۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'عضدالدین ایجی، عبدالرحمان بن احمد' به 'عضدالدین ایجی، عبدالرحمن بن احمد') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
}} | }} | ||
'''المواقف''' معروفترين و مهمترين شرح كتاب «المواقف» قاضى عضد‌الدين ايجى مى‌باشد. | '''المواقف''' معروفترين و مهمترين شرح كتاب «المواقف» [[عضدالدین ایجی، عبدالرحمن بن احمد|قاضى عضد‌الدين ايجى]] مى‌باشد. | ||
كتاب شرح مواقف در كلام اسلامى و به خصوص در معرفى كلام اشعرى جايگاه ويژه‌اى دارد.به تحقيق مى‌توان گفت كه يكى از مهمترين و جامع‌ترين و علمى‌ترين كتب كلامى اشعريها بلكه تمام اهل تسنن همين كتاب مى‌باشد. | |||
كتاب شرح مواقف در كلام اسلامى و به خصوص در معرفى كلام [[اشعری، علی بن اسماعیل|اشعرى]] جايگاه ويژه‌اى دارد.به تحقيق مى‌توان گفت كه يكى از مهمترين و جامع‌ترين و علمى‌ترين كتب كلامى اشعريها بلكه تمام اهل تسنن همين كتاب مى‌باشد. | |||
كتاب شرح مواقف علاوه بر حوزه‌هاى علمى اهل تسنن در حوزه‌هاى علمى تشيع نيز سالهاى متمادى به عنوان كتاب درسى مطرح بوده است. | كتاب شرح مواقف علاوه بر حوزه‌هاى علمى اهل تسنن در حوزه‌هاى علمى تشيع نيز سالهاى متمادى به عنوان كتاب درسى مطرح بوده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
اين كتاب گرچه در موضوع علم كلام نوشته شده است اما علاوه بر آنچه دركلام مطرح مى‌شود موضوعات متنوعى از مباحث فلسفى، همچون مباحث وجود، عدم، ماهيت، عرض، جوهر و...و از مسائل علم نجوم همچون مباحث مربوط به شمس، قمر، افلاك | اين كتاب گرچه در موضوع علم كلام نوشته شده است اما علاوه بر آنچه دركلام مطرح مى‌شود موضوعات متنوعى از مباحث فلسفى، همچون مباحث وجود، عدم، ماهيت، عرض، جوهر و...و از مسائل علم نجوم همچون مباحث مربوط به شمس، قمر، افلاك نهگانه و وضعيت جغرافيائى زمين و از مسائل علم اصول فقه، همچون مسائل مربوط به قياس، استقراء، تمثيل و...سخن به ميان مى‌آورد. | ||
مؤلف علت تأليف اين كتاب را وجود مطالب عاليه از علم كلام در كتاب مواقف و مستور بودن آنها مى‌داند كه جمعى از دوستان از او خواسته بودند كه اين مطالب را روشن سازد.او مى‌گويد«كتاب المواقف الذى احتوى من اصوله (علم الكلام) و قواعده على اهمها و اولاها و من شعبه و فوائده على الطفها و اسناها و...فاجتمع الى نفر من اجلة الاحباب المتطلعين الى سرائر الكتاب و اقترحوا على أن اكشف لهم عن مخدارته الاستار و ابرز لهم من نقاب الحجاب‌هاتيك الاسرار ليجتلوها بأعينهم متبرجات بزينتها متبخرات بمحاسن فطرتها... | مؤلف علت تأليف اين كتاب را وجود مطالب عاليه از علم كلام در كتاب مواقف و مستور بودن آنها مى‌داند كه جمعى از دوستان از او خواسته بودند كه اين مطالب را روشن سازد.او مى‌گويد«كتاب المواقف الذى احتوى من اصوله (علم الكلام) و قواعده على اهمها و اولاها و من شعبه و فوائده على الطفها و اسناها و...فاجتمع الى نفر من اجلة الاحباب المتطلعين الى سرائر الكتاب و اقترحوا على أن اكشف لهم عن مخدارته الاستار و ابرز لهم من نقاب الحجاب‌هاتيك الاسرار ليجتلوها بأعينهم متبرجات بزينتها متبخرات بمحاسن فطرتها... | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
