حجابی استرآبادی» | '''بدرالدین هلالی جغتایی''' (متوفای 936-هرات افغانستان)، از شاعران قرن نهم و دهم و از معاصران «سلطان میرزا بایقرای گورکانی» و «شاه اسماعیل صفوی» است. دیوان اشعار، شاه و درویش، صفات العاشقين و لیلی و مجنون از آثار منظوم او هستند. تبحر هلالی بیشتر در سرایش غزل بوده است. از هلالی دختری به نام «حجابی استرآبادی» به‌جای ماند که او هم شاعر بود. | ||
==نام، نژاد، سال و محل تولد و رشد== | ==نام، نژاد، سال و محل تولد و رشد== | ||
نام او را در اکثر | نام او را در اکثر تذکره‌ها بدرالدین و در کتاب تاریخی حبيب السير، «نورالدین» آورده‌اند. بدرالدین هلالی در اصل از نژاد ترکان جغتایی بود، اما در استرآباد (گرگان کنونی) به دنیا آمد و در همین شهر رشد کرد<ref>ر.ک: عابدی، کامیار، ص42</ref>. | ||
سال تولد هلالی در مراجع قید نشده و آنچه مسلم است این است که در اواخر قرن نهم متولد شده و در موقع مرگ در سنین میانین عمر بوده است<ref>همان، ص43</ref>. | سال تولد هلالی در مراجع قید نشده و آنچه مسلم است این است که در اواخر قرن نهم متولد شده و در موقع مرگ در سنین میانین عمر بوده است<ref>همان، ص43</ref>. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
وی در شهر هرات، به جرم تشیع کشته شد. | وی در شهر هرات، به جرم تشیع کشته شد. | ||
«قتل هلالی به ظن قوی در 936ق، روی داده است. ظاهرا قاتل وی | «قتل هلالی به ظن قوی در 936ق، روی داده است. ظاهرا قاتل وی «سیف‌الله»نامی بوده»<ref>همان، ص43</ref>. | ||
«مزار هلالی و فخرالدین علی صفی بیهقی پسر ملا حسن کاشفی در هرات کنار یکدیگر قرار گرفته و لوح هر دو جدید است. بر لوح مزار هلالی به خط نسخ زیبا چنین منقور است: هذا مرقد منور مولانا بدر الملة و الدين هلالي جغتايي الهروي الشاعر. قد توفي في سنة ست و ثلاثين و تسعمائة. | «مزار هلالی و فخرالدین علی صفی بیهقی پسر ملا حسن کاشفی در هرات کنار یکدیگر قرار گرفته و لوح هر دو جدید است. بر لوح مزار هلالی به خط نسخ زیبا چنین منقور است: هذا مرقد منور مولانا بدر الملة و الدين هلالي جغتايي الهروي الشاعر. قد توفي في سنة ست و ثلاثين و تسعمائة. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
{{ب|''این قطره خون چیست به روی تو هلالی''|2='' گویا که دل از غصه به روی تو دویده''}}{{پایان شعر}} | {{ب|''این قطره خون چیست به روی تو هلالی''|2='' گویا که دل از غصه به روی تو دویده''}}{{پایان شعر}} | ||
ولی مزار هلالی از نخست در چهار سوق هرات قرار داشته که در همان جا هم به قتل رسیده بود و پس از خرابی آن قبر در سال 1306ش، | ولی مزار هلالی از نخست در چهار سوق هرات قرار داشته که در همان جا هم به قتل رسیده بود و پس از خرابی آن قبر در سال 1306ش، استخوان‌های هلالی را بدین مکان آورده‌اند»<ref>همان</ref>. | ||
از هلالی دختری به نام «حجابی استرآبادی» | از هلالی دختری به نام «حجابی استرآبادی» به‌جای مانده که شاعر بود، اما از احوالش اطلاعی در دست نیست<ref>همان</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==شعر هلالی== | ==شعر هلالی== | ||
