ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌ مقفع، عبدالله بن دادویه' به 'ابن مقفع، عبدالله بن دادویه'
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌م' به 'ابن‌ م')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ مقفع، عبدالله بن دادویه' به 'ابن مقفع، عبدالله بن دادویه')
خط ۴۵: خط ۴۵:
بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد.
بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد.


ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسی، درباره سرگذشت ایران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا «شاه‌نامه» ترجمه‌اش كرده‌اند. اصل خداى‌نامه پهلوى و ترجمه [[ابن‌ مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] از اين كتاب، در دست نيست. شاهنامه فردوسى كه به زبان فارسی از زندگى پادشاهان و پهلوانان باستان گزارش مى‌دهد، ترجمه ديگرى از آن منابع پهلوى به شمار مى‌رود. نویسنده، هم‌چنين با اشاره به ديدگاه‌هاى نِلد در اين باره، سرچشمه‌هاى اين منابع نخستين را بررسى مى‌كند و آثار ديگر نويسندگان را مانند [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] ارزيابى مى‌نمايد و از سندهایى مانند «نامه تنسر به پادشاه طبرستان» ياد مى‌كند كه در پاره‌اى از كتاب‌هاى تاريخى گنجانده شده‌اند. وى در پايان، فهرستى از مهم‌ترين منابع عربى و ایرانى تاريخ ساسانيان عرضه مى‌كند و به اقتباس هر يك از آنها از ديگرى و ارتباطشان با يك‌ديگر مى‌پردازد.
ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسی، درباره سرگذشت ایران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا «شاه‌نامه» ترجمه‌اش كرده‌اند. اصل خداى‌نامه پهلوى و ترجمه [[ابن مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] از اين كتاب، در دست نيست. شاهنامه فردوسى كه به زبان فارسی از زندگى پادشاهان و پهلوانان باستان گزارش مى‌دهد، ترجمه ديگرى از آن منابع پهلوى به شمار مى‌رود. نویسنده، هم‌چنين با اشاره به ديدگاه‌هاى نِلد در اين باره، سرچشمه‌هاى اين منابع نخستين را بررسى مى‌كند و آثار ديگر نويسندگان را مانند [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] ارزيابى مى‌نمايد و از سندهایى مانند «نامه تنسر به پادشاه طبرستان» ياد مى‌كند كه در پاره‌اى از كتاب‌هاى تاريخى گنجانده شده‌اند. وى در پايان، فهرستى از مهم‌ترين منابع عربى و ایرانى تاريخ ساسانيان عرضه مى‌كند و به اقتباس هر يك از آنها از ديگرى و ارتباطشان با يك‌ديگر مى‌پردازد.


نویسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزدیک به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ایران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهایى نوشته‌اند كه به روابط ایران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانیان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند.
نویسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزدیک به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ایران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهایى نوشته‌اند كه به روابط ایران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانیان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند.