الكلام اللطيف في شرح التصريف
الكلام اللطيف في شرح التصريف، اثر سید محمدجواد ذهنی تهرانی، متن عربی و شرح فارسی کتاب «التصريف» می‌باشد که در سال 1408ق، نوشته شده است.
| الكلام اللطيف في شرح التصريف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ذهنی تهرانی، سید محمدجواد(نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | الکلام اللطيف: شرح فارسی بر تصريف |
| ناشر | نشر حاذق |
| مکان نشر | ایران - قم |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب «التصريف»، از جمله کتب مقدماتی علم صرف است که با صغر حجمی که دارد، مشتمل بر مطالب اصلی و امهات علم صرف می‌باشد[۱].
نویسنده در بیان انگیزه تألیف، به این نکته اشاره دارد که چون کتاب «التصريف» رساله‌ای است با الفاظ کم و درعین‌حال، حاوی معانی و مطالب پربها و باارزش و از طرفی نوعا طلاب مبتدی به آن اشتغال دارند، لذا وی درخواستهای متعددی را که از او برای نگارش شرح فارسی بر آن شده، اجابت کرده و اقدام به تألیف اثر حاضر، نموده است.[۲].
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصلبندی خاصی، ارائه گردیده است.
نویسنده در مقدمه خود، نعمت «بیان» را از امتیازات و ویژگی‌های انسان برشمرده و معتقد است که این معنی، همواره مورد عنایت انبیا و اولیا و در سطح مادون، علما و دانشمندان بوده و پیوسته درصدد تکمیل و اصلاح آن بوده و به همین منظور، تألیفات و تصنیفاتی در این زمینه، به رشته تحریر درآورده‌اند که از جمله آن‌ها کتاب «التصريف» در فن صرف می‌باشد[۳].
نویسنده در ابتدا، متن عربی را ذکر نموده و پس از ترجمه تقریبا تحت‌اللفظی آن، به تشریح و توضیح عبارت، پرداخته است.
از جمله مطالب صرفی که در این اثر مطرح گردیده، عبارت است از: تعریف تصریف؛ تقسیم فعل؛ لازم و متعدی؛ طریقه متعدی نمودن فعل لازم؛ امثله تصریف افعال؛ فعل مضارع و اقسام آن؛ دخول ناصب و جازم بر فعل مضارع؛ امر با صیغه یا امر حاضر؛ حکم نون تأکید؛ ادغام و موارد وجوب آن؛ موارد امتناع ادغام؛ معتل و اقسام آن؛ مهموز و شرح آن؛ اسم زمان، مکان و آلت؛ مصدر نوعی و مره و...
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.