الموقف الاول في المقدمات: مؤلف در اين موقف وارد مقدمات كلام مى‌شود كه شامل شش مرصد مى‌باشد المرصد الاول:آنچه عرفا در علم كلام واجب است.اين مرصد از شش مقصد تشكيل شده است كه عبارتند از: تعريف علم كلام، موضوع علم كلام، فايده علم كلام، شرافت علم كلام، مسائل علم كلام‌و تسميه آن به علم كلام.المرصد الثانى:در تعريف مطلق علم مى‌باشد.المرصد الثالث در اين مرصد اقسام علم مورد كنكاش قرار مى‌گيرد كه شامل 4 مقصد است: تعريف علم، علم حادث، تصور و تصديق، آراء ضعيف.المرصد الرابع:دلايل علوم ضرورى را بررسى مى‌نمايد.المرصد الخامس:در بيان مطلوب علم كلام مى‌باشد كه مباحث آن در 10 مقصد بيان شده است:نظر صحيح، کیفیت افاده نظر صحيح براى علم، شرط نظر، معرفة الله، اولین واجب بر مكلف، نظر فاسد، اختلافات شروط علم، مغايرت علم با مدلول. | الموقف الاول في المقدمات: مؤلف در اين موقف وارد مقدمات كلام مى‌شود كه شامل شش مرصد مى‌باشد. | ||
المرصد الاول: آنچه عرفا در علم كلام واجب است. اين مرصد از شش مقصد تشكيل شده است كه عبارتند از: تعريف علم كلام، موضوع علم كلام، فايده علم كلام، شرافت علم كلام، مسائل علم كلام‌و تسميه آن به علم كلام. | |||
المرصد الثانى:در تعريف مطلق علم مى‌باشد. | |||
المرصد الثالث در اين مرصد اقسام علم مورد كنكاش قرار مى‌گيرد كه شامل 4 مقصد است: تعريف علم، علم حادث، تصور و تصديق، آراء ضعيف. | |||
المرصد الرابع: دلايل علوم ضرورى را بررسى مى‌نمايد. | |||
المرصد الخامس:در بيان مطلوب علم كلام مى‌باشد كه مباحث آن در 10 مقصد بيان شده است: نظر صحيح، کیفیت افاده نظر صحيح براى علم، شرط نظر، معرفة الله، اولین واجب بر مكلف، نظر فاسد، اختلافات شروط علم، مغايرت علم با مدلول. | |||
المرصد السادس:طريق وصول به علم كلام كه در ضمن هشت مقصد بيان شده است: تحديد و تقسيم علم كلام، وجوب شناخت معرف قبل از معرف، أجلى بودن معرف از معرف، روش‌هاى استدلال، قياس، قويترين طريق اثبات مسائل كلام، قضاياى طريق تصديق، دلايل عقلى و نقلى، جايگاه ادلۀ عقلى و نقلى. | المرصد السادس:طريق وصول به علم كلام كه در ضمن هشت مقصد بيان شده است: تحديد و تقسيم علم كلام، وجوب شناخت معرف قبل از معرف، أجلى بودن معرف از معرف، روش‌هاى استدلال، قياس، قويترين طريق اثبات مسائل كلام، قضاياى طريق تصديق، دلايل عقلى و نقلى، جايگاه ادلۀ عقلى و نقلى. | ||
الموقف الثانى في الامور العامة:اين موقف شامل مباحث كلى از قبيل واجب، جوهر، عرض مى‌باشد كه شامل يك مقدمه و پنج مرصد است، مرصد اول در مورد وجود و عدم مى‌باشد كه خود مشتمل است بر هفت مقصد همچون تعريف وجود از حيث بديهى بودن، اشتراك معنوى وجود، رابطۀ وجود با ماهيت از حيث عينيت و يا زيادت آن بر وجود، وجود ذهنى، معدوم، شى بودن معدوم، اتحاد وجود و ماهيت، حال. | الموقف الثانى في الامور العامة: اين موقف شامل مباحث كلى از قبيل واجب، جوهر، عرض مى‌باشد كه شامل يك مقدمه و پنج مرصد است، | ||
مرصد اول در مورد وجود و عدم مى‌باشد كه خود مشتمل است بر هفت مقصد همچون تعريف وجود از حيث بديهى بودن، اشتراك معنوى وجود، رابطۀ وجود با ماهيت از حيث عينيت و يا زيادت آن بر وجود، وجود ذهنى، معدوم، شى بودن معدوم، اتحاد وجود و ماهيت، حال. | |||