هلالی شاعری است | هلالی شاعری است قوی‌دست و بسیار چیره در ظرایف و ویژگی‌های شعری. عمده موفقیت او در هنر شاعری به سبب غزلیات آبدار و پرسوز و گدازی است که در آنها «من» شاعر به بارزترین وجه نمایان شده است. خصیصه مهمی که در شعر هلالی موجود است و او را از متقدمان و متأخرانش متمایز می‌کند شور و درد خاصی است که در شعر او وجود دارد و زبان شعری او را نیز به‌سوی نوعی سادگی و بی‌تکلفی سوق داده است<ref>همان</ref>. | ||
== | ==ویژگی‌های شعری== | ||
# گوشنوازی و خوشآهنگی اوزان مورد استفاده در شعرهای او (اکثر شعرهایش در | # گوشنوازی و خوشآهنگی اوزان مورد استفاده در شعرهای او (اکثر شعرهایش در وزن‌هایی است که حافظ در آنها شعر گفته است)؛ | ||
# خواری در برابر معشوق که گاهی در قالب تشبیه به سگ بیان می‌گردد (که از خصوصیات عمده شعر دوران او هم هست)؛ | # خواری در برابر معشوق که گاهی در قالب تشبیه به سگ بیان می‌گردد (که از خصوصیات عمده شعر دوران او هم هست)؛ | ||
# کوشش در | # کوشش در به‌کارگیری لحن عامیانه و روزمره در شعر، به جهت پیوند زبان شعر با زبان مردم و نفوذ هرچه بیشتر آن در میان لایه‌های مختلف آنان؛ | ||
# میراثدار سبک عراقی بودن، مانند حافظ و سعدی شیرازی؛ | # میراثدار سبک عراقی بودن، مانند حافظ و سعدی شیرازی؛ | ||
# وقوعگویی، که در اشعار او هست، اما به اندازه شعر شاعرانی چون بابافغانی و وحشی بافقی و دیگران نیست؛ | # وقوعگویی، که در اشعار او هست، اما به اندازه شعر شاعرانی چون بابافغانی و وحشی بافقی و دیگران نیست؛ | ||
# تأثیر افکار و عقاید فلسفی در شعر هلالی اندک و در حدود هیچ است؛ | # تأثیر افکار و عقاید فلسفی در شعر هلالی اندک و در حدود هیچ است؛ | ||
# او شاعر عشق و دلدادگی است و بااینکه گاهی عشقش رنگی از عرفان و آسمان پیدا می‌کند، اما غالب اوقات عشق او انسانی است و رنگ زمینی دارد؛ | # او شاعر عشق و دلدادگی است و بااینکه گاهی عشقش رنگی از عرفان و آسمان پیدا می‌کند، اما غالب اوقات عشق او انسانی است و رنگ زمینی دارد؛ | ||
# هلالی چندان در بند صنایع شعری و | # هلالی چندان در بند صنایع شعری و به‌کارگیری آنها نیست؛ ازاین‌رو صنایع لفظی و حتی معنوی در شعر او چندان وجود ندارد. شعر او به سادگی میل دارد و ایهام و ابهام، از آن‌گونه که در سبک عراقی و هندی وجود دارد در شعر او نقشی ندارد یا بسیار کم نقش دارد؛ | ||
# غزلیاتی با | # غزلیاتی با ردیف‌های ابتکاری، بدیع و زیبا در دیوان هلالی بسیار است<ref>ر.ک: همان، ص44-45</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
[[:noormags:306946|عابدی، کامیار، «دل حزین هلالی (درباره زندگی، آثار و شعر هلالی جغتایی استرآبادی)»، ادبستان فرهنگ و هنر، شماره 33، شهریور 1371، صفحات 42 تا 48]]. | [[:noormags:306946|عابدی، کامیار، «دل حزین هلالی (درباره زندگی، آثار و شعر هلالی جغتایی استرآبادی)»، ادبستان فرهنگ و هنر، شماره 33، شهریور 1371، صفحات 42 تا 48]]. | ||
{{شعر و شاعری}} | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[دیوان هلالی جغتایی با شاه و درویش و صفات العاشقين او]] | [[دیوان هلالی جغتایی با شاه و درویش و صفات العاشقين او]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | [[رده:شاعران]] | ||