انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری
انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری، تألیف سید محمدرضا عالمی (متولد 1359ش)، نقش شیعیان در انساب‌نگاری مسلمانان و تطورات آن را در آغاز انساب‌نگاری تا پایان قرن هفتم هجری مورد بررسی قرار داده است. از لحاظ موضوعی انساب‌نگاری شیعیان اعم از امامی، زیدی و اسماعیلی مورد نظر است.
| انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عالمی، محمد رضا (نويسنده) |
| ناشر | آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى ** پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
| مکان نشر | ایران - قم ** ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 1393ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-298-042-7 |
| موضوع | شیعه - نسب‌نامه - نسب شناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف8 ع16 211/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده در مقدمه کتاب در ذکر پیشینه نگارش در موضوع انساب‌نگاری شیعه و ضرورت این تحقیق تصریح کرده که «به‌طور خاص کتاب یا مقاله‌ای در مورد تطورات انساب‌نگاری شیعیان وجود ندارد»[۱].
پژوهش حاضر دارای پنج فصل است؛ در فصل اول با عنوان کلیات، به مطالبی مانند مفاهیم، پیشینه انساب‌نگاری در میان ملت‌ها و انساب و انساب‌نگاری از دید آیات و روایت پرداخته شده است.
در فصل دوم با عنوان انساب‌نگاری اسلامی، به مطالبی چون تاریخچه انساب‌نگاری در میان مسلمانان، کتاب‌شناسی علم انساب، جایگاه علم انساب در طبقه‌بندی علوم، عوامل رشد و کارکردهای انساب‌نگاری، روش‌ها و سبک‌های انساب‌نگاری پرداخته شده است.
شکل‌گیری انساب‌نگاری عمومی در بین شیعیان و بررسی تألیفات آنان در این زمینه به‌همراه تأثیر و تأثر انساب‌نگاری شیعیان و اهل سنت و منابع مؤلفان شیعه در انساب‌نگاری عمومی، مطالب مطرح‌شده در فصل سوم با نام انساب‌نگاری عمومی شیعیان است[۲]. مهم‌ترین تألیفات شیعیان در انساب‌نگاری عمومی که تأثیر بسزایی در جریان کلی انساب‌نگاری داشته‌اند و در دسترس هستند، عبارتند از: جمهرة النسب، نسب معد و اليمن الكبير، الإكليل، الإيناس بعلم الأنساب و... که در این تحقیق به آنها پرداخته شده است[۳].
در فصل چهارم، به تاریخچه اختصاصی شیعیان، دلائل پیدایش، شکوفایی و جریان شکل‌گیری انساب‌نگاری انساب آل ابی‌طالب پرداخته شده و سپس نگاشته‌های مؤلفان شیعه در این زمینه یکایک بررسی شده‌اند.
در فصل پایانی و در ادامه بررسی انساب‌نگاری اختصاصی شیعیان، به مباحث انتزاعی و تحلیلی پرداخته شده که شامل انساب‌نگاری با منصب نقابت، محدوده جغرافیایی شبکه علمی نسّابه‌ها، نحوه ارتباط انساب‌نگاران اصلی و ویژگی‌های آنها، نقش مؤلفان امامی‌مذهب در انساب‌نگاری طالبیان و منابع انساب‌نگاران در انساب طالبیان است[۴].
منابع استفاده‌شده در این تحقیق را می‌توان به سه دسته عمده به شرح ذیل تقسیم کرد: کتاب‌های انساب؛ فهرست و رجال و منابع دیگر مانند کتب معجم، تفسیر و تاریخ عمومی که در جای‌جای کتاب و به‌واسطه نیازی که به آنها احساس شده، مورد استفاده قرار گرفته‌اند[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مؤلف و متن کتاب.