المآثر السلطانية (تاريخ إيران و حروبها مع روسيا) «في نهاية القرن الثامن عشر و بداية القرن التاسع عشر الميلاديين»: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ولي' به 'ولی'
جز (جایگزینی متن - '‌ ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - 'ولي' به 'ولی')
خط ۶۲: خط ۶۲:
اثر مفتون را تنها ستايش حاكم وقت نبايد پنداشت، بلكه با توجه به جايگاه وى، نشانه‌هاى فراوانى از وطن‌دوستى و بيگانه‌ستيزى نيز در اثر او ديده مى‌شود. براى نمونه، هنگامى كه دولت حرفه‌آموزانى را براى يادگيرى برخى از حِرَف و رشته‌هاى علوم، از ایران به انگلستان مى‌فرستد، او درباره ایرانى‌دوستى و توانايى‌هاى آنان مى‌نويسد: «بعد از آنكه مبالغى هر ساله در وجه مواجب آن جماعت تعيين و بعد از چهار پنج سال مراجعت كردند، اكنون در ایران، ابزار و آلات جنگ كه از دستگاه استادان ایرانى به عمل مى‌آيد، تكليف و پركارى آن‌ها از كار انگليسى بيش‌تر است».
اثر مفتون را تنها ستايش حاكم وقت نبايد پنداشت، بلكه با توجه به جايگاه وى، نشانه‌هاى فراوانى از وطن‌دوستى و بيگانه‌ستيزى نيز در اثر او ديده مى‌شود. براى نمونه، هنگامى كه دولت حرفه‌آموزانى را براى يادگيرى برخى از حِرَف و رشته‌هاى علوم، از ایران به انگلستان مى‌فرستد، او درباره ایرانى‌دوستى و توانايى‌هاى آنان مى‌نويسد: «بعد از آنكه مبالغى هر ساله در وجه مواجب آن جماعت تعيين و بعد از چهار پنج سال مراجعت كردند، اكنون در ایران، ابزار و آلات جنگ كه از دستگاه استادان ایرانى به عمل مى‌آيد، تكليف و پركارى آن‌ها از كار انگليسى بيش‌تر است».


يا درباره رعايت حدود شرع و مسئوليت‌پذيرى عباس ميرزا در آن باره مى‌نويسد، امناى شرع را در هر شهرى براى حفظ مرزهاى شريعت تعيين كردند تا كسى پاى خود را از جاده شرع نبوى بيرون نگذارد. بيگانه‌ستيزى، ساختن و رشد صنعتى نيز از مسائل پر رنگ كتاب به شمار مى‌رود؛ زيرا نویسنده بر اين است كه «ایرانيان بايد طورى باشند كه در هيچ كار و هيچ صنعت، به اقاليم ديگر احتياج نداشته باشند».
يا درباره رعايت حدود شرع و مسئولیت‌پذيرى عباس ميرزا در آن باره مى‌نويسد، امناى شرع را در هر شهرى براى حفظ مرزهاى شريعت تعيين كردند تا كسى پاى خود را از جاده شرع نبوى بيرون نگذارد. بيگانه‌ستيزى، ساختن و رشد صنعتى نيز از مسائل پر رنگ كتاب به شمار مى‌رود؛ زيرا نویسنده بر اين است كه «ایرانيان بايد طورى باشند كه در هيچ كار و هيچ صنعت، به اقاليم ديگر احتياج نداشته باشند».


فتواهاى جهاد و تأثير آن‌ها در جنگ‌هاى ایران و روس نيز نزد او بسيار مهم مى‌نمود و وى معتقد بود كه «مسائل جهاديه» سال‌ها متروك بوده و هيچ يك از فضلا و علما در روزگاران پيش، به تدريس و مباحثه درباره آن‌ها توجه نكرده است؛ زيرا پادشاهان پيشين بدان‌ها نياز نداشتند، اما هنگامى كه اين نياز پديد آمد، پس از چند روز مطالعه و تتبع، به دليل تيزهوشى و سلامت ذهنى‌شان در آن مهارت يافتند. وى در جايى ديگر (تاريخچه تصرف ايروان)، درباره تأثير فتاوا گزارش مى‌دهد كه جماعت جهاديه و سرباز و حسین خان سردار، هنگام ديدار دشمن بى‌درنگ از سر گذشتند و حمله آوردند و به تفنگ و شمشير و خنجر دست بردند تا اينكه از دو سوى، «برق بلا باريدن گرفت و ارواح از ابدان روسيه رميد و بعد از سه يا چهار ساعت تلاش و پرخاش در ميدان جنگ، نيارال، فرمانده روسى شكست خورد.
فتواهاى جهاد و تأثير آن‌ها در جنگ‌هاى ایران و روس نيز نزد او بسيار مهم مى‌نمود و وى معتقد بود كه «مسائل جهاديه» سال‌ها متروك بوده و هيچ يك از فضلا و علما در روزگاران پيش، به تدريس و مباحثه درباره آن‌ها توجه نكرده است؛ زيرا پادشاهان پيشين بدان‌ها نياز نداشتند، اما هنگامى كه اين نياز پديد آمد، پس از چند روز مطالعه و تتبع، به دليل تيزهوشى و سلامت ذهنى‌شان در آن مهارت يافتند. وى در جايى ديگر (تاريخچه تصرف ايروان)، درباره تأثير فتاوا گزارش مى‌دهد كه جماعت جهاديه و سرباز و حسین خان سردار، هنگام ديدار دشمن بى‌درنگ از سر گذشتند و حمله آوردند و به تفنگ و شمشير و خنجر دست بردند تا اينكه از دو سوى، «برق بلا باريدن گرفت و ارواح از ابدان روسيه رميد و بعد از سه يا چهار ساعت تلاش و پرخاش در ميدان جنگ، نيارال، فرمانده روسى شكست خورد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش