۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (Yqorbani@noornet.net صفحهٔ بحرالعلوم، محمدمهدی بن مرتضی را به سيدمحمّد مهدى بن مرتضى بن محمد بروجردى طباطبايى منتقل کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'رده:قدیم 25 شهریور الی 24 مهر' به '') |
||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | | | data-type="authorOtherNames" | بحرالعلوم طباطبائی، محمد مهدی بن مرتضی | ||
سید بحرالعلوم، محمد | سید بحرالعلوم، محمد مهدی بن مرتضی | ||
طباطبائی، محمد | طباطبائی، محمد مهدی بن مرتضی | ||
طباطبائی نجفی، مهدی بن مرتضی | |||
بحرالعلوم، سید مهدی | بحرالعلوم، سید مهدی | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" |[[ | | data-type="authorWritings" |[[الدره النجفیه]] | ||
[[رجال | [[رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»]] | ||
[[رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم]] | |||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
خط ۳۹: | خط ۴۱: | ||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00101AUTHORCODE | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00101AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
''' | {{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام زدایی)}} | ||
{{کاربردهای دیگر|بحرالعلوم (ابهام زدایی)}} | |||
'''سيد محمّدمهدى بن مرتضى بن محمد بروجردى طباطبايى''' (1121-1177ش)، از مشاهير علماى اماميه در قرن دوازدهم، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، مفسر قرآن، اديب و رجالى است | |||
== ولادت == | |||
در سال 1155 (و به قولى در 1154) در كربلا متولد شد. | |||
پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندانهاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] به عنوان جد و از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مجلسى دوم]] به عنوان دايى ياد مىكند.<ref>قمى، ج 2، ص62</ref> | پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندانهاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] به عنوان جد و از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مجلسى دوم]] به عنوان دايى ياد مىكند.<ref>قمى، ج 2، ص62</ref> | ||
== | ==تحصیلات== | ||
بحر العلوم تحصيلات خود را در زادگاهش نزد پدر و شيخ يوسف بحرانى (صاحب [[الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة|حدائق]]) آغاز كرد، و بعد به نجف رفت و نزد شيخ مهدى بن محمد فتونى عاملى و شيخ محمدتقى دورقى و شيخ محمدباقرهزار جريبى به كسب علم پرداخت. سپس به كربلا بازگشت و به حوزۀ درس [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|بهبهانى، آقا محمدباقر]]) پيوست.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص66، مدرس تبريزى، ج 1، ص234، حبيبآبادى، ج 2، ص416</ref> | بحر العلوم تحصيلات خود را در زادگاهش نزد پدر و شيخ يوسف بحرانى (صاحب [[الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة|حدائق]]) آغاز كرد، و بعد به نجف رفت و نزد شيخ مهدى بن محمد فتونى عاملى و شيخ محمدتقى دورقى و شيخ محمدباقرهزار جريبى به كسب علم پرداخت. سپس به كربلا بازگشت و به حوزۀ درس [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|بهبهانى، آقا محمدباقر]]) پيوست.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص66، مدرس تبريزى، ج 1، ص234، حبيبآبادى، ج 2، ص416</ref> | ||
خط ۵۲: | خط ۶۱: | ||
==بازگشت به نجف== | ==بازگشت به نجف== | ||
پس از آن كه وحيد به علت كهولت درس خود را تعطيل كرد، به توصيۀ استاد به نجف بازگشت و در آنجا حوزۀ درسى تشكيل داد، شاگردان بسيارى تربيت كرد و به عدهاى از علما اجازۀ روايت داد، كه از آن جملهاند: سيّد صدرالدين عاملى، [[کاشفالغطاء، جعفر بن خضر|شيخ جعفر نجفى]] صاحب [[كشف الغطاء عن مبهمات شريعة الغراء (طبع قدیم)|كشف الغطاء]]، [[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| سيد جواد عاملى]] صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]، شيخ [[مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل|ابوعلى حائرى]] صاحب [[منتهی المقال في أحوال الرجال|منتهى المقال]]، [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]]، [[طباطبایی، محمد بن علی|سيد محمد مجاهد]]. | |||
سيد ابوالقاسم خوانسارى (كه بحر العلوم از او حكمت و كلام مىآموخت و او نزد بحر العلوم فقه و اصول مىخواند)، شيخ اسد اللّه شوشترى، ميرزا محمد نيشابورى معروف به اخبارى، حجتالاسلام شفتى، شيخ محمد على اعسم، سيد دلدار على هندى.<ref>خوانسارى، ج 7، ص204، امين، ج 10، ص159 - 160</ref> | |||
==سفر به مشهد== | ==سفر به مشهد== | ||
بحر العلوم در 1186 به مشهد سفر كرد و هفت سال در آنجا اقامت گزيد. در اين مدت گذشته از شركت در مجالس علمى و مباحثه با علما، نزد ميرزا مهدى شهيد خراسانى به فراگيرى فلسفه پرداخت و اين حكيم او را به سبب مقام شامخ علميش بحر العلوم خواند. اين لقب كه پيش از آن به كسى اطلاق نشده بود بعدها عنوان خاندان وى شد كه تا امروز به آن شهرت دارند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص43، امين، ج 10، ص159</ref> | بحر العلوم در 1186 به مشهد سفر كرد و هفت سال در آنجا اقامت گزيد. در اين مدت گذشته از شركت در مجالس علمى و مباحثه با علما، نزد ميرزا مهدى شهيد خراسانى به فراگيرى فلسفه پرداخت و اين حكيم او را به سبب مقام شامخ علميش بحر العلوم خواند. اين لقب كه پيش از آن به كسى اطلاق نشده بود بعدها عنوان خاندان وى شد كه تا امروز به آن شهرت دارند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص43، امين، ج 10، ص159</ref> | ||
==سفر حج== | ==سفر حج== | ||
در سال 1193 به حج رفت و مدتى كه در حجاز بود، گذشته از اقدامات سودمند دينى، به تدريس فقه مذاهب اربعه پرداخت و افراد بسيارى در حلقۀ درسى او شركت كردند. ديگر از سوانح مهم زندگى او مناظرۀ كلامى با دانشمندان يهود در منطقۀ ذى الكفل است كه بر اثر آن، گروه بسيارى به اسلام گرويدند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص50 - 66، مدرس تبريزى، همانجا، حبيبآبادى، ج 2، ص417</ref> گزارش كامل اين مناظره را چند تن از حاضران در مجلس بحث، از جمله صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] ثبت كردهاند. | در سال 1193 به حج رفت و مدتى كه در حجاز بود، گذشته از اقدامات سودمند دينى، به تدريس فقه مذاهب اربعه پرداخت و افراد بسيارى در حلقۀ درسى او شركت كردند. ديگر از سوانح مهم زندگى او مناظرۀ كلامى با دانشمندان يهود در منطقۀ ذى الكفل است كه بر اثر آن، گروه بسيارى به اسلام گرويدند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص50 - 66، مدرس تبريزى، همانجا، حبيبآبادى، ج 2، ص417</ref> گزارش كامل اين مناظره را چند تن از حاضران در مجلس بحث، از جمله صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] ثبت كردهاند. | ||
==رياست عامه== | ==رياست عامه== | ||
بحر العلوم كه در يكى از درخشانترين دورههاى علمى شيعه مىزيست، در بعضى از علوم دينى سرآمد اقران بود، و در بعضى ديگر آگاهى لازم را داشت، از اين رو رياست عامّه به او منتقل شد. | بحر العلوم كه در يكى از درخشانترين دورههاى علمى شيعه مىزيست، در بعضى از علوم دينى سرآمد اقران بود، و در بعضى ديگر آگاهى لازم را داشت، از اين رو رياست عامّه به او منتقل شد. | ||
خط ۷۶: | خط ۸۱: | ||
شهامت اخلاقى و روحيۀ اصلاح طلبى بحر العلوم سبب شد كه در دوران رياست عامّه، در اجراى تكاليف اجتماعى - دينى با بزرگان معاصر خود همكارى كند، از جمله در مسائل فتوايى مردم را به تقليد از شيخ جعفر نجفى رهنمون شد و براى قضا و رسيدگى به خصومات، شيخ محيىالدين و براى اقامۀ جماعت، شيخ حسین نجف عالم و زاهد و امام جماعت مسجد هندى را معرّفى كرد. | شهامت اخلاقى و روحيۀ اصلاح طلبى بحر العلوم سبب شد كه در دوران رياست عامّه، در اجراى تكاليف اجتماعى - دينى با بزرگان معاصر خود همكارى كند، از جمله در مسائل فتوايى مردم را به تقليد از شيخ جعفر نجفى رهنمون شد و براى قضا و رسيدگى به خصومات، شيخ محيىالدين و براى اقامۀ جماعت، شيخ حسین نجف عالم و زاهد و امام جماعت مسجد هندى را معرّفى كرد. | ||
همچنين شاگرد برجستۀ خود[[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| | همچنين شاگرد برجستۀ خود[[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| سيد جواد عاملى]] مؤلف [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] را به تدوين كتب، از جمله تقريرات درس خود او، كه محور آن كتاب [[الوافي|وافى]] [[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|فيض كاشانى]] بود تشويق كرد. خود او نيز علاوه بر تدريس فقه و حديث به امور مردم رسيدگى مىكرد.<ref>همان، ج 10، ص159</ref> | ||
در گشودن مشكلات دينى و اجتماعى و برآوردن حوايج نيازمندان كوشا بود و از جمله اقدامات مؤثر او، تعيين دقيق ميقاتهاى احرام و مشخص كردن محدودۀ مواقف حج است كه در دوران توقف وى در مكه صورت گرفت. | در گشودن مشكلات دينى و اجتماعى و برآوردن حوايج نيازمندان كوشا بود و از جمله اقدامات مؤثر او، تعيين دقيق ميقاتهاى احرام و مشخص كردن محدودۀ مواقف حج است كه در دوران توقف وى در مكه صورت گرفت. | ||
خط ۹۵: | خط ۱۰۰: | ||
==تأليفات == | ==تأليفات == | ||
بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كردهاند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از: | بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كردهاند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
خط ۱۲۲: | خط ۱۲۶: | ||
- [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]، محسن امين، بيروت، 1983/1403. | - [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]، محسن امين، بيروت، 1983/1403. | ||
- رجال | - رجال السيد بحرالعلوم، المعروف بالفوائد الرجالية، محمد مهدى بن مرتضى بحرالعلوم، چاپ محمد صادق بحر العلوم و حسین بحرالعلوم، تهران، 1363 ش. | ||
- «العقود الاثنیعشر في رثاء سادات البشر | - «العقود الاثنیعشر في رثاء سادات البشر للسيد بحر العلوم»، همان، تراثنا، سال 3،ش 10 (محرم 1408). | ||
- إيضاح المكنون، اسماعيل بغدادى، استانبول 1972، ج 1، ص461، ج 2، ص242. | - إيضاح المكنون، اسماعيل بغدادى، استانبول 1972، ج 1، ص461، ج 2، ص242. | ||
خط ۱۵۳: | خط ۱۵۷: | ||
[[الدره النجفیه]] | [[الدره النجفیه]] | ||
[[رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»]] | [[رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»]] | ||
خط ۱۶۱: | خط ۱۶۳: | ||
[[رساله السیر والسلوک المنسوبه الی بحر العلوم]] | [[رساله السیر والسلوک المنسوبه الی بحر العلوم]] | ||
[[مصابیح الاحکام]] | |||
[[مهمات الاصول فی شرح المنظومه لبحر العلوم طاب ثراه]] | [[مهمات الاصول فی شرح المنظومه لبحر العلوم طاب ثراه]] | ||
خط ۱۶۹: | خط ۱۷۳: | ||
[[شرح تخمیس السید حسین الطباطبائي علی مراثی بحرالعلوم]] | [[شرح تخمیس السید حسین الطباطبائي علی مراثی بحرالعلوم]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
ویرایش