۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
اين كتاب مهم‌ترين اثر محقق حلى است كه در كلام نگاشته است. او در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: چون ديدم تحقيق در علم عقائد از نفيس‌ترين كارها و گرانبهاترين امور است؛ به طورى كه بر هر صاحب فكرى واجب است در آن غور و حقائق آن را كشف كند، لذا اين كتاب را تأليف نمودم.<ref/>1<ref> | اين كتاب مهم‌ترين اثر محقق حلى است كه در كلام نگاشته است. او در مقدمۀ كتاب مى‌گويد: چون ديدم تحقيق در علم عقائد از نفيس‌ترين كارها و گرانبهاترين امور است؛ به طورى كه بر هر صاحب فكرى واجب است در آن غور و حقائق آن را كشف كند، لذا اين كتاب را تأليف نمودم.<ref/> 1 <ref> | ||
مولف شيوۀ تحقيق در كلام را متعدد دانسته و قائل است كه شيوه و منهج متأخرين معتزله بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‌باشد. لذا مولف مطالب اين كتاب را براساس شيوۀ ياد شده نگاشته است. او سعى نموده مطالب و آراء خود را كاملا منسجم، ولى به صورت مختصر بيان كند. چنانكه گفته است «اين كتاب را به صورت مختصر نوشتم تا مدخلى باشد براى كتب مطول كلامى»<ref/>2<ref>. اسم كتاب در رجال ابن داود «المسلك فى اصول الدين» ثبت شده است و در آغاز نسخۀ خطى «كتاب المسلك فى علم الكلام» ثبت شده و در آخر تنها نسخۀ خطى اين كتاب آمده است «كم كتاب المسلك فى علم الاصول»<ref/>3<ref> تاريخ نگارش اين اثر مشخص نمى‌باشد. | مولف شيوۀ تحقيق در كلام را متعدد دانسته و قائل است كه شيوه و منهج متأخرين معتزله بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‌باشد. لذا مولف مطالب اين كتاب را براساس شيوۀ ياد شده نگاشته است. او سعى نموده مطالب و آراء خود را كاملا منسجم، ولى به صورت مختصر بيان كند. چنانكه گفته است «اين كتاب را به صورت مختصر نوشتم تا مدخلى باشد براى كتب مطول كلامى»<ref/> 2 <ref>. اسم كتاب در رجال ابن داود «المسلك فى اصول الدين» ثبت شده است و در آغاز نسخۀ خطى «كتاب المسلك فى علم الكلام» ثبت شده و در آخر تنها نسخۀ خطى اين كتاب آمده است «كم كتاب المسلك فى علم الاصول»<ref/> 3 <ref> تاريخ نگارش اين اثر مشخص نمى‌باشد. | ||
==ساختار و گزارش محتوا:== | ==ساختار و گزارش محتوا:== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
شيوۀ كتاب: مولف همچنانكه در اول كتاب گفته است، «اما بعد فانه لما كان الخوض فى تحقيق العقائد من انفس الفوائد و اعز الفرائد وجب على كل ذى فطنة أن يصرف رويته الى استخراج حقائقها و كشف غوامضها و دقائقها و لما كانت الطرق الى ذلك مختلفة و الوسائل اليه منكرة و معرفة وجب أن نسلك اتمها تحقيقا و اوضحها مسلكا و طريقا و هو النهج الذى سلكه متأخروا المعتزلة» از شيوۀ متأخرين معتزله براى بيان مطالب عقائد استفاده نموده كه احتمالا مراد كتب قاضى عبدالجبار همدانى باشد. | شيوۀ كتاب: مولف همچنانكه در اول كتاب گفته است، «اما بعد فانه لما كان الخوض فى تحقيق العقائد من انفس الفوائد و اعز الفرائد وجب على كل ذى فطنة أن يصرف رويته الى استخراج حقائقها و كشف غوامضها و دقائقها و لما كانت الطرق الى ذلك مختلفة و الوسائل اليه منكرة و معرفة وجب أن نسلك اتمها تحقيقا و اوضحها مسلكا و طريقا و هو النهج الذى سلكه متأخروا المعتزلة» از شيوۀ متأخرين معتزله براى بيان مطالب عقائد استفاده نموده كه احتمالا مراد كتب قاضى عبدالجبار همدانى باشد. | ||
او شيوۀ خود را چنين توصيف مى‌كند «رأيت أن املى مختصرا يقصر عن هجنة التطويل و يرتفع عن لكنة التقليل يكون مدخلا الى مطول كتبهم و موصلا الى تحصيل مذاهبهم»<ref/>4<ref> | او شيوۀ خود را چنين توصيف مى‌كند «رأيت أن املى مختصرا يقصر عن هجنة التطويل و يرتفع عن لكنة التقليل يكون مدخلا الى مطول كتبهم و موصلا الى تحصيل مذاهبهم»<ref/> 4 <ref> | ||
2-انقطاع عذاب اخروى: مولف مى‌گويد، در اين كه عذاب فساق در آخرت ابدى است يا منقطع مى‌شود، دو قول است. عده‌اى قائل شده‌اند آنها در عذاب خالد خواهند بود و استناد كرده‌اند به اين آيات'''«يدخله نارا خالدا فيها»''' و '''«فجزاؤه جهنم خالدا فيها»''' و عده‌اى قائل شده‌اند، عذاب آنها منقطع مى‌شود و به آياتى همچون'''«من جاء بالسيئة فلا يجزى الامثلها»،''' '''«من يعمل سوءا يجز به»''' و...استناد نموده‌اند. | 2-انقطاع عذاب اخروى: مولف مى‌گويد، در اين كه عذاب فساق در آخرت ابدى است يا منقطع مى‌شود، دو قول است. عده‌اى قائل شده‌اند آنها در عذاب خالد خواهند بود و استناد كرده‌اند به اين آيات'''«يدخله نارا خالدا فيها»''' و '''«فجزاؤه جهنم خالدا فيها»''' و عده‌اى قائل شده‌اند، عذاب آنها منقطع مى‌شود و به آياتى همچون'''«من جاء بالسيئة فلا يجزى الامثلها»،''' '''«من يعمل سوءا يجز به»''' و...استناد نموده‌اند. | ||
مولف در جمع اين دو گروه به انقطاع عذاب قائل شده و مى‌گويد، «فاذن الحق ان الآيات المذكورة فى غاية التعارض لكن مع تعارضها يكون الترجيح لجانب من يقول بانقطاع عقابه لانه مصير الى الاصل و انسب بالعدل»<ref/>5<ref> | مولف در جمع اين دو گروه به انقطاع عذاب قائل شده و مى‌گويد، «فاذن الحق ان الآيات المذكورة فى غاية التعارض لكن مع تعارضها يكون الترجيح لجانب من يقول بانقطاع عقابه لانه مصير الى الاصل و انسب بالعدل» <ref/> 5 <ref> | ||
==نسخه شناسى:== | ==نسخه شناسى:== | ||