المسائل المصريّة: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'بهمراه' به 'به همراه') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن ادریس، محمد بن احمد' به 'ابن ادریس، محمد بن احمد') |
||
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00166J1.jpg | |||
| عنوان =الرسائل التسع | |||
| عنوانهای دیگر =المسائل المصريات، | |||
| | |||
| | |||
جوابات المسائل المصريات | جوابات المسائل المصريات | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[حلی، جعفر بن حسن]] (نویسنده) | |||
[[استادی، رضا]] (محقق) | [[استادی، رضا]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 182 /م3ر5 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 7ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیتاللهمرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1413 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
'''المسائل المصريّة''' از كتابهاى مختصر و موجز [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] است كه به | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00166AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00166 | |||
| کتابخوان همراه نور =00166 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''المسائل المصريّة''' از كتابهاى مختصر و موجز [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] است كه به سبک فقه استدلالى، پنج مسأله از كتاب طهارت «النهاية» [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] «قده» (م 460 ق) را بررسى نموده است. نامهای دیگر این کتاب «المسائل المصريّة»، «المسائل المصريات»، «جوابات المسائل المصريات»<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/5 234، /20 367، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 48، [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /4 92</ref> | |||
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام | این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام [[الرسائل التسع]] منتشر شده است. | ||
==انگيزۀ تأليف== | ==انگيزۀ تأليف== | ||
[[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب كوچك را به درخواست | [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب كوچك را به درخواست سيد شريف تأليف نموده است، زيرا وى پس از شنيدن شرح قسمت اول از النهاية [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] «قده»، توسط [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، لازم دانسته است كه وى آن را به صورت مفصلتر بيان نمايد. | ||
در خطبۀ اين كتاب آمده است: | در خطبۀ اين كتاب آمده است: إنیمجيب إلى ما سأله السيد الشريف لمعرفتي برياسته و نبله و تحققي بفراسته و سداد عقله و إن ذلك يقع منه في موقعه و يحل في معرفته... فإنه ذكر أنه سمع منّي شرحها و لم ينضبط له إلا أقلّه. | ||
از آنجا كه مؤلف اين قسمت از النهاية را در اين كتاب نسبت به كتاب النهاية و نكتها مفصلتر توضيح داده است | از آنجا كه مؤلف اين قسمت از النهاية را در اين كتاب نسبت به كتاب النهاية و نكتها مفصلتر توضيح داده است بنابراین بعدها در النهاية و نكتها مطالبى را به آن ارجاع داده مىنويسد: هذه النكت الأربع قد ذكرنا الجواب عنها في جواب المسائل المصريّة فليطلب هناك.<ref>النهاية و نكتها، /1 198</ref> | ||
قابل ذكر است كه كتب ديگرى بنام «المسائل المصريات» توسط [[شيخ صدوق]]، [[علمالهدی، علی بن حسین| | قابل ذكر است كه كتب ديگرى بنام «المسائل المصريات» توسط [[شيخ صدوق]]، [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] تأليف شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 الذريعة/5 234]، /[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22610/1/219 8 219]، /[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22619/2/367 20 367]</ref> | ||