المرصد الثانى: ماهيت بما هى هى در 12 مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از: تمييز ماهيت از غير، تقسيمات ماهيت، نظر افلاطون، ماهيت يا مركب، اجزاء ماهيت مركب، ماهيت مجعول، مركب، اجزاء مركب، ماهيت حقيقى، وجوب نياز به اجزاء ماهيت، وجوب قبول شركت در ماهيت، آراء حكما در ماهيت. | المرصد الثانى: ماهيت بما هى هى در 12 مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از: تمييز ماهيت از غير، تقسيمات ماهيت، نظر افلاطون، ماهيت يا مركب، اجزاء ماهيت مركب، ماهيت مجعول، مركب، اجزاء مركب، ماهيت حقيقى، وجوب نياز به اجزاء ماهيت، وجوب قبول شركت در ماهيت، آراء حكما در ماهيت. | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۴۱: | ||
المرصد الثالث:اسماء در سه مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از:حقيقت ايمان، زيادت و نقصان ايمان، كفر، مرتكب كبيره. | المرصد الثالث:اسماء در سه مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از:حقيقت ايمان، زيادت و نقصان ايمان، كفر، مرتكب كبيره. | ||
المرصد الرابع:امامت در شش مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از:وجوب نصب امام، شروط امامت، شرائط امام، امام حق بعد از رسول‌الله‌افضل ناس بعد از رسول‌الله. | المرصد الرابع:امامت در شش مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از: وجوب نصب امام، شروط امامت، شرائط امام، امام حق بعد از رسول‌الله‌افضل ناس بعد از رسول‌الله. | ||
المقصد السادس: مبحث افضليت امام افضل بر مفظول بيان مى‌شود. | المقصد السادس: مبحث افضليت امام افضل بر مفظول بيان مى‌شود. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۵۰: | ||
#جايگاه كتاب: متن كتاب متعلق به قاضى عضد‌الدين عبدالرحمن | #جايگاه كتاب: متن كتاب متعلق به [[عضدالدین ایجی، عبدالرحمن بن احمد|قاضى عضد‌الدين عبدالرحمن ايجى]]، از متكلمين اشعرى است كه توسط جناب [[جرجانی، علی بن محمد|مير سيد شريف جرجانى]] شرح داده شده و تحت عنوان شرح المواقف نوشته شده است.مؤلف بنابر نقل بعضى از اسناد شيعه امامى است. | ||
#:اين شرح از معروفترين شروح كتاب مواقف قاضى عضد‌الدين است و البته بر اين متن شروح ديگرى از معاصرين و قدما نوشته شده است، مانند:السيالكوتى و چلبى از معاصرين و ميرزاهد از قدما. | #:اين شرح از معروفترين شروح كتاب مواقف قاضى عضد‌الدين است و البته بر اين متن شروح ديگرى از معاصرين و قدما نوشته شده است، مانند: السيالكوتى و چلبى از معاصرين و ميرزاهد از قدما. | ||
#جامعيت كتاب: | #جامعيت كتاب: | ||
#:كتاب از حيث جامعيت در بين كتب كلامى ممتاز است و در بين كتب كلامى اشعرى بى‌نظير است. | #:كتاب از حيث جامعيت در بين كتب كلامى ممتاز است و در بين كتب كلامى اشعرى بى‌نظير است. | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۶۱: | ||
==نسخه‌شناسى== | ==نسخه‌شناسى== | ||
اين كتاب براى اولین‌بار در سال 1325 ه.ق بدون هيچ تحقيق و مقدمه‌اى به همت حاج محمد افندى ساسى المغربى التونسى به زيور چاپ آراسته شد.اما در مرحلۀ بعد با تصحيح السيد محمد بدر‌الدين النعسانى و با حاشيه جنابان عبدالحكيم السيالكوتى و حسن چلبى به چاپ رسيد. | اين كتاب براى اولین‌بار در سال 1325 ه.ق بدون هيچ تحقيق و مقدمه‌اى به همت حاج محمد افندى ساسى المغربى التونسى به زيور چاپ آراسته شد.اما در مرحلۀ بعد با تصحيح السيد محمد بدر‌الدين النعسانى و با حاشيه جنابان عبدالحكيم السيالكوتى و حسن چلبى به چاپ رسيد. | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۷۵: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||