۸۱٬۶۴۸
ویرایش
ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان: تفاوت میان نسخه‌ها
ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۰
، ۱۴ مارس←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان | | عنوان‌های دیگر =تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[رشید | [[رشید یاسمی، غلامرضا]] (مترجم) | ||
[[کریستن سن، آرتور امانویل]] (نویسنده) | [[کریستن سن، آرتور امانویل]] (نویسنده) | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| چاپ =6 | | چاپ =6 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10045 | ||
| کتابخوان همراه نور =10045 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|ساسانیان (ابهام زدایی)}} | |||
'''ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان'''، نوشته [[کریستن‌سن، آرتور امانویل|كريستين سن]]، ترجمه [[رشید یاسمی، غلامرضا|رشيد ياسمى]] اين كتاب به انگليسى نوشته شده و به وضع دولت و دربار ساسانى و احوال مردمان آن روزگار پرداخته است. | |||
نویسنده سى سال پيش از پرداختن به اين كتاب، شاهنشاهى ساسانيان را نوشت، اما پس از آن، بر پايه كشف‌هاى تازه‌اى از آن عصر مانند كتيبه‌هاى شاه‌پور نخست در كعبه زردشت، «مواد تازه و سودمندى» درباره تاريخ تمدن ساسانى و صنعت و ديانت آن عصر به دست آورد و از اين رو، به جاى چاپ دوباره‌اش و افزودن اطلاعات نوپديد در آن، به ساماندهى ایران در زمان ساسانيان بر پايه دوره‌هاى تاريخى همت گماشت كه آن را «واسطه العقد» ديگر نوشته‌هاى او و سبک ش را «سهل و ممتنع» مى‌توان دانست؛ زيرا به رغم ژرفكاوى سندهاى كهن و آثار گوناگون تاريخى، شيوايى و رسايى سخن را نيز در روايت آنها فرو نگذارده و در پانوشت كتاب، يادداشت‌هاى سودمندى به پژوهشگران عرضه كرده است. | نویسنده سى سال پيش از پرداختن به اين كتاب، شاهنشاهى ساسانيان را نوشت، اما پس از آن، بر پايه كشف‌هاى تازه‌اى از آن عصر مانند كتيبه‌هاى شاه‌پور نخست در كعبه زردشت، «مواد تازه و سودمندى» درباره تاريخ تمدن ساسانى و صنعت و ديانت آن عصر به دست آورد و از اين رو، به جاى چاپ دوباره‌اش و افزودن اطلاعات نوپديد در آن، به ساماندهى ایران در زمان ساسانيان بر پايه دوره‌هاى تاريخى همت گماشت كه آن را «واسطه العقد» ديگر نوشته‌هاى او و سبک ش را «سهل و ممتنع» مى‌توان دانست؛ زيرا به رغم ژرفكاوى سندهاى كهن و آثار گوناگون تاريخى، شيوايى و رسايى سخن را نيز در روايت آنها فرو نگذارده و در پانوشت كتاب، يادداشت‌هاى سودمندى به پژوهشگران عرضه كرده است. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در بخش نخست به توصيف سازمان اجتماعى و سياسى دولت اشكانى مى‌پردازد و با اشاره به پيدايى كوچ‌نشين‌ها و سلسله‌هاى پادشاهى شمال و شرق ایران و روى‌كردشان به دولت اشكانى، از آشوب‌ها و ناآرامى‌هاى موجود در آن مرزها و هجرت‌هاى مردمان آن سامان گزارش مى‌دهد و با توصيف مذهب نخستين و دين كهن آرياييان (پرستش طبيعت و اجرام آسمانى) و پى‌جويى باورهاى زردشتى در سرچشمه‌هاى «مهرپرستى» آن دوران، از روند پيدايى و دگرگونى دين | نویسنده در بخش نخست به توصيف سازمان اجتماعى و سياسى دولت اشكانى مى‌پردازد و با اشاره به پيدايى كوچ‌نشين‌ها و سلسله‌هاى پادشاهى شمال و شرق ایران و روى‌كردشان به دولت اشكانى، از آشوب‌ها و ناآرامى‌هاى موجود در آن مرزها و هجرت‌هاى مردمان آن سامان گزارش مى‌دهد و با توصيف مذهب نخستين و دين كهن آرياييان (پرستش طبيعت و اجرام آسمانى) و پى‌جويى باورهاى زردشتى در سرچشمه‌هاى «مهرپرستى» آن دوران، از روند پيدايى و دگرگونى دين ایرانیان؛ يعنى اصلاح شدن «ديوپرستى» با سروده‌هاى زردشت (گاثاها) سخن مى‌گويد و سرانجام به زبان‌هاى «عامه» و «ادبى» و رسم الخط دوره‌هاى اشكانى و ساسانى (لغت متوسط ایران) و پيوند اين زبان‌ها و شيوه‌هاى نوشتن، با زبان و خط آرامى مى‌پردازد. | ||
بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد. | بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد. | ||
ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسی، درباره سرگذشت ایران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا «شاهنامه» ترجمه‌اش كرده‌اند. اصل خداى‌نامه پهلوى و ترجمه [[ | ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسی، درباره سرگذشت ایران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا «شاهنامه» ترجمه‌اش كرده‌اند. اصل خداى‌نامه پهلوى و ترجمه [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] از اين كتاب، در دست نيست. شاهنامه فردوسى كه به زبان فارسی از زندگى پادشاهان و پهلوانان باستان گزارش مى‌دهد، ترجمه ديگرى از آن منابع پهلوى به شمار مى‌رود. نویسنده، هم‌چنين با اشاره به ديدگاه‌هاى نِلد در اين باره، سرچشمه‌هاى اين منابع نخستين را بررسى مى‌كند و آثار ديگر نويسندگان را مانند [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] ارزيابى مى‌نمايد و از سندهایى مانند «نامه تنسر به پادشاه طبرستان» ياد مى‌كند كه در پاره‌اى از كتاب‌هاى تاريخى گنجانده شده‌اند. وى در پايان، فهرستى از مهم‌ترين منابع عربى و ایرانى تاريخ ساسانيان عرضه مى‌كند و به اقتباس هر يك از آنها از ديگرى و ارتباطشان با يك‌ديگر مى‌پردازد. | ||
نویسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزدیک به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ایران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهایى نوشته‌اند كه به روابط ایران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانیان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند. | نویسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزدیک به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ایران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهایى نوشته‌اند كه به روابط ایران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانیان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۶: | ||
او در فصل ششم با اشاره به قدرت فراوان روحانیان و اشراف و اوج‌گيرى زردشتى‌گرايى، به وضع يهوديت و مسيحيت در آن دوران مى‌پردازد و از آزار ديدن عيسويان در زمان شاه‌پور دوم و دوران روى كار آمدن يزدگرد اول و وهرام پنجم گزارش مى‌دهد. سپس به اوضاع ارمنستان در آن هنگام و شهيدان عيسوى سريانى و ایرانى و كشمكش يعقوبيان و نسطوريان و كارهاى «پيروز» و «ولاش» و حمله هفتاليان و چيرگى و فراگير شدن مذهب نسطورى مى‌پردازد و سرانجام درباره سازمان قضايى دولت در آن هنگام سخن مى‌گويد و در بررسى كتاب «اعمال شهداى ایران»، از وضع حقوق جزايى و «تشكيلات عدليه» آن دوران گزارش مى‌دهد. | او در فصل ششم با اشاره به قدرت فراوان روحانیان و اشراف و اوج‌گيرى زردشتى‌گرايى، به وضع يهوديت و مسيحيت در آن دوران مى‌پردازد و از آزار ديدن عيسويان در زمان شاه‌پور دوم و دوران روى كار آمدن يزدگرد اول و وهرام پنجم گزارش مى‌دهد. سپس به اوضاع ارمنستان در آن هنگام و شهيدان عيسوى سريانى و ایرانى و كشمكش يعقوبيان و نسطوريان و كارهاى «پيروز» و «ولاش» و حمله هفتاليان و چيرگى و فراگير شدن مذهب نسطورى مى‌پردازد و سرانجام درباره سازمان قضايى دولت در آن هنگام سخن مى‌گويد و در بررسى كتاب «اعمال شهداى ایران»، از وضع حقوق جزايى و «تشكيلات عدليه» آن دوران گزارش مى‌دهد. | ||