==تاريخ تأليف== | ==تاريخ تأليف== | ||
با توجه به اين كه المسائل المصريّة قبل از النهاية و نكتها نوشته شده است، زيرا مطالبى از آن كتاب به المسائل المصرية ارجاع شده است. <ref>النهاية و نكتها ج /1 198</ref> | با توجه به اين كه المسائل المصريّة قبل از النهاية و نكتها نوشته شده است، زيرا مطالبى از آن كتاب به المسائل المصرية ارجاع شده است.<ref>النهاية و نكتها ج /1 198</ref> | ||
و از طرفى كتاب النهاية و نكتها نيز قبل از شرايع الإسلام تأليف شده است، همچنان كه در مقدمۀ ناشر شرائع الإسلام چاپ مؤسسۀ اسماعيليان آمده است. | و از طرفى كتاب النهاية و نكتها نيز قبل از شرايع الإسلام تأليف شده است، همچنان كه در مقدمۀ ناشر شرائع الإسلام چاپ مؤسسۀ اسماعيليان آمده است. | ||
خط ۶۳: | خط ۵۱: | ||
و از آنجا كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود از جلد اول شرايع الإسلام مربوط به سال 670ق است. | و از آنجا كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود از جلد اول شرايع الإسلام مربوط به سال 670ق است. | ||
بنابراین اگر زمان نگارش كتابهاى «النهاية و نكتها» و «شرايع الإسلام» حداقل حدود پنج سال طول كشيده باشد، كتاب «المسائل المصرية» قبل از سال 665ق تأليف شده است. | |||
مؤيد اين مطلب اين كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود المسائل المصرية كه به خط محمد بن على بن موسى معانى است، مربوط به سال 671ق است. <ref>[ | مؤيد اين مطلب اين كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود المسائل المصرية كه به خط محمد بن على بن موسى معانى است، مربوط به سال 671ق است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 الذريعة/5 234]</ref> و بنابراین كتاب قبل از سال 670ق بايد نوشته شده باشد. | ||
==نسخهها== | ==نسخهها== | ||
خط ۷۶: | خط ۶۴: | ||
#نسخۀ ديگر كتابخانۀ آستان قدس رضوى با شمارۀ 9668 كه در سال 1269 نوشته شده است. | #نسخۀ ديگر كتابخانۀ آستان قدس رضوى با شمارۀ 9668 كه در سال 1269 نوشته شده است. | ||
#نسخۀ كتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلا در ضمن يك مجموعه از كتب فقهى. | #نسخۀ كتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلا در ضمن يك مجموعه از كتب فقهى. | ||
#نسخۀ كتابخانۀ ميرزا | #نسخۀ كتابخانۀ ميرزا نصرالله قزوينى كه همراه با رسالۀ «بغداديه» و «غريه» نوشته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 الذريعة/5 234]، /[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22619/2/367 20 367]</ref> | ||
در كتاب مقدمهاى بر فقه شيعه به 8 نسخۀ خطى اشاره شده كه قديمىترين آن، نسخهاى است كه در شمارۀ 2 گذشت، به خط شيخ احمد بن يحيى بن داود. <ref>مقدمهاى بر فقه شيعه، 105</ref> | در كتاب مقدمهاى بر فقه شيعه به 8 نسخۀ خطى اشاره شده كه قديمىترين آن، نسخهاى است كه در شمارۀ 2 گذشت، به خط شيخ احمد بن يحيى بن داود.<ref>مقدمهاى بر فقه شيعه، 105</ref> | ||
==نسخههاى معتبر== | ==نسخههاى معتبر== | ||
خط ۱۰۴: | خط ۹۲: | ||
اگر چه اين كتاب بسيار مختصر و موجز است اما در عين حال نشان از احاطۀ وسيع مؤلف به كتب قدما همچون [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، [[شيخ صدوق]]، [[علمالهدی، علی بن حسین| | اگر چه اين كتاب بسيار مختصر و موجز است اما در عين حال نشان از احاطۀ وسيع مؤلف به كتب قدما همچون [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، [[شيخ صدوق]]، [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، [[شيخ مفيد]]، [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]]، قاضى [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]، [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] و راوندى دارد. به عنوان نمونه: | ||
