۸۱٬۶۳۵
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[طوسی، محمد بن حسن]] ( | [[طوسی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
[[بحرالعلوم، محمد صادق]] (تصحيح و تعليق) | [[بحرالعلوم، محمد صادق]] (تصحيح و تعليق) | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| کد کنگره =BP 115 /ط9ف9 1300 | | کد کنگره =BP 115 /ط9ف9 1300 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
حدیث - علم الرجال - | حدیث - علم الرجال - کتاب‌شناسی | ||
محدثان شیعه - فهرستها | محدثان شیعه - فهرستها | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01521AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01521 | ||
| کتابخوان همراه نور =01521 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الفهرست (ابهام زدایی)}} | |||
'''الفهرست''' تألیف شيخ الطائفة، [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن بن على طوسى]] (385 - 460 هجرى)، از بزرگان شيعه در قرن پنجم هجرى. | '''الفهرست''' تألیف شيخ الطائفة، [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن بن على طوسى]] (385 - 460 هجرى)، از بزرگان شيعه در قرن پنجم هجرى. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۶: | ||
بيان اسامى مصنفين شيعه و | بيان اسامى مصنفين شيعه و کتاب‌هایى كه در عالم تشيع نوشته شده و سند [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] به آنها. | ||
==پيشينه تأليف== | ==پيشينه تأليف== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
# فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (كتاب حاضر) | # فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (كتاب حاضر) | ||
البته اين پنج كتاب | البته اين پنج كتاب اولین کتاب‌هاى نوشته شده در اين فن نيستند؛ بلكه اولین متن‌هاى موجود در زمان ما مى‌باشند و الا چندين عنوان كتاب ديگر در قرنهاى اول و دوم و سوم هجرى تأليف شده كه متن هيچيك به دست ما نرسيده است. | ||
==اعتبار== | ==اعتبار== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۲: | ||
اصول پنج گانۀ رجال معتبرترين منبع براى دستيابى به اطلاعات رجالى محسوب مى‌شوند و آنچه در اين كتب پيرامون شخصيتى آمده بهترين دليل بر وثاقت يا عدم وثاقت اوست. | اصول پنج گانۀ رجال معتبرترين منبع براى دستيابى به اطلاعات رجالى محسوب مى‌شوند و آنچه در اين كتب پيرامون شخصيتى آمده بهترين دليل بر وثاقت يا عدم وثاقت اوست. | ||
بنا بر اين به استثناى [[رجال ابن غضائرى]] كه در صحت مطالب آن | بنا بر اين به استثناى [[رجال ابن غضائرى]] كه در صحت مطالب آن ترديدهایى شده، هيچ شبهه‌اى در سنديت منقولات كتب چهارگانۀ رجال وجود ندارد و اين بالاترين درجۀ اعتبارى است كه براى يك كتاب فرض مى‌شود. | ||
نزدیکى زمان نگارش اين كتب به عصر روات نيز بر اعتبار و ارزش منقولات آنها مى‌افزايد، چرا كه معمولا مستند به حس هستند نه حدس. | نزدیکى زمان نگارش اين كتب به عصر روات نيز بر اعتبار و ارزش منقولات آنها مى‌افزايد، چرا كه معمولا مستند به حس هستند نه حدس. | ||
== | ==انگیزۀ نگارش== | ||
شيخ بزرگوار طوسى، در مقدمه فهرست علت اقدام خويش به نوشتن اين كتاب را چنين بيان مى‌كند: | شيخ بزرگوار طوسى، در مقدمه فهرست علت اقدام خويش به نوشتن اين كتاب را چنين بيان مى‌كند: | ||
«من ديدم عده‌اى از بزرگان اماميه كتبى به عنوان فهرست مصنفات و اصول تأليف شده در شيعه، نوشته‌اند؛ اما هيچيك به طور كامل آنها را | «من ديدم عده‌اى از بزرگان اماميه كتبى به عنوان فهرست مصنفات و اصول تأليف شده در شيعه، نوشته‌اند؛ اما هيچيك به طور كامل آنها را جمع‌آورى نكرده، بلكه هر كس تنها كتب كتابخانۀ خويش و آنچه اجازۀ روايتش را گرفته نقل كرده است. | ||
در اين ميان تنها ابوالحسين احمد بن | در اين ميان تنها ابوالحسين احمد بن حسین (ابن غضائرى) چنين كارى كرده و دو كتاب نوشته، يكى شامل اسامى كتب و ديگرى اسامى اصول و متأسفانه اين دو كتاب را كسى استنساخ نكرده بود و بعد از مرگ ناگهانى ابن غضائرى، توسط بعضى از ورثۀ او از بين رفتند...» | ||
==از مؤلف== | ==از مؤلف== | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۴: | ||
# در ضمن بيان شرح حال بعضى، جرح و تعديلى نسبت به برخى ديگر از روات ذكر شده، مانند: تضعيف كثير بن عياش قطّان در ترجمۀ زياد بن منذر (شماره 293). | # در ضمن بيان شرح حال بعضى، جرح و تعديلى نسبت به برخى ديگر از روات ذكر شده، مانند: تضعيف كثير بن عياش قطّان در ترجمۀ زياد بن منذر (شماره 293). | ||
# [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] عناوين مختلف هر راوى مانند: نام، لقب، كنيه‌ها و اختلافات پيرامون آنها را در موارد فراوانى تذكر داده است. | # [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] عناوين مختلف هر راوى مانند: نام، لقب، كنيه‌ها و اختلافات پيرامون آنها را در موارد فراوانى تذكر داده است. | ||
# در جاى جاى فهرست، هنگام ذكر يك نام، | # در جاى جاى فهرست، هنگام ذكر يك نام، تاريخ‌هایى مانند ولادت و وفات و...نيز آمده است. | ||
# تذكراتى مانند عرضۀ كتاب بر معصومين عليهم‌السلام و تصحيح كتاب توسط آنان و اعتماد اصحاب بر يك كتاب و يا روايات كسى مانند مراسيل ابن ابى عمير و...نيز از مطالب موجود در اين كتاب مى‌باشد. | # تذكراتى مانند عرضۀ كتاب بر معصومين عليهم‌السلام و تصحيح كتاب توسط آنان و اعتماد اصحاب بر يك كتاب و يا روايات كسى مانند مراسيل ابن ابى عمير و...نيز از مطالب موجود در اين كتاب مى‌باشد. | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۱۱: | ||
# توسط شيخ على بن عبدالله مقشاعى بحرانى، متوفاى 1127 هجرى. | # توسط شيخ على بن عبدالله مقشاعى بحرانى، متوفاى 1127 هجرى. | ||
# بوسيلۀ مولى | # بوسيلۀ مولى عنايةالله قهپايى، متوفاى بعد از 1126 هجرى.(ايشان متن كتاب را در مجمع الرجال خويش هم آورده است). | ||
# در سال 1005 هجرى به ترتيب الفبايى كامل در آمده كه ظاهرا چاپ حاضر نيز بر اساس اين ترتيب است. | # در سال 1005 هجرى به ترتيب الفبايى كامل در آمده كه ظاهرا چاپ حاضر نيز بر اساس اين ترتيب است. | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۵۰: | ||
ظاهرا مسئله چنين است كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ابتدا نسخه‌اى از كتاب نوشته و زمانيكه براى بار دوم كتاب را مى‌نگاشته تغييراتى در آن داده است و احتمالا عده‌اى، از همان نسخۀ اول استنساخ كرده‌اند. | ظاهرا مسئله چنين است كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ابتدا نسخه‌اى از كتاب نوشته و زمانيكه براى بار دوم كتاب را مى‌نگاشته تغييراتى در آن داده است و احتمالا عده‌اى، از همان نسخۀ اول استنساخ كرده‌اند. | ||
از قرائن پيداست نسخۀ تنها، ابتدا نوشته شده و بقيۀ نسخه‌ها از نسخۀ دوم شيخ مى‌باشند.مثلاًدر نسخۀ اول (تنها) پس از ذكر نام [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | از قرائن پيداست نسخۀ تنها، ابتدا نوشته شده و بقيۀ نسخه‌ها از نسخۀ دوم شيخ مى‌باشند.مثلاًدر نسخۀ اول (تنها) پس از ذكر نام [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] دعا براى طول عمرش شده (طول الله عمره و عضد الإسلام و أهله ببقائه و امتداد أيامه)، و در بقيۀ نسخه‌ها (رضى‌الله‌عنه) آمده و تاريخ وفات او نيز ذكر شده است. | ||
دوم اينكه: از كتاب دو نسخۀ چاپى متفاوت در دست است.يكى چاپ نجف اشرف از سال 1356 هجرى و ديگرى چاپ هند مربوط به سال 1271 هجرى. | دوم اينكه: از كتاب دو نسخۀ چاپى متفاوت در دست است.يكى چاپ نجف اشرف از سال 1356 هجرى و ديگرى چاپ هند مربوط به سال 1271 هجرى. | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۹: | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[الفهرست شیخ طوسی]] | |||