۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'هاي' به 'های'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =6202 | | کتابخانۀ دیجیتال نور =6202 | ||
| کتابخوان همراه نور =10121 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
ابتدا لازم است، درباره واژه «قند» كه در عنوان كتاب آمده، توضيح دهيم. [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن‌منظور]] در لسان‌العرب مى‌نويسد: «قند، شيره فشرده نيشكر است». فيروزآبادى نيز در [[القاموس المحيط]] در همين ماده اين واژه را معرّب مى‌داند. در يادداشت‌هاى دكتر محمد معين بر برهان قاطع آمده است: قند معرّب كَند است و اين واژه در اصل هندى است. | ابتدا لازم است، درباره واژه «قند» كه در عنوان كتاب آمده، توضيح دهيم. [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن‌منظور]] در لسان‌العرب مى‌نويسد: «قند، شيره فشرده نيشكر است». فيروزآبادى نيز در [[القاموس المحيط]] در همين ماده اين واژه را معرّب مى‌داند. در يادداشت‌هاى دكتر محمد معين بر برهان قاطع آمده است: قند معرّب كَند است و اين واژه در اصل هندى است. | ||
كتاب حاضر، براى دانشمندانى كه به تحقيق درباره‌ى آسياى ميانه مى‌پردازند، كتابى ناشناخته نيست. تنها دو قطعه بزرگ، از اين كتاب حجيم امروز در دست است: نسخه‌اى در استانبول و نسخه‌اى در پاريس. نسخه استانبول شرح حال محدثانى را در بردارد كه نامشان با حروف خاء تا كاف شروع مى‌شده است و ظاهراً نسخهى اصلى تأليف نجم‌الدين نسفى است، در حالى كه نسخهى پاريس تحريرى است خلاصه، و در مواردى مفصل، به قلم ابوالفضل محمد بن عبدالجليل سمرقندى، شاگرد نجم‌الدين نسفى. از كتاب القند | كتاب حاضر، براى دانشمندانى كه به تحقيق درباره‌ى آسياى ميانه مى‌پردازند، كتابى ناشناخته نيست. تنها دو قطعه بزرگ، از اين كتاب حجيم امروز در دست است: نسخه‌اى در استانبول و نسخه‌اى در پاريس. نسخه استانبول شرح حال محدثانى را در بردارد كه نامشان با حروف خاء تا كاف شروع مى‌شده است و ظاهراً نسخهى اصلى تأليف نجم‌الدين نسفى است، در حالى كه نسخهى پاريس تحريرى است خلاصه، و در مواردى مفصل، به قلم ابوالفضل محمد بن عبدالجليل سمرقندى، شاگرد نجم‌الدين نسفى. از كتاب القند تحريرهایى نيز به فارسی با عنوان قنديّه در دست است كه با دو نسخهى موجود عربى شباهت چندانى ندارد. محتمل است كه نسفى كتاب ديگرى در تاريخ و فضايل سمرقند داشته و اين اثر بوده كه اساس تحريرهاى فارسی، خصوصاً در مورد تاريخ پيش از اسلام سمرقند، قرار گرفته است. | ||
برخى از مناطقى كه در اين كتاب از آنها نام برده شده و عموماً در منطقه ماوراءالنهر قرار دارند، حتى در كتاب‌ها و فرهنگ‌هاى جغرافيايى به چشم نمى‌خورد و اين مسئله، كار تحقيق كتاب را دشوار كرده است. | برخى از مناطقى كه در اين كتاب از آنها نام برده شده و عموماً در منطقه ماوراءالنهر قرار دارند، حتى در كتاب‌ها و فرهنگ‌هاى جغرافيايى به چشم نمى‌خورد و اين مسئله، كار تحقيق كتاب را دشوار كرده است. | ||
اين اثر از جمله آثارى است كه با وجود | اين اثر از جمله آثارى است كه با وجود افتادگى‌هایى كه در آغاز و پایان آن به چشم مى‌خورد، آنچه در دست مانده از فوايد تاريخى، جغرافيايى، رجالى و حديثى فراوانى برخوردار است كه بسيارى از آنها را نمى‌توان در ديگر كتاب‌ها يافت. افتادگى آغاز كتاب، ما را از شناخت منابع مورد اعتماد او محروم كرده؛ چه آنكه ذكر منابع در آغاز كتاب، شيوه بسيارى از تاريخنگاران است و آنها معمولاً به عناوين كتاب‌هایى كه در موضوع مورد بحث نگاشته شده و يا از آنها بهره برده‌اند، اشاره مى‌كنند. البته با وجود اين افتادگى‌ها، نام بسيارى از كتاب‌هایى كه او از آنها بهره گرفته، در نسخه خطى پاريس و استانبول باقى مانده است و مصحح كتاب از اين دو نسخه بهره گرفته است. از مهمترين كتاب‌هایى كه از آن ياد مى‌شود، كتاب التاريخ في اخبار ولاه خراسان، اثر بوعلى حسین بن احمد سلامى است. از اين كتاب گمشده، تاريخنگاران بعدى استفاده زيادى برده‌اند و ناگفته نماند كه نجم‌الدين نسفى در كتاب خود از اين اثر نام نبرده و تنها نام نگارنده آن را ذكر كرده است. | ||
مهمترين | مهمترين كتاب‌هایى كه با توجه به ارتباط نزدیک آنها با اين كتاب، به احتمال قريب به يقين از آنها بهره گرفته شده، عبارتند از: | ||
#تاريخ نسف؛ [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] درباره اين كتاب مى‌نويسند: «تاريخ بزرگى است كه در دو جلد قطور به رشته تحرير درآمده است». صاحب القند به چند طريق از وى نقل قول مى‌كند كه البته بيشتر اين نقل قول‌ها از طريق دو نفر است و نگارنده نام آنها را در جاى‌جاى كتاب خود آورده است. اين دو نفر عبارتند از: حسن بن عبدالملك نسفى (404-487ق)، حسن بن احمد قاسمى كوجميثنى (409-491ق). | #تاريخ نسف؛ [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] درباره اين كتاب مى‌نويسند: «تاريخ بزرگى است كه در دو جلد قطور به رشته تحرير درآمده است». صاحب القند به چند طريق از وى نقل قول مى‌كند كه البته بيشتر اين نقل قول‌ها از طريق دو نفر است و نگارنده نام آنها را در جاى‌جاى كتاب خود آورده است. اين دو نفر عبارتند از: حسن بن عبدالملك نسفى (404-487ق)، حسن بن احمد قاسمى كوجميثنى (409-491ق). | ||