- و الشيخ | - و الشيخ رحمهالله قال في المبسوط | ||
- الشيخ أبو جعفر في النهاية | - الشيخ أبو جعفر في النهاية | ||
- خرج الشيخ | - خرج الشيخ رحمهالله في التهذيب و الإستبصار | ||
- قد استدل شيخنا أبو جعفر | - قد استدل شيخنا أبو جعفر رحمهالله في الخلاف | ||
- المفيد | - المفيد رحمهالله قدم ذكر الأحداث في المقنعة | ||
- أمّا المفيد فإنه ادعى في مسائل الخلاف | - أمّا المفيد فإنه ادعى في مسائل الخلاف | ||
خط ۱۲۴: | خط ۱۱۲: | ||
(صفحات 5، 7، 16، 18، 22، 23، 28، 38، 39). | (صفحات 5، 7، 16، 18، 22، 23، 28، 38، 39). | ||
==منابع== | ==منابع مقاله== | ||
# | #الذريعة/5 234، /8 219، /20 367 | ||
#[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 48 | #[[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] /2 48 | ||
#[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /4 92 | #[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /4 92 | ||
#مقدمهاى بر فقه شيعه، 105 | #مقدمهاى بر فقه شيعه، 105 | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
خط ۱۵۶: | خط ۱۴۴: | ||
[[المقصود من الجمل و العقود]] | [[المقصود من الجمل و العقود]] | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
خط ۱۶۳: | خط ۱۵۰: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۵۰
الرسائل التسع | |
---|---|
پدیدآوران | حلی، جعفر بن حسن (نویسنده) استادی، رضا (محقق) |
عنوانهای دیگر | المسائل المصريات، جوابات المسائل المصريات |
ناشر | کتابخانه عمومی آیتاللهمرعشی نجفی(ره) |
مکان نشر | قم - ایران |
سال نشر | 1413 ق |
چاپ | 1 |
موضوع | فقه جعفری - قرن 7ق. |
زبان | عربی |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | BP 182 /م3ر5 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المسائل المصريّة از كتابهاى مختصر و موجز محقق حلى است كه به سبک فقه استدلالى، پنج مسأله از كتاب طهارت «النهاية» شيخ طوسى «قده» (م 460 ق) را بررسى نموده است. نامهای دیگر این کتاب «المسائل المصريّة»، «المسائل المصريات»، «جوابات المسائل المصريات»[۱]
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام الرسائل التسع منتشر شده است.
انگيزۀ تأليف
محقق حلى اين كتاب كوچك را به درخواست سيد شريف تأليف نموده است، زيرا وى پس از شنيدن شرح قسمت اول از النهاية شيخ طوسى «قده»، توسط محقق حلى، لازم دانسته است كه وى آن را به صورت مفصلتر بيان نمايد.
در خطبۀ اين كتاب آمده است: إنیمجيب إلى ما سأله السيد الشريف لمعرفتي برياسته و نبله و تحققي بفراسته و سداد عقله و إن ذلك يقع منه في موقعه و يحل في معرفته... فإنه ذكر أنه سمع منّي شرحها و لم ينضبط له إلا أقلّه.
از آنجا كه مؤلف اين قسمت از النهاية را در اين كتاب نسبت به كتاب النهاية و نكتها مفصلتر توضيح داده است بنابراین بعدها در النهاية و نكتها مطالبى را به آن ارجاع داده مىنويسد: هذه النكت الأربع قد ذكرنا الجواب عنها في جواب المسائل المصريّة فليطلب هناك.[۲]
قابل ذكر است كه كتب ديگرى بنام «المسائل المصريات» توسط شيخ صدوق، سيد مرتضى و ابن زهره تأليف شده است.[۳]
تاريخ تأليف
با توجه به اين كه المسائل المصريّة قبل از النهاية و نكتها نوشته شده است، زيرا مطالبى از آن كتاب به المسائل المصرية ارجاع شده است.[۴]
و از طرفى كتاب النهاية و نكتها نيز قبل از شرايع الإسلام تأليف شده است، همچنان كه در مقدمۀ ناشر شرائع الإسلام چاپ مؤسسۀ اسماعيليان آمده است.
و از آنجا كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود از جلد اول شرايع الإسلام مربوط به سال 670ق است.
بنابراین اگر زمان نگارش كتابهاى «النهاية و نكتها» و «شرايع الإسلام» حداقل حدود پنج سال طول كشيده باشد، كتاب «المسائل المصرية» قبل از سال 665ق تأليف شده است.