فصل هفتم، در بر دارنده گزارش‌هایى از اوضاع اجتماعى | فصل هفتم، در بر دارنده گزارش‌هایى از اوضاع اجتماعى ایرانیان در دوره ساسانى و پايه‌هاى زندگى آنان (مالكيت و خون) و طبقه‌هاى جامعه و خانواده و حقوق مدنى (شهروندى) است. نویسنده در اين فصل با اشاره به پادشاهى كواذ اول و درگيرى‌اش با زرمهر (سواخرا)، به پيدايى مزدكيان و روى‌كردهاى انقلابى آنان و اتحادشان با كواذ مى‌پردازد و درباره خلع و گريختن وى و پادشاهى ژاماسب و بازگشت كواذ (دوره دوم پادشاهى وى) و كشتن مزدكيان گزارش مى‌دهد. | ||
وى فصل هشتم را با اشاره به ظهور نخستين خسرو با لقب انوشروان (انوشگ‌روان؛ يعنى جاويدان روان) و ويژگى‌هاى او و از ميان رفتن فرقه مزدكى آغاز مى‌كند. شاه در اين دوران دوباره بر جاى‌گاه اقتدارش مى‌نشيند، به اصلاحات نظامى دست مى‌زند، با دولت بيزانس مى‌جنگد، هفتاليان و تركان را بر مى‌اندازد و يمن را مى‌گيرد. شورش انوشك‌زاد، توصيف پاى‌تخت و قصرهاى شاه، تأسيسات كشورى، تشريفات دربار، امتيازها و لقب‌ها، دوره بزرگ تمدن ادبى و فلسفى، علوم و طب و ديانت و فلسفه و ظهور برزويه طبيب و اديب و نفوذ ادبى هند (كليگ و دمنگ) و توصيف وضع مادى و معنوى ایران در عهد كسرا و انحطاط زردشتى‌گرايى از ديگر موضوع‌هاى اين فصل به شمار مى‌رود. | وى فصل هشتم را با اشاره به ظهور نخستين خسرو با لقب انوشروان (انوشگ‌روان؛ يعنى جاويدان روان) و ويژگى‌هاى او و از ميان رفتن فرقه مزدكى آغاز مى‌كند. شاه در اين دوران دوباره بر جاى‌گاه اقتدارش مى‌نشيند، به اصلاحات نظامى دست مى‌زند، با دولت بيزانس مى‌جنگد، هفتاليان و تركان را بر مى‌اندازد و يمن را مى‌گيرد. شورش انوشك‌زاد، توصيف پاى‌تخت و قصرهاى شاه، تأسيسات كشورى، تشريفات دربار، امتيازها و لقب‌ها، دوره بزرگ تمدن ادبى و فلسفى، علوم و طب و ديانت و فلسفه و ظهور برزويه طبيب و اديب و نفوذ ادبى هند (كليگ و دمنگ) و توصيف وضع مادى و معنوى ایران در عهد كسرا و انحطاط زردشتى‌گرايى از ديگر موضوع‌هاى اين فصل به شمار مى‌رود. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۱: | ||
فهرستى از اعلام (نمايه نام‌ها) در پايان كتاب و فهرست عكس‌ها و اختصارات در آغاز آن وجود دارد و اطلاعات كتاب شناختى در پانوشت هر صفحه آمده است. | فهرستى از اعلام (نمايه نام‌ها) در پايان كتاب و فهرست عكس‌ها و اختصارات در آغاز آن وجود دارد و اطلاعات كتاب شناختى در پانوشت هر صفحه آمده است. | ||
[[رشید | [[رشید یاسمی، غلامرضا|مرحوم رشيد ياسمى]] (مترجم اين كتاب) كه از 1392ش (1933م)، استاد كرسى تاريخ در دانشگاه تهران بود و افزون بر شاعرى، دست چيره‌اى در ترجمه و نوشتن داشت، كار دانشجويان را به دليل نبود منبع دقيق و سودمندى درباره روزگار پس از اشكانيان ناقص مى‌ديد و از اين رو، به ترجمه اين كتاب پرداخت. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[إيران في عهد الساسانيين]] | [[إيران في عهد الساسانيين]] | ||
[[رویدادنامه: مختصر پایان شاهنشاهی ساسانی و اوایل اسلام (660 - 590 میلادی)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۵: | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||
[[رده:آثار خاورشناسان]] | |||
[[رده: | |||