نمایش مبدأ برای المقصور و الممدود (ابن سکیت)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR86993J1.jpg
| عنوان = المقصور و الممدود(ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق)
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق]] (نويسنده)
[[سعید، محمد محمد ]] (محقق)
[[سعید، محمد محمد]] ( مقدمه نويس)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف2م7 6131 PJ 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مطبعه الامانة
| مکان نشر = مصر
| سال نشر = 1405ق - 1985م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE86993AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 86993
| کتابخوان همراه نور = 86993
| کد پدیدآور = 14948
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''المقصور و الممدود'''، تألیف نویسنده ایرانی ابویوسف یعقوب بن اسحاق دورقی، معروف به ابن سکیت (186-243/244/246ق)، به بررسی اسامی مقصور و ممدود و ویژگی‌های آنها پرداخته است. مقدمه و تحقیق کتاب به قلم محمد محمد سعید است.

از این کتاب در «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی» در ضمن آثار خطی یاد شده است: «نسخه‌ای از آن در کتابخانه عارف حکمت در مدینه به کتابت ابویوسف موجود است که صحت انتساب آن به ابن سکیت دقیقاً روشن نیست». محمد سعید نیز این نسخه را تنها نسخه کتاب دانسته که به شرح و تحقیق و تصحیح آن اقدام کرده است. وجود تنها نسخه سبب دشواری کار محقق اثر شده، ولذا به منابع اصلی چون کتاب سیبویه، شرح شافیه رضی، مقتضب مبرد و... مراجعه کرده است<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج3، ص698؛ مقدمه محقق، ص3</ref>‏.

در ابتدای کتاب، شرح حال ابن سکیت، با ذکر اسم و نسب، مولد و اساتید و شاگردان و جایگاه علمی و تاریخ و چگونگی وفاتش ارائه شده است. در ادامه اسامی 26 اثر از ابن سکیت لیست شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7-21</ref>.‏

در انتساب کتاب به ابن سکیت تراجم‌نویسان و مورخین، کتابی با این نام را به ابن سکیت نسبت داده‌اند. محقق کتاب برای اثبات وثاقت این نسخه خطی، به مقایسه منقولات متعدد از سیوطی، ابن مالک و دیگران از ابن سکیت، با مطالب کتاب پرداخته و چنین نتیجه می‌گیرد که این کتاب از آن ابن سکیت است<ref>ر.ک: همان، ص21-27</ref>‏.

ابن‌ سکیت مباحث کتاب را با اشاره به اعراب تقدیری اسم مقصور و سپس ذکر مثال‌هایی برای مقصور منصرف و غیر منصرف آغاز کرده است. سپس اعراب اسم ممدود را همانند سایر اسامی دانسته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص41-42</ref>‏. نویسنده، دیگر مباحث کتاب را در ضمن ابواب متعدد مطرح کرده است.

ابن‌ سکیت تلاش کرده شواهدش را از آیات قرآن بیاورد؛ به‌عنوان مثال در توضیح کلمه «الزنی» در آیه «و لا تقربوا الزنی إنه كان فاحشة» (اسراء: 32)، معنای آن را در حالت مقصور و ممدود یکی دانسته و توضیح می‌دهد که اهل حجاز آن را ممدود و اهل نجد مقصور ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>.

==پانویس ==
<references/>

==منابع مقاله==
# مقدمه محقق و متن کتاب.
# فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]]