مؤيد اين مطلب اين كه قديمىترين نسخۀ خطى موجود المسائل المصرية كه به خط محمد بن على بن موسى معانى است، مربوط به سال 671ق است.[۵] و بنابراین كتاب قبل از سال 670ق بايد نوشته شده باشد.
نسخهها
در مقدمۀ ناشر و الذريعة به 5 نسخه اشاره شده كه عبارتند از:
- نسخهاى كه به خط شيخ على بن محمد بن على بن موسى معانى در سال 671ق نوشته شده و در الذريعة مكان آن مشخص نشده است.
- نسخۀ كتابخانۀ آستان قدس رضوى با شمارۀ 2654 كه به خط شيخ احمد بن يحيى بن داود بحرانى در سال 987ق نوشته شده است.
- نسخۀ ديگر كتابخانۀ آستان قدس رضوى با شمارۀ 9668 كه در سال 1269 نوشته شده است.
- نسخۀ كتابخانۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلا در ضمن يك مجموعه از كتب فقهى.
- نسخۀ كتابخانۀ ميرزا نصرالله قزوينى كه همراه با رسالۀ «بغداديه» و «غريه» نوشته شده است.[۶]
در كتاب مقدمهاى بر فقه شيعه به 8 نسخۀ خطى اشاره شده كه قديمىترين آن، نسخهاى است كه در شمارۀ 2 گذشت، به خط شيخ احمد بن يحيى بن داود.[۷]
نسخههاى معتبر
در چاپ كتاب موجود از دو نسخه استفاده شده كه عبارتند از:
- نسخۀ كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى با شمارۀ 2761 كه در سالهاى 1113 تا 1116ق نوشته شده و با رمز (م) مشخص شده است.
- نسخۀ كتابخانۀ آیتالله نجفى مرعشى با شمارۀ 4242 كه با رمز (ن) مشخص شده است.
در استخراج مآخذ و منابع روايات از كتاب «وسائل الشيعة» و «مستدركات» استفاده شده است.
مطالب
اين رساله شامل 5 مسأله است كه عبارتند از:
- شرح باب اول نهايه، «باب ماهية الطهارة و كيفية ترتيبها»
- بحث ازالۀ نجاست بوسيلۀ مايعات
- حكم ملاقات آب قليل با نجاست
- حكم ملاقات آب چاه با نجاست
- آيا با آب استفاده شده در غسل جنابت مىتوان حدث را برطرف كرد؟
ويژگىها
اگر چه اين كتاب بسيار مختصر و موجز است اما در عين حال نشان از احاطۀ وسيع مؤلف به كتب قدما همچون شيخ طوسى، شيخ صدوق، سيد مرتضى، شيخ مفيد، ابن ابى عقيل، قاضى ابن براج، ابن ادريس و راوندى دارد. به عنوان نمونه:
- و الشيخ رحمهالله قال في المبسوط
- الشيخ أبو جعفر في النهاية
- خرج الشيخ رحمهالله في التهذيب و الإستبصار
- قد استدل شيخنا أبو جعفر رحمهالله في الخلاف
- المفيد رحمهالله قدم ذكر الأحداث في المقنعة
- أمّا المفيد فإنه ادعى في مسائل الخلاف
- ما اختاره المرتضى في الناصريات
- أما علم الهدى فإنه ذكر في الخلاف
(صفحات 5، 7، 16، 18، 22، 23، 28، 38، 39).
منابع مقاله
- الذريعة/5 234، /8 219، /20 367
- أمل الآمل /2 48
- أعيان الشيعة /4 92
- مقدمهاى بر فقه شيعه، 105
پانویس
- ↑ الذريعة/5 234، /20 367، أمل الآمل /2 48، أعيان الشيعة /4 92
- ↑ النهاية و نكتها، /1 198
- ↑ الذريعة/5 234، /8 219، /20 367
- ↑ النهاية و نكتها ج /1 198
- ↑ الذريعة/5 234
- ↑ الذريعة/5 234، /20 367
- ↑ مقدمهاى بر فقه شيعه، 105